Κρίνοντας αντικειμενικά τις ανθρώπινες κοινωνίες στην διάρκεια του χρόνου και σε ολόκληρο τον πλανήτη, από τις πιο αρχαίες μέχρι τις πιο σύγχρονες, διαπιστώνουμε ότι όλες οι κοινωνίες έχουν τον δικό τους πολιτισμό, την δική τους ηθική, τα δικά τους ήθη και έθιμα, που διαπνέονται από πανανθρώπινες και διαχρονικές αξίες. Στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν «πρωτόγονοι» και πολιτισμένοι. Αυτή είναι μια λανθασμένη ερμηνεία που δείχνει ακριβώς την έλλειψη πολιτισμού από αυτούς που την διατυπώνουν. Υπάρχουν μόνο κοινωνίες με διαφορετικό τρόπο αντίληψης και διαφορετική νοοτροπία. Από εδώ πηγάζουν όλες οι πολιτιστικές διαφορές.
Υπάρχουν
κοινωνίες που χρησιμοποιούν περισσότερο τα βαθύτερα στρώματα της ανθρώπινης
νοημοσύνης που εκφράζονται με την λογική γλώσσα των συμβόλων και τους μύθους
και κοινωνίες που χρησιμοποιούν περισσότερο την εξωστρεφή αναλυτική σκέψη που
εκφράζεται με την επιστημονική σαφήνεια. Αυτοί που χρησιμοποιούν την πιο βαθιά
και πιο γενική κι απλή γλώσσα των συμβόλων, των εικόνων και των μύθων μπορούν
να διαισθάνονται καλύτερα το εσωτερικό βάθος του όντος και να «επικοινωνούν» με
το αόρατο βάθος του κόσμου. Κι από την άλλη αυτοί που χρησιμοποιούν την
συγκεκριμένη αναλυτική σκέψη είναι περισσότερο ικανοί να κατακτήσουν τον
εξωτερικό κόσμο με την επιστήμη και την ανάπτυξη της τεχνολογίας. Στην
πραγματικότητα, σε τελευταία ανάλυση ο άνθρωπος είναι ολόκληρος ο άνθρωπος κι η
νοημοσύνη του γενική κι ειδική λειτουργεί συμπληρωματικά. Και στην
πραγματικότητα και οι δύο μορφές της πολιτιστικής ανάπτυξης είναι
συμπληρωματικές. Όταν η ανθρωπότητα θα μπορεί να χρησιμοποιεί ισορροπημένα όλες
τις δυνάμεις της θα βρει τον δρόμο του αληθινού πολιτισμού.
Είναι
όμως αλήθεια και γεγονός ότι αυτοί που χρησιμοποιούν την βαθιά γενική αντίληψη
του κόσμου, που αντιλαμβάνονται με σύμβολα και εκφράζονται με την μυθική σκέψη
και τους μύθους, έχουν όχι μόνο μια βαθύτερη αντίληψη του κόσμου, αλλά και στην
διάρκεια των χιλιετηρίδων έχουν διαμορφώσει Σύστημα Αιώνιων Αξιών και
πανανθρώπινα πρότυπα ζωής. Κι ο τρόπος έκφρασής τους μέσα από την συμβολική
γλώσσα και τους μύθους και τα παραμύθια είναι πιο κατανοητός. Η αναλυτική
λογική μοιάζει από αυτή την άποψη ακόμα ανώριμη, παρόλη την επιστημονική
επάρκεια που έχει σε επιμέρους τομείς. Έτσι πολλά θα είχαν να διδαχτούν οι
άνθρωποι της αναλυτικής λογικής από την Πανάρχαια Αιώνια Σοφία του Ανθρώπου που
κινείται στα βαθύτερα στρώματα της ανθρώπινης αντίληψης.
Όσο
κι αν οι σύγχρονοι άνθρωποι της καρτεσιανής λογικής αδυνατούν να κατανοήσουν
την «Αρχαία Νοοτροπία», που στην πραγματικότητα είναι η ίδια του η νοημοσύνη
που λειτουργεί στο επίπεδο της άμεσης σύλληψης της πραγματικότητα και των
συμβόλων, όμως μπορούν να διαισθανθούν Βασικές Ανθρώπινες Αντιλήψεις, όπως η
Σύλληψη του Όλου, η Ενότητα της Ύπαρξης, να αποδεχθούν Αιώνια Σύμβολα-Πρότυπα
και Αιώνιες Αξίες και Υποδείγματα Ζωής. Για την Αρχαία Σκέψη όλα αυτά είναι
πραγματικά βιώματα υπαρχόντων πραγμάτων άμεση επαφή με την πραγματικότητα ενώ
για την αναλυτική σκέψη όλα αυτά είναι απλές έννοιες. Συνεπώς αυτό για το οποίο
μιλάμε εδώ είναι ότι είναι διαφορετική η εμπειρία της πραγματικότητας, είναι
διαφορετικός ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε τα πράγματα μέσα από τις διάφορες
«λογικές». Το περιεχόμενο της εμπειρίας είναι τα ίδια αντικείμενα, αλλά ο
τρόπος αντίληψης τα διαφοροποιεί. Για αυτό οι Μύθοι και τα Παραμύθια θα είναι
ένα «μυστήριο» για την αναλυτική λογική, θα επιβάλλονται με το αρχέγονο βάθος
τους και θα εμπνέουν πάντα τους ανθρώπους.
Στην πραγματικότητα, η Συμβολική Λογική, η Μυθική Σκέψη, οι Μύθοι και τα Παραμύθια με τις χιλιάδες παραλλαγές μιλούν για τον Ιδανικό Κόσμο της Συμβολικής Σκέψης, για τον Μαγικό Κόσμο μέσα στον οποίο οι άνθρωποι αισθάνονται ασφαλείς, για την Ηρωική Νίκη του Καλού και για την Πραγματική Αθανασία και την Αληθινή Ευτυχία.
Το
Πρότυπο Ζωής που προβάλει μέσα από τους μύθους και τα παραμύθια είναι ακριβώς
του «Ήρωα» που «μυείται στην ζωή και ξεπερνά με επιτυχία όλες τις δοκιμασίες.
Όλοι οι μύθοι κι όλα τα παραμύθια ακολουθούν αυτό το πρότυπο κι εξελίσσονται
περίπου με τον ίδιο τρόπο. Δεν έχουν τόση σημασία τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά,
που απλά έχουν σκοπό να καλύψουν όλες τις ανθρώπινες ιδιότητες. «ήρωας» μπορεί
να είναι πρίγκιπας ή φτωχός, άντρας ή γυναίκα, άσπρος ή μαύρος, πλούσιος ή
φτωχός, να κατοικεί στην πόλη ή στο δάσος, κλπ. Με αυτόν τον τρόπο καλύπτονται
όλες οι πιθανές περιπτώσεις.
Σε
τελευταία ανάλυση διηγούμαστε ή ακούμε πάντα το ίδιο παραμύθι σε χιλιάδες
παραλλαγές. Η «παραλλαγή» του Βασικού Μύθου δεν εξυπηρετεί μόνο αφηγηματικές
ανάγκες, για να κρατηθεί ζωντανό το ενδιαφέρον. Κυρίως εξυπηρετεί βαθύτερες
λειτουργικές ανάγκες της Μυθικής Σκέψης και των ανθρώπινων καταστάσεων και
αναγκών. Ο «ήρωας» βρίσκεται κάθε φορά σε διαφορετικές συνθήκες και πρέπει να
προσαρμόσει την αντίληψη και την συμπεριφορά του. Έτσι είναι «έξυπνος» γιατί
ξεπερνά ανυπέρβλητα σε κανονικές συνθήκες εμπόδια, είναι «γενναίος» γιατί
υπερβαίνει με επιτυχία όλες τις δοκιμασίες, είναι «υπομονετικός»,
«μεγαλόψυχος», κλπ., κλπ. Με αυτό τον αφηγηματικό-λειτουργικό μηχανισμό το
πρότυπο του «ήρωα» αφομοιώνει όλα τα καλά ανθρώπινα στοιχεία για να μπορέσει
ακριβώς να φέρει σε πέρας την «αποστολή» του
Ο
«ήρωας» είναι πάντα καλός, ταγμένος στην Οδό της Αρετής. Γιατί; Επειδή μόνο με
τις καλές ιδιότητες μπορεί κάποιος να κατανοήσει την ζωή, να αγωνιστεί δίκαια
και να είναι άξιος της ανταμοιβής του. Η καλοσύνη του «ήρωα» συντονίζεται με
την Βαθύτερη Ανθρώπινη Ηθική, όπως την έχει αφομοιώσει η πείρα χιλιετηρίδων.
Οι
μύθοι και τα παραμύθια μιλώντας σε μια βασική ανθρώπινη γλώσσα, κατανοητή από
τα παιδιά μπορούν να περάσουν με πιο ανθρώπινο, κατανοητό και εύληπτο τρόπο τα
ανθρώπινα μηνύματα που περιέχονται μέσα στην μυθική αφήγηση. Επειδή, στην
πραγματικότητα, ο «ήρωας», του παραμυθιού, οι «ήρωες» των χιλιάδων παραλλαγών,
μυούνται στην ζωή, τις δυσκολίες, τις επιτεύξεις και τις αποτυχίες, είναι
ψυχολογικά βέβαιο ότι ταυτίζονται με όλους μας. Όλοι οι άνθρωποι περνούν τις
ίδιες δοκιμασίες. Έτσι οι μύθοι και τα παραμύθια, δεν έχουν απλά παιδαγωγικό,
ηθικό σκοπό, αλλά επίσης, κι ίσως αυτό να είναι πιο σημαντικό ψυχολογική λυτρωτική
λειτουργία. Ταυτιζόμενοι με τον «ήρωα» της μυθικής αφήγησης, δεν διδασκόμαστε
απλά, κυρίως αποσαφηνίζουμε δικά μας εσωτερικά προβλήματα και βρίσκουμε διέξοδο
και λύση, όχι μόνο σε βαθύτερες ψυχολογικές ανάγκες αλλά και σε πρακτικό
επίπεδο. Εμπνεόμαστε, αποκτάμε θάρρος κι ελπίδα για την δοκιμασία της ζωής.
Αυτό δεν είναι μια θεωρητική διαπίστωση αλλά παρατηρήσεις πολλών παιδοψυχολόγων
και εκπαιδευτικών και συμπεράσματα από την επαφή τους με τα παιδιά.
