Όλοι αυτοί οι λαοί που κατοίκησαν στον ευρύτερο ελλαδικό χώρο (Ηπειρωτική Ελλάδα, Νησιά, Κρήτη, Μικρά Ασία, Κάτω Ιταλία…), πέρα από το ότι έχουν (στο πολύ μακρινό παρελθόν) κοινή φυλετική καταγωγή, έχουν οπωσδήποτε κληρονομήσει αντιλήψεις, θρησκευτικές ιδέες και συνήθειες, από τον κοινό παλαιολιθικό και νεολιθικό πολιτισμό της Νότιας Ευρώπης και της Εγγύς Ανατολής.
«Μια συνολική αντίληψη του κόσμου», ο «Θεός Δημιουργός», η «Μητέρα Φύση», ο θεός του ουρανού και των καιρικών φαινομένων, ο θεός της φύσης και της γονιμότητας, κι ένα πλήθος από θρησκευτικές συμπεριφορές, είναι κοινές σε όλους αυτούς τους λαούς, Κρήτες, Κυκλαδίτες, Μικρασιάτες, Προέλληνες, Έλληνες, όλοι λάτρευαν τις ίδιες θεότητες, κι είχαν κοινές θρησκευτικές αντιλήψεις από την νεολιθική ήδη εποχή. Έτσι είναι χωρίς νόημα το ερώτημα αν οι θεοί των Ελλήνων έχουν προελληνική, εξωελληνική, ή ελληνική, καταγωγή.
Οι Έλληνες (Μυκηναίοι και λοιποί Έλληνες) πολύ πριν έρθουν στον Ελλαδικό Χώρο είχαν κοινές θρησκευτικές αντιλήψεις, πεποιθήσεις και λατρεία με άλλους λαούς του μεσογειακού κόσμου. Γνωρίζουν κι αυτοί τον «Θεό του ουρανού και των καιρικών φαινομένων», όπως κι οι Κρήτες (τον Κρητικό Δία), κι οι κάτοικοι της Εγγύς Ανατολής. Γνωρίζουν ακόμα τον Γονιμοποιό Θεό που λατρεύουν και με την μορφή του ταύρου όπως κι οι Κρήτες (τον Κρητικό Ζαγρέα – Ταύρο). Γνωρίζουν επίσης την Μητέρα Φύση (που θα εξελιχθεί από την κοσμική Γαία, στην παγκόσμια μορφή της Ρέας, και μετέπειτα της Δήμητρας), όπως κι οι Κρήτες (τη Μεγάλη Θεά της Φύσης).
Λίγο πολύ οι θρησκευτικές αντιλήψεις και η αντίληψη περί του Θεού εξελίχθηκαν ομοιόμορφα σε όλους αυτούς τους λαούς.
Όπως σε όλους τους λαούς και στους Έλληνες η εξέλιξη της έννοιας του Θεού πέρασε από διάφορα στάδια. Ο «θεός που βρίσκεται ψηλά» πήρε την μορφή του «θεού του ουρανού και των καιρικών φαινομένων», εξελίχθηκε σε «πατέρα θεών κι ανθρώπων», και τελικά αναδείχθηκε στον Μοναδικό Άχρονο Θεό της Κλασσικής Ελλάδας (του Ορφισμού και των φιλοσόφων). Βεβαίως είναι η αντίληψη για τον Θεό που διαφοροποιείται, όχι ο Θεός.
…
Η πορεία της ανθρώπινης θρησκευτικότητας και των θεϊκών μορφών
Μπορούμε να δούμε την εξέλιξη της αντίληψης του Θεού στην παρακάτω παράθεση:
1) Μία πολύ συγκεχυμένη αντίληψη Ενός Θεού πίσω από την Φύση, ή μια αντίληψη για την Ίδια την Φύση πίσω από τα εξωτερικά φαινόμενα - Αυτή είναι η έννοια του Πρωταρχικού Μονοθεϊσμού που κάποιοι θέλουν να είναι η «πρώτη θρησκεία του ανθρώπου».
2) Η αντίληψη ενός Θεού που εκφράζεται, διαχέεται, μέσα στα διάφορα εξαιρετικά φαινόμενα – Θειοδυναμισμός.
2) Η αντίληψη ενός Θεού που εκφράζεται μέσα από μια Ιδιαίτερη Όψη (πολλές όψεις στις διάφορες κοινότητες) – Πολυθεϊσμός.
3) Η αντίληψη ενός Θεού Μοναδικού (Ουράνιου, Παντοδύναμου, Δημιουργού, κλπ.) – Μονοθεϊσμός.
4) Η αντίληψη ενός Θεού Υπερβατικού με τον Οποίο πρέπει να «ενωθούμε» - Σύγχρονες θρησκείες.
5) Η αντίληψη Μιας Μοναδικής Πραγματικότητας (Συνείδησης) – Αντίληψη που αρχίζει να επικρατεί τα τελευταία 100 χρόνια.
…
Ξαναγυρνώντας πίσω στην ιστορία βλέπουμε πολλές θεϊκές μορφές να «διατηρούνται» μέσα στον χρόνο και σε διαφορετικές θρησκευτικές αντιλήψεις, μετουσιώνονται σε «χαρακτήρα», διευρύνονται σε περιεχόμενο, ή αποβάλουν κάθε χαρακτηριστικό και ιδιότητα…
Ο Ζευς των Ελλήνων «διατηρήθηκε» σε διάφορες φάσεις του αιγαιοπελαγίτικου πολιτισμού αφού εμπλουτίστηκε και διευρύνθηκε η «έννοιά» του… Είναι όχι ο Θεός, ή οι θρησκευτικές αντιλήψεις για τον Θεό, που άλλαξαν, αλλά η εσωτερική προσέγγιση του Θεού…
Ο Ζευς αναδύεται σαν θεϊκή μορφή εδώ και χιλιετηρίδες,
μετουσιώνεται σε κυρίαρχη μορφή του πολυθεϊσμού,
γίνεται ο Ένας Θεός του μονοθεϊσμού (πριν 3.000 χρόνια τουλάχιστον)
κι αναδύεται σε Μία Μοναδική Υπερβατική Πραγματικότητα, Άρρητη, Πηγή του Παντός, στις αρχές της πρώτης χιλιετηρίδας π.Χ…
Όταν λοιπόν μιλάμε για τις θεϊκές μορφές θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας την εξελικτική πορεία των θεϊκών μορφών, και να διευκρινίζουμε για ποια φάση της εξέλιξής τους μιλάμε…
…
