Esoterism Academy: Επίκουρος... Η Αληθινή Διδασκαλία του

Thursday, December 30, 2010

Επίκουρος... Η Αληθινή Διδασκαλία του

(ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ)

Εισαγωγή
Η Ελληνική Φιλοσοφία, όλων των αιώνων, πολύ περισσότερο από μία θεωρητική προσέγγιση του «Είναι» και του «γίγνεσθαι», είχε πρακτικό σκοπό. Είχε σκοπό, με την γνώση, να οδηγήσει τον άνθρωπο στο αληθινό αγαθό, στην αληθινή και ευτυχισμένη ζωή... Το θεωρητικό «ειδέναι» λοιπόν, όχι μόνο φώτιζε και καθοδηγούσε τον πρακτικό βίο, αλλά, ακόμα πιό πέρα, μπορούσε να οδηγήσει στην εγκαθίδρυση μίας ανθρώπινης πολιτείας, στα πλαίσια της οποίας οι άνθρωποι θα ήταν (οι περισσότεροι τουλάχιστον) ολοκληρωμένοι κι ευτυχισμένοι...
Ειδικότερα γιά τον Επίκουρο, η Φιλοσοφία είναι «ενέργεια η οποία διά σκέψεων και συζητήσεων μας παρέχει ευδαίμονα ζωή». Από αυτή την γενική θέση πηγάζει μία ολοκληρωμένη φιλοσοφική αντίληψη, μία βιοθεωρία και μία πρακτική ζωή. Ήδη εξ’ αρχής τίθεται η αντίληψη του Επίκουρου:
1) Ο άνθρωπος, σαν αυτοσυνείδητο ον, ψυχοσωματικό ον...
2) Η ερμηνεία της ζωής, όχι μέσω θεωρητικών αντιλήψεων και πρπλήψεων και δεισιδαιμονιών, αλλά μέσω της εναργούς, καθαρής, βέβαιης και επιβεβαιούμενης αντίληψης (πράγμα που απαιτεί βέβαιη γνώση, στοιχειοθετημένη γνώση, εμπειρική γνώση...).
3) Η Ευδαιμονία, ο ορισμός και η απόκτηση της αληθινής ευδαιμονίας. Η Αληθινή Ευδαιμονία συνίσταται (όπως θα αναλυθεί πιό κάτω) στην «αταραξία», την «κατηρέμησιν», και τον «γαληνισμόν» του βίου...

Ο κόσμος και ο άνθρωπος
Γιά τον Επίκουρο (όπως και γιά όλους τους έλληνες φιλοσόφους) η Πραγματικότητα Είναι Ένα Ενιαίο Όλο με διάφορες διαβαθμίσεις. Με άλλα λόγια, δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ πνευματικού-υλικού, ασώματου-σωματικού, αλλά αυτές οι διακρίσεις ποιότητας εντάσσονται στα πλαίσια Μίας Ενιαίας Πραγματικότητας, που πρέπει να θεωρείται μονιστικά (και δεν είναι ούτε μόνο πνευματική, ούτε μόνο υλική, ούτε και τα δύο: είναι και πνευματική και υλική, αφου αυτά ταυτίζονται...)... Έτσι, κακώς ο Επίκουρος ερμηνεύεται σαν υλιστής με την σύγχρονη έννοια του όρου. Στα πλαίσια της Φιλοσοφίας του, στα πλαίσια της Ενιαίας Πραγματικότητας, υπάρχει όχι μόνο ο φυσικός κόσμος, μέρος του οποίου αντιλαμβανόμαστε, αλλά και ο μετακόσμιος χώρος των θεών (της θείας ύπαρξης)... υπάρχουν επίσης αόρατες κατηγορίες όπως η ψυχή, και ορατές κατηγορίες, όπως το σώμα...
Ο κόσμος συμπεριλαμβάνει αόρατες κατηγορίες κι ορατούς κόσμους. Ο κόσμος της άμεσης εποπτείας είναι ένας απέραντος κενός χώρος εντός του οποίου διαχέεται η ύλη (που αποτελείται από άτομα). Η κίνηση της ύλης δεν ακολουθεί μία αυστηρή αιτιότητα αλλά παρεκλίνει (τυχαιότητα)... Δημιουργούνται έτσι στο απέραντο σύμπαν περιδινήσεις που σχηματίζουν τοπικούς κόσμους ενώ στο κενό διάστημα βρίσκεται ο μετακόσμιος χώρος των θεών. Στους τοπικούς κόσμους τα φαινόμενα εξελίσσονται με μηχανικό τρόπο.
Ο άνθρωπος είναι ψυχοσωματικό ον, είναι ενσώματο ον που λειτουργεί μέσω του σώματος. Η ψυχή, στην καθαρή μορφή της, στην καθαρή ουσία της, είναι κάτι άχρονο κι έρχεται «έξωθεν» (όπως υποστήριζε κι ο Πλάτωνας, κι ο Αριστοτέλης...). Είναι το λογικό ενσυνείδητο, το ακατανόμαστο («λεπτή ύλη») που δεν μπορεί να προσδιοριστεί... Καθώς η ψυχή (σαν καθαρή ουσία) συνδέεται με το σώμα δημιουργούνται από την σχέση αυτή οι κατώτερες λειτουργίες της ψυχής, μία σωματική, ζωική, ψυχή . Αυτές οι λειτουργίες φωτιζόμενες από την «συνείδηση» γίνονται συνειδητές και μας φέρνουν σε επαφή με το σώμα και μέσω του σώματος με τον φυσικό κόσμο στον οποίο ζούμε.
Κατά τον Αέτιον: « Ο Επίκουρος θεωρεί την ψυχήν κράμα εκ τεσσάρων ποιοτήτων ατόμων. Από ποιότητα πυρώδη, από ποιότητα αερώδη, από ποιότητα ωσάν άνεμο και από μία τετάρτην ποιότητα, η οποία δεν έχει όνομα. Αυτό δε το τελευταίο ήταν γι΄αυτόν η προς αίσθησιν ικανότητα. Εκ τούτων, το πνεύμα –άνεμος- δίδει την κίνηση, ο αήρ την ηρεμία, η θερμότητα την μέσα στο σώμα παρουσιαζομένη θερμότητα, το δε μη έχον όνομα την εσωτερική αίσθηση»... (Ο Επίκουρος χρησιμοποιεί τους όρους, αίσθησις, πυρ, αήρ, πνεύμα, με περιεχόμενο διαφορετικό από το σημερινό: Γιά τον Επίκουρο «Αίσθησις» είναι το «συνειδέναι», πυρ είναι η νόηση, αήρ είναι η ψυχοδυναμική ενέργεια, πνεύμα (άνεμος) είναι η ζωική ενέργεια που εκδηλώνεται σαν ψυχοσωματικές λειτουργίες...)... Ειδικότερα η «Αίσθησις» θα πρέπει να ερμηνευθεί σαν «συνειδέναι» εξωδιανοητική αντίληψη, ενόραση, κι όχι με την σημερινή έννοια της λέξης... αφού η «αίσθησις» του Επίκουρου σημαίνει όχι μόνο το ορατό αλλά και το αόρατο... (δεν πρέπει να μπερδευόμαστε από το γεγονός ότι ο Επίκουρος χρησιμοποιεί την ίδια λέξη «αίσθησις» και γιά την «συνείδηση» και γιά την «σωματική αίσθηση»)...
Με τον θάνατο, με τον αποχωρισμό της καθαρής ψυχής από το σώμα, καταλύονται και οι συνδετικές λειτουργίες. Έτσι η κατώτερη ψυχή έχει περισσότερο σωματική υλική φύση και διαλύεται με τον θάνατο. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο με την καθαρή ουσία. Αν και δεν το επιβεβαιώνει πουθενά ο Επίκουρος, το πίστευε βαθιά μέσα του (όπως θα αποδειχθεί πιό κάτω). Γιά τον Επίκουρο ο θάνατος δεν έχει νόημα, αφού διαλύονται οι συνδετικές λειτουργίες (με το σώμα) δεν υπάρχει πιά η αντίληψη έλλειψης σώματος, ούτε μνήμες του σώματος ούτε σώμα, τίποτα... Με άλλα λόγια, ο θάνατος δεν είναι βίωμα αλλά μία ιδέα, μία αντίληψη των ζωντανών γιά το τι συμβαίνει, δηλαδή μία πρόληψη. Το τι συμβαίνει μεταφυσικά, αν οι καθαρή ψυχή επιβιώνει σε κάποιο ουράνιο τόπο (όπως δίδασκε ο Πλάτωνας, ορίζοντας το «ουράνιο», σαν λεπτότερη κατάσταση, κι όχι με την έννοια του υλικού ουρανού...) ή στα Ηλύσια Πεδία, ή στον Άδη (όπως κήρυταν οι θρησκείες) είναι ένα άλλο ζήτημα (που θα εξηγήσουμε πιό κάτω)...

Βιοθεωρία
1) Ο άνθρωπος, σαν αυτοσυνείδητο ον, σκεπτόμενο, προβληματιζόμενο γιά την αλήθεια και τον βίο, τίθεται στο κέντρο της θεωρητικής έρευνας και κάθε περαιτέρω αντίληψης και συζήτησης.
2) Ο Επίκουρος («Περί κριτηρίου ή κανών») δίδασκε ότι αυτό που προέχει είναι να θεμελιώσουμε ένα «κανόνα» που θα μας βοηθήσει να διακρίνουμε την αλήθεια από το ψεύδος. Με άλλα λόγια το πρώτο πράγμα που χρειάζεται ο άνθρωπος είναι η αληθής, ασφαλής γνώση (τα κριτήρια της αλήθειας) κι όχι η θεωρητική ανάλυση και περιγραφή της Πραγματικότητας και δόμηση μίας ερμηνείας (ενός θεωρητικού συστήματος).
3) Το Υπέρτατο Κριτήριο της Αλήθειας είναι η Συνείδηση (η «αίσθησις», η ανώτερη αίσθησις) και μετά η λογική ανάλυση και οι αισθήσεις από τον εξωτερικό κόσμο.
4) Η Αληθινή Γνώση πρέπει να κατευθύνεται στην Αυτογνωσία, στην αναγνώριση των πραγματικών αναγκών και καταστάσεων και στον τρόπο επίτευξης της Ευδαιμονίας.
5) Το Συνειδέναι («αίσθησις»), η «ενάργεια» (σαφήνεια κι ευκρίνεια της σκέψης), έχει συχνά διάφορες μορφές: «πάθος», «αίσθησις», «προληψις» «φανταστική επιβολή της διανοίας»:
«Πάθος»: Συναίσθημα της ηδονής ή λύπης, (πρακτική ενάργεια που μας καθοδηγεί να αντιδρούμε ορθά στα ερεθίσματα του εξωτερικού κόσμου).
«Αίσθησις» (η κοινή σωματική αίσθησις): Παθητική δεκτικότητα διά της οποίας η ψυχή δέχεται μέσα στον εαυτό της τα ομοιώματα, τα «είδωλα», που εκπέμπονται από τα αντικείμενα.
«Πρόληψις»: Μνήμη εκείνου το οποίο πολλάκις εμφανίζεται στην ψυχή κατόπιν εξωτερικών ερεθισμών (παράσταση, μεταξύ μνημονικής παράστασης κι αφηρημένης έννοιας, μεταξύ εποπτείας και νόησης).
«Φανταστική επιβολή της διάνοιας»: Συνολική θεώρηση των δεδομένων της εμπειρίας, που μπορεί να αντιληφθεί και τα αόρατα όντα στην καθαυτό ουσία τους. ( Νόηση και Διανοητική Ενόραση διά της οποίας λαμβάνουμε αντίληψη αυτών που βρίσκονται πέρα από τα όρια της εποπτείας).
(Η «φανταστική επιβολή της διάνοιας» δεν αναφέρεται άμεσα από τον Επίκουρο αλλά προστέθηκε αργότερα από τους Επικούρειους... Λουκρήτιος, «περί φύσεως των όντων»...)...
6) Ενώ ο Αριστοτέλης θεωρούσε κίνητρο της Φιλοσοφίας τον θαυμασμό και την απορία και την προσπάθεια εξήγησης της φύσης, ο Επίκουρος βλέπει σαν αιτία που ωθεί στην φιλοσοφική σκέψη, τον φόβο και την ανησυχία και την επίτευξη επομένως της ευδαιμονίας. Η σπουδή της φύσης είναι αναγκαία στο μέτρο που μπορεί να μας βοηθήσει να προσανατολιστούμε στον κόσμο, να απαλλαγούμε από κενούς φόβους (του αγνώστου, του θανάτου, κλπ.) και να βρούμε τελικά την ευδαιμονία.

Αληθινή Ευδαιμονία
Σύμφωνα με τον Επίκουρο αληθινή σοφία είναι αυτή που αποβλέπει «εις την του όλου βίου μακαριότητα». Από την φύση του ο άνθρωπος θεωρεί σαν αγαθό την ευδαιμονία (την ηδονή) και σαν κακό τον πόνο (το άλγος). Ο άνθρωπος είναι ψυχοσωματικό ον και έχει πολλές, ανώτερες (ψυχικές) και κατώτερες (σωματικές) λειτουργίες. Υπάρχουν λοιπόν πολλών ειδών ηδονές και πόνοι κι είναι όλα πραγματικά και έγκυρα μέσα στις συνθήκες της ζωής... Αλλά το κυριότερο χαρακτηριστικό του ανθρώπου, αυτό που τον διακρίνει από τα άλλα ζώα είναι το λεπτότερο ψυχικό στοιχείο, το έλλογο (το ακατανόμαστο) που του δίνει αυτοσυνειδησία. Αν ο άνθρωπος ήταν απλά ζώο θα του αρκούσαν οι σωματικές ηδονές όπως στα ζώα. Αλλά αυτό που ζητά πάνω από όλα να ικανοποιηθεί στον άνθρωπο είναι η ανώτερη ανάγκη του γιά αιώνια, αληθινή ευδαιμονία, (που να ικανοποιεί την ψυχή του)... Κι έτσι ο Επίκουρος (σύμφωνα με τον Διογένη τον Λαέρτιο) καταλήγει ότι «Μείζονας ηδονάς είναι τας της ψυχής»... Προχωρώντας ακόμα πιό πέρα ο Επίκουρος θεωρεί πως ο τελικός μας σκοπός δεν είναι η θετική ηδονή αλλά η απαλλαγή από πόνους. Θεωρεί δηλαδή ότι η αληθινή ηδονή είναι όχι η κίνηση του θυμικού (κατά κίνησιν ηδονή) αλλά η γαλήνη του θυμικού (καταστηματική, δηλαδή εν ηρεμία, ηδονή)... (ίσως λόγω της νοσηρότητας της δικής του υγείας... ή μιάς βαθιάς μεταφυσικής κλίσης)... Με άλλα λόγια το πρακτικό ιδεώδες της ηθικής ζωής είναι η απαλλαγή της ψυχής από την ταραχή, η «αταραξία», η τελική ειρήνευση της ψυχής. Την τέλεια ειρήνευση της ψυχής ο Επίκουρος την παρομοιάζει με την ησυχία της θάλασσας (γαλήνη), με την ηλιόλουστη φαιδρότητα του ουρανού (ευδία)...

Οι Τέσσερις Αρετές
Γιά τον Επίκουρο ο Υπέρτατος σκοπός είναι η Αληθινή Ευδαιμονία (αταραξία, γαλήνη, ευδία), ψυχική κατάσταση που χαρακτηρίζει τον «σοφό» και αντιστοιχεί προς την «απάθεια» των Στωικών... Η Ευδαιμονία όμως αυτή όσο κι αν πηγάζει από την βαθύτερη φύση του ανθρώπου κι όσο κι αν είναι επιθυμητή δεν πραγματοποιείται άμεσα αλλά μέσα από μία ζωή αρετής. Ευδαιμονία και Αρετή είναι αξεχώριστα. Η Αρετή δεν είναι λοιπόν αυτοσκοπός αλλά μονάχα προϋπόθεση (μέσον) γιά να φτάσουμε στην Αταραξία. Στην πορεία προς την Αταραξία (την Υπέρτατη Αληθινή Ευδαιμονία) πρέπει να εφαρμοσθούν τέσσερις κύριες αρετές σε μία εμβάθυνση της ψυχολογικής ζωής, μία εκλέπτυνση της αντίληψης, μέχρι την τελειωτική εσωτερίκευση:

Φρόνηση (πνεύμα- ξεπέρασμα της ζωικής ψυχής)
Η Πρώτη Αρετή που μας σχετίζει με τον εξωτερικό κόσμο είναι η Φρόνηση –νήφων λογισμός, επαγρύπνηση- («μετρητική τέχνη»), που έχει αποστολή να κρίνει ποιές ηδονές πρέπει να επιδιώκουμε και ποιούς πόνους πρέπει να αποφεύγουμε. Η Φρόνηση μας διδάσκει την αληθινή τέχνη της ζωής, μας απαλάσσει από προλήψεις, φόβους, ανοησίες, από μάταιες φαντασιοκοπίες και στείρους πόθους και χαρίζει ένα καθαρό μονοπάτι στην ζωή...

Σωφροσύνη (αήρ-ξεπέρασμα της ψυχοδυναμικής ενέργειας)
Η Δεύτερη Μεγάλη Αρετή είναι η Σωφροσύνη που συνίσταται στην εγκράτεια και την τιθάσευση των επιθυμιών, στον περιορισμό τους στα αληθινά απαραίτητα γιά την ευτυχία του ανθρώπου... Αυτό οδηγεί στην ολιγάρκεια. Ολιγάρκεια είναι να είμαστε ευτυχείς με τα λίγα απαραίτητα κι όχι απλά να περιοριζόμαστε σε λίγα νοιώθοντας «στερημένοι» που είναι πράγμα διαφορετικό...

Ανδρεία (πυρ-ξεπέρασμα του νου)
Η Τρίτη Σπουδαία Αρετή είναι η Ανδρεία που οδηγεί πέρα από τον φόβο του θανάτου και μας βοηθά να ξεπεράσουμε τα αναπόφευκτα δεινά. Η Ανδρεία μας ανεξαρτητοποιεί από το γίγνεσθαι και μας οδηγεί στην Αληθινή Αυτάρκεια...

Δικαιοσύνη (ακατανόμαστο-βίωση της καθαρής ψυχής)
Η Τέταρτη Υπέρτατη Αρετή είναι η Δικαιοσύνη που οδηγεί στην εξισορρόπηση και την αρμονία με το σύμπαν. Η Δικαιοσύνη μας επιτρέπει να βαδίζουμε μαζί με τη πραγματικότητα χωρίς συγκρούσεις, σε μία τέλεια κι ολοκληρωμένη ελευθερία... Η Ελευθερία ολοκληρώνεται με την απελευθέρωση της ψυχής από τα δεσμά του σώματος και του κόσμου... (Εδώ επίσης βρίσκει το νόημά της η αληθινή φιλία που ήταν παροιμιώδης στον Κήπο του Επίκουρου...)...

Η Τελική Επίτευξη (η απελευθέρωση της ψυχής)
Η βίωση των Τεσσάρων Αρετών οδηγεί προοδευτικά την ψυχή στην απελευθέρωσή της από τις κατώτερες ψυχοσωματικές λειτουργίες (που διαλύονται με τον θάνατο), την ανύψωση πάνω από τις ψυχοδυναμικές ορμές, και την υπέρβαση των νοητικών διαδικασιών, και βιώνει ήδη, εν ζωή, την μεταθανάτια ζωή, σαν καθαρή ψυχή... έχει, εν ζωή, νικήσει τον θάνατο...
Ο άνθρωπος που πραγματοποιεί τις Τέσσερις Αρετές στην ουσία τους και στο έπακρό τους είναι «σοφός» κι η ζωή του δεν διαφέρει από την ζωή των θεών. Έχει, εν ζωή, επιτύχει την Ελευθερία, την Αθανασία, και την Αιωνιότητα, και ζει «ως θεός» μεταξύ των ανθρώπων»...

Η μετακόσμια ζωή
Τελικά, αυτός που ακολουθεί την Φιλοσοφία του Επίκουρου βρίσκει όχι απλά την αδιατάρακτη ψυχική γαλήνη και την δύναμη να αντιμετωπίσει την αβεβαιότητα της ζωής και τις αντίξοοες συνθήκες... αλλά καθώς ξεπερνά το γίγνεσθαι, βιώνει την Αιωνιότητα μέσα στο θνητό σώμα, μέσα στον κόσμο... (οι κατώτερες ευχαριστήσεις δίνουν μόνο μερική αίσθηση της Αιωνιότητας... όταν η Συνείδηση χάνει τον εαυτό της μέσα στην ευχαρίστηση...)...
Ο Σοφός ζει ήδη την Μετακόσμια Πραγματικότητα των θεών ήδη εδώ στην γη. Έχοντας περάσει πέρα από το γίγνεσθαι γίνεται ακλόνητος σαν τους θεούς, αιώνιος... Ακόμα κι ο σωματικός θάνατος δεν μπορεί να τον αγγίξει γιατί ήδη ζει πέρα από το σώμα... Με αυτή την έννοια ο Επίκουρος (κι όποιος τον ακολουθεί) βιώνει την Αθανασία και την μεταθανάτια επιβίωση που τοποθετείται στον μετακόσμιο χώρο (που έχει παραπλήσια έννοια με τους «νήσους των Μακάρων», τους ουράνιους κόσμους, κλπ...)...
Αφού ο σκοπός του Επίκουρου ήταν να Οδηγήσει απλά τον άνθρωπο πέρα από την γήινη δυστυχία, ως την Απελευθέρωση της Ψυχής, δεν είχε λόγο και απέφευγε να μιλήσει γιά τον μετακόσμιο χώρο, τους ουράνιους κόσμους (του πυρός, του αέρα, και του πνεύματος)... Παρέμεινε πάντα καθαρά πρακτικός άνθρωπος... Κι αυτή την «σιωπή» του οφείλουμε να την σεβαστούμε...

Chapter 14. The Buddha (The Awakened)

The Trackless Path: In Search of the Awakened One

In the silence between heartbeats, in the space between thoughts, there exists a realm where footsteps leave no traces and the seeker becomes the sought. Here, in this luminous void, dwells the Awakened One—The Buddha—whose very essence transcends the boundaries of the knowable world.

The Conquest Beyond Conquest

"He whose conquest is not conquered again, into whose conquest no one in this world enters, by what track can you lead him, the Awakened, the Omniscient, the trackless?" The ancient words echo through dimensions unseen, speaking of a victory so complete that it exists beyond the very concept of victory itself. This is not the triumph of armies or the conquest of kingdoms, but the sublime surrender of all that binds the soul to suffering.

The Awakened One moves through existence like moonlight through water—present yet untouchable, illuminating yet casting no shadow. His conquest is the paradox of ultimate surrender: having claimed nothing, he possesses everything; having sought nothing, he has found all. The trackless path he walks is invisible to those who measure distance in steps and time in moments, for it exists in the eternal now where past and future collapse into pure being.

Beyond the Snares of Desire

In gardens of golden temptation, where desires bloom like poisonous flowers, the ordinary soul wanders lost among mirages. But of the Awakened, it is written: "He whom no desire with its snares and poisons can lead astray, by what track can you lead him, the Awakened, the Omniscient, the trackless?" Here lies the great mystery—how does one who has tasted every pleasure find fulfillment in emptiness? How does one who has seen through all illusions continue to see?

The answer whispers itself in the spaces between words: the Awakened One has discovered that "there is no satisfying lusts, even by a shower of gold pieces." He has learned the secret that eludes princes and paupers alike—that true wealth lies not in accumulation but in the recognition of our inherent completeness. The shower of gold becomes mere metal; the feast becomes mere food; the palace becomes mere walls when seen through eyes that have glimpsed the infinite.

The Envy of Gods

"Even the gods envy those who are awakened and not forgetful, who are given to meditation, who are wise, and who delight in the repose of retirement from the world." What sublime irony dances in these words! The celestial beings, draped in cosmic power and dwelling in realms of unimaginable beauty, cast longing glances toward those who have chosen the humble path of awakening. The gods, for all their glory, remain bound by the very perfection of their realm, while the awakened soul has discovered freedom in the midst of limitation.

This divine envy reveals a truth that shatters conventional understanding: the highest attainment is not ascension to heavenly realms but the recognition of paradise within the present moment. The meditator, sitting in stillness, becomes more powerful than thunder; the wise one, speaking in whispers, commands more attention than celestial proclamations.

The Difficult Path

"Difficult is the conception of men, difficult is the life of mortals, difficult is the hearing of the True Law, difficult is the birth of the Awakened." These words fall like prayer beads through the fingers of time, each one carrying the weight of cosmic rarity. To be born human is to win a lottery played across infinite lifetimes; to hear the dharma is to find water in an endless desert; to achieve awakening is to discover a jewel that exists beyond the realm of discovery itself.

The difficulty spoken of here is not the difficulty of climbing mountains or crossing oceans—it is the exquisite challenge of seeing what has always been present. Like trying to glimpse one's own eyes without a mirror, the search for enlightenment leads us in circles until we realize we are both the seeker and the sought, the question and the answer, the path and the destination.

The Teaching of All Awakened

"Not to commit any sin, to do good, and to purify one's mind, that is the teaching of all the Awakened." In this crystalline simplicity lies the entire universe of spiritual practice. Three movements, as natural as breathing: the cessation of harm, the cultivation of benefit, and the clarification of consciousness itself. Yet within this simplicity hides complexity that would dizzy scholars and depth that would humble sages.

To purify the mind is to polish a mirror that reflects infinity. Each thought released, each judgment dissolved, each attachment loosened reveals more of the clear light that was never absent. The mind, purified, becomes like space itself—vast enough to contain all experiences yet touched by none, present to all phenomena yet identified with nothing.

The Patience of the Eternal

"The Awakened call patience the highest penance, long-suffering the highest Nirvana." Here patience is revealed not as passive endurance but as active participation in the eternal. The awakened soul does not wait for enlightenment to arrive—patience *is* enlightenment, for it represents the complete acceptance of what is while remaining open to what may be.

This patience is not the white-knuckled endurance of the frustrated but the serene stillness of the lake that welcomes both storms and calm. It is the patience of the mountain that allows seasons to pass without rushing toward spring, the patience of the star that shines without demanding to be seen.

The Safe Refuge

When fear drives souls to seek shelter in "mountains and forests, to groves and sacred trees," they search for refuge in forms that themselves are impermanent. But the true refuge exists beyond the reach of time and change: "He who takes refuge with Buddha, the Law, and the Church; he who, with clear understanding, sees the four holy truths... That is the safe refuge, that is the best refuge."

This refuge is not a place but a recognition—the sudden knowing that safety was never about hiding from the storm but discovering oneself as the calm within it. The four holy truths become not doctrines to be learned but realities to be lived: the truth of suffering acknowledged, its origin understood, its cessation realized, and the path to freedom walked with each conscious breath.

The Supernatural Ordinary

"A supernatural person (a Buddha) is not easily found, he is not born everywhere. Wherever such a sage is born, that race prospers." The supernatural nature of the Buddha lies not in magical powers but in the magic of complete ordinariness—the extraordinary achievement of being fully present, fully awake, fully human. The rarity spoken of is not the rarity of unicorns or dragons but the precious scarcity of complete authenticity in a world of pretense.

When such a being appears, reality itself seems to exhale in relief. The very presence of one who has awakened from the dream of separation reminds all others that awakening is possible, that the prison of suffering has no real walls, that freedom is not a destination but our natural state temporarily obscured by clouds of confusion.

The Immeasurable Merit

"He who pays homage to those who deserve homage... his merit can never be measured by anybody." In the act of genuine recognition and reverence, the one who honors becomes worthy of honor. The merit that flows from this recognition is immeasurable not because it is vast but because it exists outside the realm of measurement entirely. It belongs to the dimension where quality transcends quantity, where a single moment of true understanding outweighs lifetimes of accumulated knowledge.

This merit is like the fragrance of flowers—it exists, it affects all who encounter it, yet it cannot be grasped or stored. It is the natural emanation of a heart that has recognized its own Buddha-nature reflected in another.

The Eternal Teaching

In the end, all teachings point to the trackless path, all words gesture toward the wordless truth, all practices prepare us for the moment when practice dissolves into pure being. The Awakened One stands at the center of existence and simultaneously nowhere at all, teaching through presence what cannot be taught through words, demonstrating through being what cannot be demonstrated through doing.

"Happy is the arising of the awakened, happy is the teaching of the True Law, happy is peace in the church, happy is the devotion of those who are at peace." This happiness is not the happiness of acquiring but of recognizing, not of becoming but of being, not of finding but of realizing what was never lost.

The trackless one continues to walk the pathless path, leaving no footprints yet showing the way to all who have eyes to see. In the silence of this teaching, in the emptiness of this fullness, the seeker discovers that they have always been what they sought, that the Buddha they sought outside was always the Buddha within, waiting patiently in the space between thoughts for recognition to dawn like sunrise after the longest night.

…

Το Χωρίς Δρόμο Μονοπάτι: Αναζητώντας τον Αφυπνισμένο

Στη σιωπή ανάμεσα στους χτύπους της καρδιάς, στον χώρο ανάμεσα στις σκέψεις, υπάρχει ένα βασίλειο όπου τα βήματα δεν αφήνουν ίχνη και ο αναζητητής γίνεται ο αναζητούμενος. Εδώ, σε αυτό το φωτεινό κενό, κατοικεί ο Αφυπνισμένος—ο Βούδας—του οποίου η ίδια η ουσία υπερβαίνει τα όρια του γνωστού κόσμου.

Η Κατάκτηση Πέρα από την Κατάκτηση

«Αυτόν του οποίου η κατάκτηση δεν κατακτάται ξανά, στην κατάκτηση του οποίου κανείς σε αυτόν τον κόσμο δεν εισέρχεται, από ποιο μονοπάτι μπορείτε να τον οδηγήσετε, τον Αφυπνισμένο, τον Παντογνώστη, τον Χωρίς Δρόμο;» Τα αρχαία λόγια αντηχούν μέσα από αόρατες διαστάσεις, μιλώντας για μια νίκη τόσο ολοκληρωμένη που υπάρχει πέρα από την ίδια την έννοια της νίκης. Αυτή δεν είναι η θριαμβευτική νίκη των στρατών ή η κατάκτηση βασιλείων, αλλά η υπέροχη παράδοση όλων όσων δένουν την ψυχή με τον πόνο.

Ο Αφυπνισμένος κινείται μέσα στην ύπαρξη σαν το φως του φεγγαριού μέσα στο νερό—παρών αλλά ανέγγιχτος, φωτίζοντας αλλά χωρίς να ρίχνει σκιά. Η κατάκτησή του είναι το παράδοξο της απόλυτης παράδοσης: χωρίς να διεκδικήσει τίποτα, κατέχει τα πάντα· χωρίς να αναζητήσει τίποτα, έχει βρει τα πάντα. Το χωρίς δρόμο μονοπάτι που βαδίζει είναι αόρατο για όσους μετρούν την απόσταση σε βήματα και τον χρόνο σε στιγμές, γιατί υπάρχει στο αιώνιο τώρα, όπου παρελθόν και μέλλον καταρρέουν σε καθαρή ύπαρξη.

Πέρα από τις Παγίδες της Επιθυμίας

Σε κήπους χρυσού πειρασμού, όπου οι επιθυμίες ανθίζουν σαν δηλητηριώδη λουλούδια, η συνηθισμένη ψυχή περιπλανιέται χαμένη ανάμεσα σε αντικατοπτρισμούς. Αλλά για τον Αφυπνισμένο, έχει γραφτεί: «Εκείνον που καμία επιθυμία με τις παγίδες και τα δηλητήριά της δεν μπορεί να παρασύρει, με ποιο μονοπάτι μπορείς να τον οδηγήσεις, τον Αφυπνισμένο, τον Παντογνώστη, τον χωρίς δρόμο;» Εδώ κρύβεται το μεγάλο μυστήριο—πώς μπορεί κάποιος που έχει γευτεί κάθε απόλαυση να βρει πληρότητα στο κενό; Πώς μπορεί κάποιος που έχει δει πέρα από όλες τις ψευδαισθήσεις να συνεχίζει να βλέπει;

Η απάντηση ψιθυρίζει μέσα στους χώρους ανάμεσα στις λέξεις: ο Αφυπνισμένος έχει ανακαλύψει ότι «δεν υπάρχει ικανοποίηση των πόθων, ούτε με μια βροχή από χρυσά νομίσματα». Έχει μάθει το μυστικό που διαφεύγει από πρίγκιπες και φτωχούς—ότι ο αληθινός πλούτος δεν βρίσκεται στη συσσώρευση αλλά στην αναγνώριση της εγγενής μας πληρότητας. Η βροχή από χρυσό γίνεται απλό μέταλλο· το γεύμα γίνεται απλή τροφή· το παλάτι γίνεται απλοί τοίχοι όταν τα βλέπουν μάτια που έχουν ρίξει μια ματιά στο άπειρο.

Ο Φθόνος των Θεών

«Ακόμα και οι θεοί ζηλεύουν όσους είναι αφυπνισμένοι και όχι λησμονημένοι, που είναι αφοσιωμένοι στον διαλογισμό, που είναι σοφοί, και που απολαμβάνουν την ηρεμία της αποχώρησης από τον κόσμο.» Ποια υπέροχη ειρωνεία χορεύει σε αυτά τα λόγια! Τα ουράνια όντα, ντυμένα με κοσμική δύναμη και διαμένοντα σε βασίλεια αδιανόητης ομορφιάς, ρίχνουν λαχταριστά βλέμματα προς εκείνους που έχουν επιλέξει το ταπεινό μονοπάτι της αφύπνισης. Οι θεοί, παρά τη δόξα τους, παραμένουν δεσμευμένοι από την ίδια την τελειότητα του βασιλείου τους, ενώ η αφυπνισμένη ψυχή έχει ανακαλύψει την ελευθερία μέσα στα όρια.

Αυτός ο θεϊκός φθόνος αποκαλύπτει μια αλήθεια που συντρίβει τη συμβατική κατανόηση: η ύψιστη επίτευξη δεν είναι η ανάβαση σε ουράνια βασίλεια αλλά η αναγνώριση του παραδείσου μέσα στη παρούσα στιγμή. Ο διαλογιστής, καθισμένος στη σιωπή, γίνεται πιο ισχυρός από τη βροντή· ο σοφός, μιλώντας με ψιθύρους, τραβά περισσότερη προσοχή από τις ουράνιες διακηρύξεις.

Το Δύσκολο Μονοπάτι

«Δύσκολη είναι η αντίληψη των ανθρώπων, δύσκολη είναι η ζωή των θνητών, δύσκολη είναι η ακρόαση του Αληθινού Νόμου, δύσκολη είναι η γέννηση του Αφυπνισμένου.» Αυτά τα λόγια πέφτουν σαν χάντρες προσευχής μέσα από τα δάχτυλα του χρόνου, κάθε ένα φέροντας το βάρος της κοσμικής σπανιότητας. Το να γεννηθείς άνθρωπος είναι σαν να κερδίσεις ένα λαχείο που παίζεται σε άπειρες ζωές· το να ακούσεις το δόγμα είναι σαν να βρίσκεις νερό σε μια ατέλειωτη έρημο· το να πετύχεις την αφύπνιση είναι σαν να ανακαλύψεις ένα κόσμημα που υπάρχει πέρα από το βασίλειο της ανακάλυψης.

Η δυσκολία που αναφέρεται εδώ δεν είναι η δυσκολία του να σκαρφαλώσεις σε βουνά ή να διασχίσεις ωκεανούς—είναι η εξαιρετική πρόκληση του να δεις αυτό που πάντα υπήρχε. Σαν να προσπαθείς να δεις τα μάτια σου χωρίς καθρέφτη, η αναζήτηση της φώτισης μας οδηγεί σε κύκλους μέχρι να συνειδητοποιήσουμε ότι είμαστε και ο αναζητητής και ο αναζητούμενος, η ερώτηση και η απάντηση, το μονοπάτι και ο προορισμός.

Η Διδασκαλία Όλων των Αφυπνισμένων

«Να μην διαπράττεις καμία αμαρτία, να κάνεις το καλό, και να καθαρίζεις το μυαλό σου, αυτή είναι η διδασκαλία όλων των Αφυπνισμένων.» Σε αυτή την κρυστάλλινη απλότητα κρύβεται ολόκληρο το σύμπαν της πνευματικής πρακτικής. Τρεις κινήσεις, φυσικές σαν την αναπνοή: η παύση της βλάβης, η καλλιέργεια του οφέλους, και η διαύγεια της συνείδησης. Ωστόσο, μέσα σε αυτή την απλότητα κρύβεται πολυπλοκότητα που θα ζάλιζε τους μελετητές και βάθος που θα ταπείνωνε τους σοφούς.

Το να καθαρίζεις το μυαλό είναι σαν να γυαλίζεις έναν καθρέφτη που αντανακλά το άπειρο. Κάθε σκέψη που απελευθερώνεται, κάθε κρίση που διαλύεται, κάθε προσκόλληση που χαλαρώνει αποκαλύπτει περισσότερο από το καθαρό φως που ποτέ δεν έλειψε. Το μυαλό, καθαρισμένο, γίνεται σαν ο ίδιος ο χώρος—αρκετά απέραντο για να χωρέσει όλες τις εμπειρίες αλλά ανεπηρέαστο από καμία, παρόν σε όλα τα φαινόμενα αλλά ταυτισμένο με τίποτα.

Η Υπομονή του Αιώνιου

«Οι Αφυπνισμένοι αποκαλούν την υπομονή την ύψιστη μετάνοια, τη μακροθυμία το ύψιστο Νιρβάνα.» Εδώ η υπομονή αποκαλύπτεται όχι ως παθητική αντοχή αλλά ως ενεργή συμμετοχή στο αιώνιο. Η αφυπνισμένη ψυχή δεν περιμένει τη φώτιση να φτάσει—η υπομονή είναι η φώτιση, γιατί αντιπροσωπεύει την πλήρη αποδοχή του τι είναι ενώ παραμένει ανοιχτή σε ό,τι μπορεί να είναι.

Αυτή η υπομονή δεν είναι η αγχωμένη αντοχή του απογοητευμένου αλλά η γαλήνια ηρεμία της λίμνης που καλωσορίζει τόσο τις καταιγίδες όσο και την ηρεμία. Είναι η υπομονή του βουνού που επιτρέπει στις εποχές να περνούν χωρίς να βιάζεται για την άνοιξη, η υπομονή του αστεριού που λάμπει χωρίς να απαιτεί να το δουν.

Το Ασφαλές Καταφύγιο

Όταν ο φόβος οδηγεί τις ψυχές να αναζητήσουν καταφύγιο σε «βουνά και δάση, σε άλση και ιερά δέντρα», ψάχνουν για καταφύγιο σε μορφές που είναι οι ίδιες παροδικές. Αλλά το αληθινό καταφύγιο υπάρχει πέρα από την εμβέλεια του χρόνου και της αλλαγής: «Εκείνος που καταφεύγει στον Βούδα, τον Νόμο, και την Εκκλησία· εκείνος που, με καθαρή κατανόηση, βλέπει τις τέσσερις ιερές αλήθειες... Αυτό είναι το ασφαλές καταφύγιο, αυτό είναι το καλύτερο καταφύγιο.»

Αυτό το καταφύγιο δεν είναι ένας τόπος αλλά μια αναγνώριση—η ξαφνική γνώση ότι η ασφάλεια δεν ήταν ποτέ να κρυφτείς από την καταιγίδα αλλά να ανακαλύψεις τον εαυτό σου ως την ηρεμία μέσα της. Οι τέσσερις ιερές αλήθειες γίνονται όχι δόγματα για να μαθευτούν αλλά πραγματικότητες για να βιωθούν: η αλήθεια του πόνου αναγνωρίζεται, η προέλευσή του κατανοείται, η παύση του πραγματοποιείται, και το μονοπάτι προς την ελευθερία βαδίζεται με κάθε συνειδητή ανάσα.

Το Υπερφυσικό Συνηθισμένο

«Ένας υπερφυσικός άνθρωπος (ένας Βούδας) δεν βρίσκεται εύκολα, δεν γεννιέται παντού. Όπου γεννιέται ένας τέτοιος σοφός, αυτή η φυλή ευημερεί.» Η υπερφυσική φύση του Βούδα δεν βρίσκεται σε μαγικές δυνάμεις αλλά στη μαγεία της πλήρους καθημερινότητας—το εξαιρετικό επίτευγμα του να είσαι πλήρως παρών, πλήρως ξύπνιος, πλήρως άνθρωπος. Η σπανιότητα που αναφέρεται δεν είναι η σπανιότητα των μονόκερων ή των δράκων αλλά η πολύτιμη σπανιότητα της πλήρους αυθεντικότητας σε έναν κόσμο προσποίησης.

Όταν εμφανίζεται ένα τέτοιο ον, η ίδια η πραγματικότητα φαίνεται να αναπνέει με ανακούφιση. Η ίδια η παρουσία ενός που έχει αφυπνιστεί από το όνειρο του διαχωρισμού υπενθυμίζει σε όλους τους άλλους ότι η αφύπνιση είναι εφικτή, ότι η φυλακή του πόνου δεν έχει πραγματικούς τοίχους, ότι η ελευθερία δεν είναι προορισμός αλλά η φυσική μας κατάσταση, προσωρινά κρυμμένη από σύννεφα σύγχυσης.

Η Αμέτρητη Αξία

«Εκείνος που αποτίει φόρο τιμής σε όσους αξίζουν τιμή... η αξία του δεν μπορεί ποτέ να μετρηθεί από κανέναν.» Στην πράξη της γνήσιας αναγνώρισης και σεβασμού, αυτός που τιμά γίνεται άξιος τιμής. Η αξία που πηγάζει από αυτή την αναγνώριση είναι αμέτρητη όχι επειδή είναι τεράστια αλλά επειδή υπάρχει έξω από το βασίλειο της μέτρησης εντελώς. Ανήκει στη διάσταση όπου η ποιότητα υπερβαίνει την ποσότητα, όπου μια μόνο στιγμή αληθινής κατανόησης υπερτερεί έναντι ζωών συσσωρευμένης γνώσης.

Αυτή η αξία είναι σαν το άρωμα των λουλουδιών—υπάρχει, επηρεάζει όλους όσους το συναντούν, αλλά δεν μπορεί να συλληφθεί ή να αποθηκευτεί. Είναι η φυσική ακτινοβολία μιας καρδιάς που έχει αναγνωρίσει τη δική της φύση Βούδα αντανακλώμενη σε έναν άλλο.

Η Αιώνια Διδασκαλία

Στο τέλος, όλες οι διδασκαλίες οδηγούν στο χωρίς δρόμο μονοπάτι, όλες οι λέξεις δείχνουν προς την άφωνη αλήθεια, όλες οι πρακτικές μας προετοιμάζουν για τη στιγμή που η πρακτική διαλύεται σε καθαρή ύπαρξη. Ο Αφυπνισμένος στέκεται στο κέντρο της ύπαρξης και ταυτόχρονα πουθενά, διδάσκοντας μέσω της παρουσίας του αυτό που δεν μπορεί να διδαχθεί με λόγια, δείχνοντας μέσω της ύπαρξής του αυτό που δεν μπορεί να δειχθεί μέσω της πράξης.

«Ευτυχής είναι η εμφάνιση των αφυπνισμένων, ευτυχής είναι η διδασκαλία του Αληθινού Νόμου, ευτυχής είναι η ειρήνη στην εκκλησία, ευτυχής είναι η αφοσίωση όσων βρίσκονται σε ειρήνη.» Αυτή η ευτυχία δεν είναι η ευτυχία της απόκτησης αλλά της αναγνώρισης, όχι του γίνομαι αλλά του είμαι, όχι του βρίσκω αλλά του συνειδητοποιώ αυτό που ποτέ δεν χάθηκε.

Ο χωρίς δρόμο συνεχίζει να βαδίζει το χωρίς δρόμο μονοπάτι, αφήνοντας κανένα αποτύπωμα αλλά δείχνοντας τον δρόμο σε όλους όσους έχουν μάτια να δουν. Στη σιωπή αυτής της διδασκαλίας, στην κενότητα αυτής της πληρότητας, ο αναζητητής ανακαλύπτει ότι πάντα ήταν αυτό που αναζητούσε, ότι ο Βούδας που αναζητούσε έξω ήταν πάντα ο Βούδας μέσα, περιμένοντας υπομονετικά στον χώρο ανάμεσα στις σκέψεις για να ανατείλει η αναγνώριση σαν την ανατολή του ηλίου μετά την πιο μακριά νύχτα.

Intellectual property rights

The entire content of our website, including, but not limited to, texts, news, graphics, photographs, diagrams, illustrations, services provided and generally any kind of files, is subject to intellectual property (copyright) and is governed by the national and international provisions on Intellectual Property, with the exception of the expressly recognized rights of third parties.
Therefore, it is expressly prohibited to reproduce, republish, copy, store, sell, transmit, distribute, publish, perform, "download", translate, modify in any way, in part or in summary, without the express prior written consent of the Foundation. It is known that in case the Foundation consents, the applicant is obliged to explicitly refer via links (hyperlinks) to the relevant content of the Foundation's website. This obligation of the applicant exists even if it is not explicitly stated in the written consent of the Foundation.
Exceptionally, it is permitted to individually store and copy parts of the content on a simple personal computer for strictly personal use (private study or research, educational purposes), without the intention of commercial or other exploitation and always under the condition of indicating the source of its origin, without this in any way implies a grant of intellectual property rights.
It is also permitted to republish material for purposes of promoting the events and activities of the Foundation, provided that the source is mentioned and that no intellectual property rights are infringed, no trademarks are modified, altered or deleted.
Everything else that is included on the electronic pages of our website and constitutes registered trademarks and intellectual property products of third parties is their own sphere of responsibility and has nothing to do with the website of the Foundation.

Δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας

Το σύνολο του περιεχομένου του Δικτυακού μας τόπου, συμπεριλαμβανομένων, ενδεικτικά αλλά όχι περιοριστικά, των κειμένων, ειδήσεων, γραφικών, φωτογραφιών, σχεδιαγραμμάτων, απεικονίσεων, παρεχόμενων υπηρεσιών και γενικά κάθε είδους αρχείων, αποτελεί αντικείμενο πνευματικής ιδιοκτησίας (copyright) και διέπεται από τις εθνικές και διεθνείς διατάξεις περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας, με εξαίρεση τα ρητώς αναγνωρισμένα δικαιώματα τρίτων.

Συνεπώς, απαγορεύεται ρητά η αναπαραγωγή, αναδημοσίευση, αντιγραφή, αποθήκευση, πώληση, μετάδοση, διανομή, έκδοση, εκτέλεση, «λήψη» (download), μετάφραση, τροποποίηση με οποιονδήποτε τρόπο, τμηματικά η περιληπτικά χωρίς τη ρητή προηγούμενη έγγραφη συναίνεση του Ιδρύματος. Γίνεται γνωστό ότι σε περίπτωση κατά την οποία το Ίδρυμα συναινέσει, ο αιτών υποχρεούται για την ρητή παραπομπή μέσω συνδέσμων (hyperlinks) στο σχετικό περιεχόμενο του Δικτυακού τόπου του Ιδρύματος. Η υποχρέωση αυτή του αιτούντος υφίσταται ακόμα και αν δεν αναγραφεί ρητά στην έγγραφη συναίνεση του Ιδρύματος.

Κατ’ εξαίρεση, επιτρέπεται η μεμονωμένη αποθήκευση και αντιγραφή τμημάτων του περιεχομένου σε απλό προσωπικό υπολογιστή για αυστηρά προσωπική χρήση (ιδιωτική μελέτη ή έρευνα, εκπαιδευτικούς σκοπούς), χωρίς πρόθεση εμπορικής ή άλλης εκμετάλλευσης και πάντα υπό την προϋπόθεση της αναγραφής της πηγής προέλευσής του, χωρίς αυτό να σημαίνει καθ’ οιονδήποτε τρόπο παραχώρηση δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας.

Επίσης, επιτρέπεται η αναδημοσίευση υλικού για λόγους προβολής των γεγονότων και δραστηριοτήτων του Ιδρύματος, με την προϋπόθεση ότι θα αναφέρεται η πηγή και δεν θα θίγονται δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, δεν θα τροποποιούνται, αλλοιώνονται ή διαγράφονται εμπορικά σήματα.

Ό,τι άλλο περιλαμβάνεται στις ηλεκτρονικές σελίδες του Δικτυακού μας τόπου και αποτελεί κατοχυρωμένα σήματα και προϊόντα πνευματικής ιδιοκτησίας τρίτων ανάγεται στη δική τους σφαίρα ευθύνης και ουδόλως έχει να κάνει με τον Δικτυακό τόπο του Ιδρύματος.

Esoterism Academy

CIRCLE OF LIGHT

ESOTERISM STUDIES

ESOTERISM ACADEMY NEW ARTICLE

Thursday, December 30, 2010

Επίκουρος... Η Αληθινή Διδασκαλία του

TAOΪSM

BUDDHISM

Chapter 14. The Buddha (The Awakened)

VEDANTA

jKRISHNAMURTI

RELIGION

Quotes

Constantinos’s quotes

Copyright