Αυτό που δίδαξε πραγματικά ο Βούδας, στο πιο στενό κύκλο των έμπιστων μαθητών του, αιώνες λεγόταν δημόσια έμμεσα, με μισόλογα. Η Αληθινή Εμπειρία όμως μεταδίδονταν, με βιωματικό τρόπο, από Δάσκαλο σε Μαθητή… Αιώνες μετά άρχισε να δίνεται δημόσια η Διδασκαλία Καθαρά, με ολοκληρωμένο λόγο (όσο μπορεί ο λόγος να υποδείξει την Αλήθεια)… αλλά και πάλι ήταν ελάχιστοι αυτοί που μπορούσαν να Κατανοήσουν Άμεσα… Τελικά τι Δίδαξε ο Βούδας; Ο Βούδας Δίδαξε ότι:
Η Πραγματικότητα Είναι Μία.
Η μεταφυσική του αφώτιστου νου δεν έχει καμία αξία.
Η Αλήθεια δεν υποδεικνύεται, υποδεικνύεται μόνο η άγνοια, το λάθος.
Η Ορθή Διδασκαλία γίνεται χωρίς διδασκαλία, άμεσα.
Όλα είναι Φως.
*
Υπάρχει Μια Μοναδική Πραγματικότητα. Μπορεί να της Αποδοθεί «Οντολογικός» Χαρακτήρας, ή και όχι.
Στην πρώτη περίπτωση χρησιμοποιείται ο όρος Cittamatra, (Τhe One and Only Αbsolute Mind, The Absolute Consciousness, Consciousness-Only ), και Ταυτίζεται με το Νταρμακάγια. Τσιτταμάτρα σημαίνει Απόλυτος Νους, Μόνον Νους. Αυτός ο Ένας Νους δεν είναι κάτι διαφορετικό από τον νου των όντων (το Ταθαγκαταγκάρμπα). Αυτός ο Ένας Νους, αν και έχει οντολογικό χαρακτήρα, στην Ουσία του είναι Ταθάτα (Ως Έχει), Σουνυάτα (Κενότητα, Χωρίς Ιδιότητες). Μέσα σε Αυτόν τον Υπαρκτό και Ανύπαρκτο Ταυτόχρονα Νου, που Είναι η Μόνη Πραγματικότητα, ό,τι εμφανίζεται είναι μόνο φαινόμενο, φαινόμενα.
Από την άλλη μεριά δεν υπάρχει Κανένας Νους, (Κάτι που μπορούμε να ανιχνεύσουμε). Αυτό αποδίδεται με τον όρο Vijnaptimatra (Representation-Only). Υπάρχουν μόνο τα απατηλά φαινόμενα. Κι όλα αυτά πρέπει να απορριφθούν. Τότε; Τότε τίποτα. Υπάρχει Αυτό που Βιώνουμε, που ούτε μπορούμε να ανιχνεύσουμε, ούτε να κοινοποιήσουμε.
Πέρα από Αυτή την Μοναδική Πραγματικότητα, είτε την Προσεγγίσουμε Οντολογικά, είτε επιστημολογικά, κάθε άλλη αντίληψη, κατάσταση, εμπειρία, είναι απατηλή. Δεν υπάρχει τίποτα να φανερωθεί, τίποτα να πραγματοποιηθεί, (όλα αυτά ανήκουν στον χώρο της φαντασίας).
*
Οτιδήποτε έξω από την Μια Πραγματικότητα, την Κατανόησή Της, το Φως Της, είναι απατηλό. Είναι απατηλός ο τρόπος που το «αντιλαμβανόμαστε», όχι αυτό καθεαυτό το φαινόμενο, το οποίο υφίσταται σύμφωνα με τους όρους του. Όλη η μεταφυσική που δημιουργεί ο αφώτιστος νους, είναι απλά η παραχώρηση προς την ανθρώπινη αδυναμία. Ο Δρόμος των Αληθινών Βουδιστών δεν είναι αυτός… Στα πλαίσια αυτής της μεταφυσικής γίνεται λόγος για το Ταθάτα (το Απόλυτο Ως Έχει), το Αλάγια Βιτζνάνα (με την Απόλυτη και την Σχετική του Όψη) το Μάνας, το μάνοβιτζνάνα και τα υπόλοιπα βιτζνάνας που σχετίζονται με τις πέντε αισθήσεις.
*
Η Φώτιση, το Περιεχόμενο της Φώτισης, είναι κάτι ασύλληπτο. Μπορείς μόνο να το Βιώσεις, τίποτα περισσότερο. Έτσι ουσιαστικά, πρακτικά, από ανθρώπινη άποψη, υπάρχει μονάχα η άγνοια που πρέπει να παραμεριστεί. Ακολουθώντας το παράδειγμα του Βούδα όλοι οι Μεγάλοι Δάσκαλοι αποφεύγουν να θεωρητικολογήσουν περί του Απολύτου κι απλά αρκούνται να υποδείξουν την λανθασμένη αντιμετώπιση της Πραγματικότητας… Αυτό που επαναλαμβάνεται στο Λανκαβατάρα Σούτρα είναι ο λόγος του Βούδα: «Μαχαμάτι, εσύ και άλλοι Μποντισάττβα-Μαχασάττβας πρέπει να αποφύγετε τους λανθασμένους συλλογισμούς των φιλοσόφων και να αναζητήσετε αυτήν την αυτοπραγμάτωση της Ευγενούς Σοφίας»… Εκ των πραγμάτων ο Δρόμος Είναι Μόνο Πρακτικός κι έχει να κάνει με αυτό που ζούμε στην Στιγμή που Ρέει, στον Μόνο Πραγματικό Χρόνο.
*
Πάνω σε αυτή την Μη-μεταφυσική Μεταφυσική Βάση αναπτύσσεται όλη η Εμπειρία του Βουδισμού, κι αργότερα του Ζεν. Μη Διδασκαλία, Μη Πρακτική, Μη Βουδισμός ακόμα… Όλα καταλύονται μέσα Κατανόηση της Πραγματικότητας. Η Βίωση της Πραγματικότητας χαρακτηρίζεται σαν Αρυαζνάνα, Υπερβατική Σοφία, Υπέρτατη Γνώση, που είναι συνώνυμο και με το Νιρβικάλπα, το πέραν της χωριστικότητας.
*
Η Πραγματικότητα Είναι Μια, Πλήρης, Ολοκληρωμένη στον Εαυτό Της, για αυτό χαρακτηρίζεται σαν Βιβικταντάρμα, Μοναχικότητα, με την έννοια Αυτού που Στέκει Από Μόνο Του, κι Είναι Επαρκές για τον Εαυτό Του. Η Ουσία Αυτής της Πραγματικότητας Είναι Φως… Φως Ουσίας, Φως Κατανόησης, Φως Αντίληψης, Φως Ενέργειας, Φως Μορφής… Κι Όλα Συγχωνεύονται στο Αγέννητο Πρωταρχικό κι Αιώνιο Φως.
***
«Κύριε της Λάνκα, οδηγώντας τον εαυτό σου κατ’ αυτόν τον τρόπο, εξαγνίσου περαιτέρω στον δρόμο που έχεις επιτύχει. Πειθαρχώντας καλά τον εαυτό σου στο Σαμάντι και το Σαμαπάττι, αποφεύγοντας την κατάσταση που πραγματοποιείται και απολαμβάνεται από τους Σραβάκας, τους Πρατυεκαβούδδας και τους φιλοσόφους, η οποία προκύπτει από τη φαντασίωση εκείνων που πειθαρχούν τον εαυτόν τους σύμφωνα με τις πρακτικές των παιδαριωδών φιλοσόφων. Αυτοί προσκολλώνται στις υποκειμενικές μορφές του κόσμου του δημιουργημένου από τις εγωιστικές τους ιδέες. Υποστηρίζουν τέτοιες έννοιες όπως στοιχείο, ποιότης και ουσία. Προσκολλώνται πεισματικά σε απόψεις προερχόμενες από την άγνοια. Συγχίζονται από την προσκόλληση στην ιδέα της γέννησης που υπερισχύει της κενότητας, εμμένουν στη χωριστικότητα σαν να είναι αληθινή. Συνταυτίζονται με τον τρόπο της σκέψης όπου αποκτούν τη διττότητα, του να δίδουν ιδιότητες και να αποκτούν ιδιότητες.
Κύριε της Λάνκα, αυτό είναι εκείνο που οδηγεί σε διάφορες θαυμάσιες επιτεύξεις, αυτό είναι που καθιστά κάποιον ικανό να αποκτά την επίγνωση της εσώτατης επίτευξης, αυτό είναι η πραγμάτωση της Μαχαγιάνα. Αυτό θα προκύψει με την απόκτηση μίας θαυμάσιας προϋπόθεσης της ύπαρξης.
Κύριε της Λάνκα, εισερχόμενος στην πειθάρχηση της Μαχαγιάνα, τα πέπλα της άγνοιας καταστρέφονται και αποστρέφεται κανείς τα πολλαπλά κύματα της Βιζνάνα και δεν συνταυτίζεται με την καταφυγή και τις πρακτικές των φιλοσόφων.
Κύριε της Λάνκα, η πρακτική των φιλοσόφων ξεκινάει από τις εγωιστικές τους προσκολλήσεις. Η άσχημη πρακτική τους προκύπτει από την προσχώρησή τους σε δυαδιστικές απόψεις όσον αφορά την καθεαυτό φύση της βιζνάνα».
Λανκαβατάρα Σούτρα, Κεφάλαιο I