Όταν ο Ιησούς (ή ο Ιωάννης, ή ο συγγραφέας του Ευαγγελίου...) λέει ότι «ο Θεός Είναι Πνεύμα», απλά λέει ότι Είναι Κάτι που συλλαμβάνεται μόνο (εν πνεύματι) άμεσα με την Συνείδηση σε Ένα Υπερβατικό Χώρο... κι όχι Κάτι που μπορεί να «συλληφθεί» σαν «εγώ» («εσύ»), ή σαν σκέψη (σαν ιδέα), ή σαν αντιληπτική παράσταση (ή σαν υλική εικόνα)... Ο Θεός Είναι Συνείδηση, Πνευματική Ενέργεια, (Φαινόμενο για «εμάς»), που Συμβαίνει, κι όχι Κάποια Ουσία, άγνωστης υφής, που λειτουργεί. Καταχρηστικά, «ανθρώπινα», μιλάμε για Ουσία του Θεού... Για κάποιον που δεν έχει εμπειρία δεν σημαίνει τίποτα αυτό...
Ο άνθρωπος πάλι είναι Συνείδηση (συνείδηση λογική που έχει αντίληψη της ύπαρξης στην γενική της έννοια), αλλά μπορεί να έχει Αυτογνωσία, του Εαυτού, σαν «καθαρή συνείδηση», μόνο στο μυστικό βίωμα, όταν η συνειδητότητα αναδύεται προς το «καθαρό είναι» της, πάνω από την αυτοσυνείδηση του ψυχοβιολογικού όλου, την διανόηση, την αντίληψη του εξωτερικού κόσμου... Συνήθως όμως ο άνθρωπος (που είναι εδώ στην γη) είναι συνδεδεμένος με ένα σώμα, λειτουργεί, όχι σαν «καθαρή συνείδηση» (που θα απαιτούσε μία πνευματική προσπάθεια, άνοδο, και πραγματοποίηση), αλλά σαν το ψυχοβιολογικό όλο, πρόσωπο, εγώ (μέσα από τον εγκέφαλο, το νευρικό σύστημα), σαν διανόηση, και μέσα στον εξωτερικό κόσμο (την εικόνα του οποίου «δομεί» με την αντίληψη και τις αισθήσεις)...
Αν ερευνήσουμε λοιπόν για κάποια «ομοιότητα» (αναλογία) ανάμεσα στον Θεό και τον άνθρωπο θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο άνθρωπος «μοιάζει» στον Θεό μόνο ως προς το βαθύτερο μέρος της ψυχής, το πνευματικό στοιχείο, ως προς την «καθαρή συνείδηση», κι όχι ως προς τα στοιχεία που προκύπτουν από την «ένωση» της Συνείδησης με το σώμα (αυτοσυνείδηση του ψυχοβιολογικού όλου, πρόσωπο, εγώ, διανόηση, αντίληψη, αίσθηση, σώμα...)... Ο Γρηγόριος Νύσσης αναφέρθηκε διεξοδικά σε αυτό, αλλά και άλλοι πατέρες το ανέλυσαν επαρκώς...
Ο Θεός Είναι Πνεύμα, Καθαρή Συνείδηση, (Συνείδηση, Λόγος, Πνεύμα)... και κάτι αντίστοιχο είναι και ο άνθρωπος (στην βαθύτερο είναι του), καθαρή συνείδηση (Συνείδηση, λόγος, πνεύμα)... Δίκαια, θα αναρωτηθεί κάποιος «άραγε, ο Θεός έπλασε τον άνθρωπο κατ’ εικόνα Του, ή μήπως ο άνθρωπος φαντάζεται τον Θεό κατά την δική του εικόνα»;... Αλλά, πέρα από κάθε προβληματισμό, και λογική ανάλυση, το γεγονός είναι ότι ο Θεός Είναι Πνεύμα Ελεύθερο με Παγκόσμια Συνείδηση... ενώ ο άνθρωπος είναι πνεύμα, που εκτός του ότι αντλεί την ύπαρξή του από «αλλού», «αναφέρεται» σαν «είναι» σε κάτι άλλο, παράλληλα είναι συνδεδεμένο με ένα σώμα, περιορισμένο σε μία «προσωπική» αντίληψη, αναγκασμένο να χρησιμοποιεί την διανόηση για να αντιλαμβάνεται και την αντίληψη (αίσθηση) για να «προσανατολίζεται» μέσα σε ένα εξωτερικό αντικειμενικό υλικό κόσμο. Έτσι στην «λογική σκέψη» ο Θεός «προηγείται» του ανθρώπου, κι είναι ο Θεός που Έπλασε κατ’ εικόνα Του τον άνθρωπο...
Αυτή η αντίληψη (ότι ο άνθρωπος είναι εικόνα του Θεού, ως προς το πνευματικό στοιχείο του) αν και υπάρχει στην εβραϊκή παράδοση (στην Γέννεση, στην δημιουργία του ανθρώπου) εν τούτοις ποτέ δεν αναπτύχθηκε εκτεταμένα... Ήταν οι χριστιανοί πατέρες (θεολόγοι) που αναφέρθηκαν εκτεταμένα σε αυτή την αντίληψη... Κι υπάρχουν κάποιοι ερευνητές που υποστηρίζουν ότι αυτή η αντίληψη έχει ελληνική (πλατωνική) καταγωγή... Όπως κι αν έχει η αντίληψη αυτή έχει χριστιανικό περιεχόμενο...
Εκτός όμως από αυτή την αντίληψη, του ανθρώπου σαν εικόνας του Θεού (ως προς το πνευματικό στοιχείο του), υπάρχει και μία άλλη αντίληψη ότι ο άνθρωπος δεν είναι απλά εικόνα του Υπερβατικού Θεού, του Πνεύματος, της Καθαρής Συνείδησης, αλλά του Θεανθρώπου (σαν Θεού κι ανθρώπου μαζί), δίνοντας έτσι ένα «Χριστολογικό» περιεχόμενο στην αντίληψη της εικόνας... οπότε ο άνθρωπος είναι εικόνα του Θεού (του Θεανθρώπου) σαν ένα όλο, δηλαδή σαν ψυχή-σώμα, σαν ολόκληρος ο άνθρωπος... Η αντίληψη αυτή είναι έξω από την διδασκαλία και την γραμμή των πατέρων κι εκτρέπει όλη την χριστιανική διδασκαλία... Επιχειρείται, από κάποιους κύκλους, να υποκατασταθεί η πρώτη αντίληψη (που ανάγεται στον Ιησού, τον Ιωάννη, τους πατέρες...), που «κατηγορείται» σαν ελληνικής, πλατωνικής, προέλευσης, και να εδραιωθεί η δεύτερη αντίληψη της εικόνας, σαν γνήσια χριστιανική... Στην πραγματικότητα, πέρα από, την θεολογική, ιστορική και ανθρωπολογική ανεπάρκεια αυτής της αντίληψης, πέρα από όσα λέει ο Ίδιος ο Ιησούς κι αυτά που δίδαξαν οι μαθητές του κι οι πατέρες, η αντίληψη αυτή είναι ανόητη (κι ας υποστηρίζεται από τους εκκλησιαστικούς οργανισμούς, για δικούς τους λόγους, κι από κάποιους θεολόγους) κι από την άποψη της «κοινής λογικής», επειδή το «Ουσιαστικό» στον Ιησού είναι η Θεότητά του, κι όχι ο ανθρώπινος χαρακτήρας του, που πήρε κατά συγκατάβαση... Την πρώτη αντίληψη (του ανθρώπου σαν εικόνας του Θεού ως προς το πνευματικό του στοιχείο), από τους σύγχρονους θεολόγους στην Ελλάδα, υποστηρίζει ο Π. Τρεμπέλας (που έχει φύγει...)... Την δεύτερη άποψη (του ανθρώπου σαν εικόνας του Θεανθρώπου) υποστηρίζει ο Ν. Ματσούκας... Η πρώτη αντίληψη θέλει να «εξυψώσει» τον άνθρωπο ως τον Θεό... η δεύτερη αντίληψη θέλει να φέρει το Θεό στα «μέτρα» του ανθρώπου... Η δεύτερη άποψη αποτελεί μία εκτροπή του «χριστιανικού πνεύματος», της παράδοσης των πατέρων... οι εκκλησιαστικοί οργανισμοί κι οι θεολόγοι τους ακολουθούν από χρόνια τον δικό τους μοναχικό δρόμο, μακριά και από την γνήσια παράδοση, και από την κοινωνία, τους ανθρώπους...
Είτε έτσι όμως, είτε αλλιώς, ο άνθρωπος μπορεί να Προσεγγίσει τον Θεό μόνο εν πνεύματι, κατά τις Εντολές του Ιησού και κατά το ευαγγέλιο των μαθητών, και κατά την διδασκαλία των μυστικών πατέρων, (της γνήσιας έκφρασης της Ορθοδοξίας, της Αληθινής Ορθοδοξίας)... κι όχι μέσα στους εκκλησιαστικούς οργανισμούς, σαν ψυχοσωματικό όλο, με εξωτερικές τελετουργίες και πράξεις... Ποτέ κανείς δεν έφτασε στην θέωση μέσα σε εκκλησιαστικούς οργανισμούς και χειροποίητους ναούς... Κι όσοι από τους πατέρες ήταν ενταγμένοι μέσα στους εκκλησιαστικούς οργανισμούς, πάντα έρχονταν σε διάσταση, ή σύγκρουση, με τις επίσημες εκκλησιαστικές αρχές... Άσχετα αν η «επίσημη» εκκλησία εκμεταλλεύτηκε το «έργο» αυτών των ανθρώπων... Καλό είναι να διαβάζουμε και λίγη ιστορία, με τον σωστό τρόπο...
Μόνο εν πνεύματι, σαν «καθαρή συνείδηση», μέσα από το μυστικό βίωμα, μπορεί ο άνθρωπος, να «Κοινωνήσει Αληθινά» με τον Θεό. Το Πνεύμα με το πνεύμα «γνωρίζεται», κι όχι με άλλο τρόπο... Και το μυστικό βίωμα, με αυτή την έννοια, σημαίνει απλά την ανύψωση της συνειδητότητας πάνω από εξωτερικές αισθήσεις, πάνω από σκέψεις (οπότε «γινόμαστε καθαροί»), προς τον Θεό... Κι αυτό μπορεί να το κάνει κάποιος, οπουδήποτε, οποτεδήποτε, και χωρίς περίπλοκες τεχνικές. Η «κάθαρση του νου» (για να μπορέσουμε να Αντιληφθούμε, να «Δούμε» τον Θεό, να Ζωοοποιηθούμε μέσα στην Παρουσία Του, να θεωθούμε), είναι θέμα βούλησης κι όχι εξωτερικών παραγόντων. Κι αυτή η «βούληση» είναι η Βαθύτερη Ουσία της Αγάπης... Όχι λοιπόν αυτός που λέει «Κύριε! Κύριε!» αλλά αυτός που στρέφεται με Αγάπη Προς Τον Θεό, μπορεί να «Δει» τον Θεό... όλα τα άλλα, και θεολογικές γνώσεις, και τελετουργίες, και προσκυνήματα, και θεάρεστα έργα, κι όλες οι ανθρώπινες ανοησίες, είναι άχρηστα, παντελώς άχρηστα…
