CIRCLE OF LIGHT

CIRCLE OF LIGHT
17. Living in the Kingdom of Timelessness
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ESOTERISM STUDIES

ESOTERISM STUDIES
*BOOKS*
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ESOTERISM ACADEMY NEW ARTICLE

ESOTERISM ACADEMY NEW ARTICLE
Sunday, 16 November, 2025

Wednesday, November 23, 2011

ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ / Θεωρία Δικαιοσύνης (και Δικαίου)

Η Αληθινή Αρετή κι η αρετή των ανθρώπων
Η Αληθινή Δικαιοσύνη και το θεσμοθετημένο δίκαιο
Το Φυσικό Δίκαιο μέσα στην Ιστορία
Το Κοινωνικό Συμβόλαιο
Δικαιοσύνη ή δίκαιο;
Ποιά κοινωνία θέλουν οι άνθρωποι;
Αναζητώντας το Αγαθόν, την Αληθινή Αρετή και την Ιδανική Πολιτεία

Η Αληθινή Αρετή κι η αρετή των ανθρώπων

Ο ανθρώπινος στοχασμός (χρησιμοποιούμε τον όρο «στοχασμός» με την έννοια της βαθιάς σκέψης, σαν κάτι βαθύτερο, κι οξύτερο από την απλή ανθρώπινη σκέψη…) ξεκινά (ή θα έπρεπε να ξεκινά) από μία Γενική Αρχή, για να ερμηνεύσει το «Φαινόμενο της Ύπαρξης»… Υπάρχει Μία και Μόνη Οντική (και Οντολογική) Αρχή Πάνω στην Οποία Στηρίζονται όλα… Αυτό δεν είναι μία απλή διαβεβαίωση Μεγάλων Ανθρώπων, όπως ο Βούδας, η  ο Ορφέας, η ο Ιησούς, για παράδειγμα, ή μία απλή «θεωρία» (κάποιων φιλοσόφων)… Είναι κάτι που μπορεί να «αποδειχθεί» και να διαπιστωθεί (η αλήθεια της διαβεβαίωσης) από όποιον είναι διατεθειμένος να το κάνει…
Πραγματικά, ξεκινώντας αντίστροφα, από την «δεδομένη συνείδηση», (κι αναζητώντας την Πραγματική Εσώτερη Φύση της, μέχρι το Ύστατο Βάθος της…) μπορούμε (διευρύνοντας οντικά, γνωσιολογικά, και πρακτικά την συνείδηση) να ανυψωθούμε σε Μία Συνείδηση Ευρύτερη του εγώ, Ως Μία Παγκόσμια Συνείδηση (που εκφράζει την Ενότητα του Όντος) κι από Εδώ Ως την Αληθινή Μία Φύση του Παντός…
Αυτοί είναι οι δύο τρόποι της ανθρώπινης διερεύνησης του «Φαινομένου της Ύπαρξης», που ισχύουν ταυτόχρονα και αλληλοσυμπληρώνονται…
Η Μία Παγκόσμια Αρχή, η Αληθινή Φύση του Παντός (είτε την Ονομάζουμε Πραγματικότητα, είτε Αληθινό Είναι, είτε Θεό… οι λέξεις δεν έχουν σημασία…) Είναι το Τελείως Είναι των Φιλοσόφων, Είναι η Πλήρης (Αυτογνωσία και) Γνώση, Είναι το Υπέρτατο Αγαθόν, που (Εκδηλώνοντας την Οντική και Γνωσιολογική Ολοκλήρωση) Εκφράζεται σαν Αγαθόν, Ηθική, Αρετή, και Φωτισμένη Δραστηριότητα…
Βεβαίως, το Ον, στο Ξεδίπλωμά Του, μέσα στον Χώρο της Εκδήλωσης και των Φαινομένων, περιλαμβάνει πολλές οντικές καταστάσεις, από την Αρχέγονη Κατάσταση του Τελείως Είναι μέχρι τους κατώτερους κόσμους και τον κόσμο της ύλης… Συνεπώς η «Συμμετοχή» μας στο Ον (στην Ολοκλήρωση του Όντος) έχει διαβαθμίσεις, και η Βίωση της Αληθινής Φύσης μας διαφοροποιείται. Αν στους Ανώτερους Κόσμους τα όντα Βιώνουν την Ενότητα της Οντικής Αρχής τους, στους κατώτερους κόσμους (και μάλιστα στον κόσμο της ύλης) με δυσκολία Βιώνουν την Εσώτερη Φύση τους και Πραγματώνουν την Φυσική Αρετή…
Χρειάζεται κάποιος να Βαδίσει την Οδό της Αυτογνωσίας για να Πραγματοποιήσει Αρετές όπως ο Ανθρωπισμός (δηλαδή η Ευθύνη για τον εαυτό μας και τους άλλους, ο σεβασμός του άλλου, η αλληλοβοήθεια, η κατανόηση, κλπ…), η Ταπεινότητα (δηλαδή το ξεπέρασμα του εγωισμού και η διάθεση για συνεννόηση με τους άλλους…), η Ισότητα (δηλαδή η ίση αντιμετώπιση όλων, που βεβαίως συμπληρώνει τα κενά κι αναπληρώνει τις ελλείψεις στην ζωή…), η Δικαιοσύνη (δηλαδή η αποκατάσταση κάθε ανισότητας, κάθε αδικίας και κάθε «παράλειψης»…
Οι άνθρωποι δεν μπορούν (και ίσως δεν θέλουν) να Βιώσουν την Αληθινή Φύση τους και την Ζωντανή Αρετή κι αρκούνται στην υλική ευημερία, την «όποια» ψυχολογική ισορροπία, και την στερεότυπη σκέψη που προσλαμβάνουν από το «περιβάλλον»… Και επειδή το επίπεδο των ανθρώπων (από οντική, γνωσιολογική, και ηθική άποψη) είναι πολύ χαμηλό, οι κοινωνίες οργανώνονται με ελλιπή τρόπο, κι αντιμετωπίζουν πάντα (εδώ και χιλιάδες χρόνια μέχρι σήμερα) σοβαρά προβλήματα…
Η Αληθινή Αρετή Βασίζεται στην Οντολογική Ολοκλήρωση και στην Γνωσιολογική Πληρότητα κι είναι κάτι Ζωντανό… αλλά η ανθρωπότητα, ανίκανη να ανυψωθεί ως αυτή την «πνευματική ανάπτυξη» αντιλαμβάνεται την Αρετή σαν κάτι «Ιδανικό» που πρέπει να «εφαρμοσθεί». Έτσι δημιουργείται ένα αγεφύρωτο χάσμα ανάμεσα στην Αληθινή Αρετή και «αυτό που πράττουμε εμείς». Είναι αλήθεια πως εδώ και χιλιάδες χρόνια οι κοινωνίες προβληματίζονται για το πώς να οργανωθούν και να ζήσουν, προσπαθούν (με βάση την ανθρώπινη πανάρχαια πείρα την παράδοση, τον «πολιτισμό») να βάλουν κανόνες… κι αναφέρονται στην Δικαιοσύνη, στην Ισονομία, στα ανθρώπινα δικαιώματα, κλπ., όλα αυτά δεν είναι ουσιαστικά, τυπικά μόνο αναφέρονται κι ισχύουν. Στην πραγματικότητα οι κοινωνίες των ανθρώπων είναι ζούγκλες…
Η Αληθινή Αρετή (η Δικαιοσύνη, η Ισότητα, κλπ…) Προέρχονται από την Οντολογική Ολοκλήρωση ενώ η «δικαιοσύνη των ανθρώπων» προσπαθεί να προσεγγίσει (χωρίς επιτυχία) κάποιο «ιδανικό» που φαντάζονται οι άνθρωποι… Και μολονότι σε όλες τις εποχές, σε όλα τα μέρη της γης, λίγο πολύ η Δικαιοσύνη γίνεται αντιληπτή με παρόμοιο τρόπο, εντούτοις αυτό (η Δικαιοσύνη) δεν εφαρμόζεται πραγματικά…

Η Αληθινή Δικαιοσύνη και το θεσμοθετημένο δίκαιο

Από πολύ παλιά, οι Αρχαίοι Έλληνες αναζήτησαν την Πραγματικότητα πίσω από τα φαινόμενα (που εμφανίζουν οι αισθήσεις ή «διαπιστώνει» η σκέψη…). Ήδη, από την εποχή (των Προσωκρατικών Φιλοσόφων και) του Παρμενίδη, το Είναι (το Αιώνιο, Αναλλοίωτο, Υπερβατικό, Απροσδιόριστο…) θεωρήθηκε σαν η Πραγματικότητα πίσω από όλα τα Φαινόμενα (του γίγνεσθαι). Αυτό το Αναλλοίωτο Είναι θεωρήθηκε σαν η Ουσία του Παντός ενώ όλα τα κατώτερα φαινόμενα θεωρήθηκαν εκδηλώσεις, διαβαθμίσεις, της Ουσίας. Το Είναι θεωρήθηκε σαν η Αληθινή Φύση της Ύπαρξης, ενώ οι κατώτερες εκδηλώσεις της Φυσικής Ουσίας θεωρήθηκαν σαν «κατώτερη φύση»… Έτσι, Πραγματικότητα, Είναι, Ουσία, Φύση, ταυτίζονται μέσα στον στοχασμό των Ελλήνων, ενώ παράλληλα η Πραγματικότητα (στην Πλήρη Εκδήλωσή της, στην Πλήρη Αντίληψη που μπορούμε να έχουμε για Αυτήν) Συμπεριλαμβάνει Μέσα Της (σαν Εκδηλώσεις) και τα κατώτερα φαινόμενα… Οι Έλληνες είχαν πάντα μία Ενιαία Θεώρηση της Πραγματικότητας. Ενώ διέκριναν την Ουσία από το Φαινόμενο ταυτόχρονα η Θεώρηση της Ύπαρξης αντιλαμβανόταν σαν Ενιαία Πραγματικότητα το Είναι και το Γίγνεσθαι (σαν Εκδήλωση του Είναι). Αντιλαμβάνονταν την Ύπαρξη σε Όλες τις Διαβαθμίσεις της, από την Απόλυτη Φύση μέχρι τις διάφορες εκδηλώσεις της. Με άλλα λόγια από την μία διαφύλασσαν τον Απόλυτο Χαρακτήρα  του Είναι (που δεν μπορεί να Ταυτιστεί με τις κατώτερες εκδηλώσεις) κι από την άλλη μεριά δεν απέρριπταν τις κατώτερες εκδηλώσεις του Είναι (τα Φαινόμενα, το Γίγνεσθαι) αλλά τα δέχονταν σαν Εκφράσεις του Είναι μέσα στον Χώρο της Μεταβολής και του Περιορισμένου. Διαφορετικά να το πούμε, δέχονταν την Φύση (το Είναι, το Απόλυτο) σαν την Παγκόσμια Βάση των Πάντων και ταυτόχρονα θεωρούσαν ότι κάθε ον (ύπαρξη, φαινόμενο) «συμμετέχει» στον ένα ή στον άλλο βαθμό στην Αληθινή Φύση. Δηλαδή το ον (σε οποιαδήποτε βαθμίδα της Κλίμακας της Ύπαρξης κι αν το θεωρήσουμε) είναι «Εν Δυνάμει το Ον», Προέρχεται από το Ον, κι Ολοκληρώνεται στο Ον, το Όντως Ον (του Πλάτωνα)… Γι’ αυτό και σαν προορισμός του ανθρώπου είχε τεθεί (κατά την έκφραση του Πλάτωνα) η «Ομοίωσις με τον Θεό» (δηλαδή με το Τελείως Είναι, το Αγαθόν)…
Έτσι, το Είναι, η Αληθινή Φύση, είναι στο στοχασμό των Ελλήνων (αλλά και κάθε λογικού ανθρώπου) το Απόλυτο, το Τελείως Είναι, το Πλήρες Γνώσης (Αντίληψης) και το Ενεργό Αγαθόν που Οδηγεί τα Πάντα στην Ολοκλήρωση. Από Αυτή την Αληθινή Φύση Πηγάζει το Αγαθόν, η Αρετή, Ηθική, η Αξία. Η συμμετοχή στην Αληθινή Φύση ( στον βαθμό που συμμετέχουμε) είναι ταυτόχρονα συμμετοχή στην Αρετή (στον ανάλογο βαθμό που Βιώνουμε την Αληθινή Φύση). Από Αυτή την Αληθινή Φύση Πηγάζει η Αρετή (η Αντίληψη της Ενότητας, η Δικαιοσύνη, η Ισότητα, κλπ.). Αυτή είναι η Έννοια του «Φυσικού Δικαίου», που για όσους Βιώνουν την Αληθινή Φύση τους (στον βαθμό που την βιώνουν) είναι κάτι Αυθόρμητο, Πηγαίο, Ζωντανό, Ενεργό…  
Αλλά βέβαια, όσοι δεν Βιώνουν την Βαθύτερη Ουσία τους, κι είναι απορροφημένοι στην σχέση τους με τον εξωτερικό κόσμο, είναι δύσκολο να κατανοήσουν Καταστάσεις (Αρετές, Έννοιες) όπως η Ενότητα, η Δικαιοσύνη, η Ισότητα… Γι' αυτούς τους ανθρώπους η Φύση (η ανθρώπινη φύση) δεν είναι η Αγαθή Φύση (η Βάση του Παντός) αλλά μία κατάσταση κατώτερη, άγρια και χαώδης. Αυτό είναι αλήθεια από μία άποψη...
Στην πραγματικότητα επειδή ακριβώς οι άνθρωποι  δεν μπορούν να Ανυψωθούν Ως την Αληθινή Φύση τους γι' αυτό εκδηλώνουν στην ζωή την κατώτερη φύση τους. Συνεπώς ισχύουν και τα δύο: Και η Φύση είναι Αγαθή αλλά και η Φύση (όταν δεν την Βιώνουμε στο Βάθος της αλλά στις επιφανειακές εκδηλώσεις της) εμφανίζεται άγρια και ζωώδης. Από αυτό το γεγονός πηγάζουν οι δύο βασικές αντιλήψεις γιά το Φυσικό Δίκαιο που από την εποχή των Ελλήνων Σοφιστών (τον 6ο και τον 5ο π.Χ. Αιώνα) συζητούνται μέχρι σήμερα. Γι' όσους  ή μπορούν να Βιώσουν την Αληθινή Φύση τους μέσα από την Αυτογνωσία και την πνευματική ανάπτυξη η Φύση Είναι Αγαθή και το Φυσικό Δίκαιο Αυθόρμητο και Ζωντανό... ενώ οι κοινωνίες που δεν μπορούν να ανυψωθούν ως Αυτό το Επίπεδο βιώνουν μία διαφορετική πραγματικότητα, χωρίς Αρετή, Αληθινό Δίκαιο, χωρίς “ανθρωπιά”. Έτσι το Φυσικό Δίκαιο γι' αυτούς προηγείται των κανόνων που θεσπίζουν οι άνθρωποι, και θα έπρεπε οι ανθρώπινες κοινωνίες να εμπνέονται και να προσπαθούν να προσεγγίσουν το Φυσικό Δίκαιο αλλά σπάνια το κάνουν.
Το “κατά Φύσιν ζειν” σημαίνει ακριβώς να Διερευνούμε και να Βιώνουμε την Αληθινή Φύση μας κι όχι βέβαια να ζούμε την φύση (την ζωώδη και άγρια) που έχουν υπ' όψιν τους πολλοί... Ένα από τα σημαντικότερα κείμενα όλων των αιώνων, η “Αντιγόνη” του Σοφοκλή προβληματίζεται ακριβώς πάνω στην σαφή διάκριση του Φυσικού Δικαίου και του ανθρώπινου νόμου. Όλοι οι αληθινοί άνθρωποι είναι με το μέρος του Φυσικού Δικαίου, αλλά σίγουρα υπάρχουν κι ανθρώπινα τέρατα που μπορούν να υποστηρίξουν τους πιο άδικους κι απάνθρωπους νόμους...
Από την άλλη μεριά υπάρχουν άνθρωποι (φιλόσοφοι, κλπ) που υποστηρίζουν ότι η Φύση (κι  ανθρώπινη φύση ειδικότερα) είναι άγρια και χαώδης και συνεπώς η θέσπιση κανόνων και νόμων βάζει σε τάξη την κοινωνία που αλλιώς θα ήταν ζούγκλα. Από την άποψή τους έχουν δίκηο. Θα πρέπει όμως να διευκρινιστεί ότι άλλη έννοια δίνουν στην Φύση οι Αρχαίοι Έλληνες κι όσοι ακολουθούν το στοχασμό τους κι άλλη έννοια δίνουν στην “Φύση” οι οπαδοί αυτής της δεύτερης άποψης... Μάλιστα, μολονότι είμαστε υποχρεωμένοι να διακρίνουμε το Δίκαιο της Φύσης (που είναι Πηγαίο και Ζωντανό) από τις ανθρώπινες κατασκευές (κώδικες, κανόνες, νόμους, ήθη, έθιμα) από την άλλη μεριά δεν μπορούμε να απορρίψουμε το θετικό δίκαιο (το θεσμοθετημένο από κοινωνίες δίκαιο) όταν έχουμε να κάνουμε με ανθρώπους που συμπεριφέρονται σαν “ζώα”. Αντίθετα, οφείλουμε να “δείξουμε” το Δίκαιο της Φύσης και να το έχουμε σαν Πρότυπο (την Αρετή, την Δικαιοσύνη, την Ισότητα, κλπ.) στην θέσπιση των ανθρώπινων νόμων. Τώρα, το κατά πόσο θα εφαρμοσθούν όλα αυτά είναι άλλο θέμα (που θα πρέπει να απασχολήσει τους ανθρωπολόγους, τους κοινωνιολόγους και τους ιστορικούς...)... Επειδή ακριβώς οι ανθρώπινοι νόμοι (κι οι κανόνες συμβίωσης), ακόμα κι όταν επικαλούνται την Αρετή, την Δικαιοσύνη, την Ισότητα, κλπ., δεν εφαρμόζονται γι' αυτό οι κοινωνίες (μολονότι θεσπίζουν νόμους για να μην είναι ζούγκλες) τελικά καταλήγουν σε ζούγκλες... Γι' αυτό και φιλόσοφοι, όπως οι Κυνικοί στην Αρχαιότητα, αναζητούν να Βιώσουν την Αληθινή Φύση και το Δίκαιο της Φύσης γυρίζοντας την πλάτη στην διεφθαρμένη κοινωνία.

Το Φυσικό Δίκαιο μέσα στην Ιστορία

Όλα όσα αφορούν την Φύση, το Δίκαιο της Φύσης, τους ανθρώπινους νόμους, έχουν διερευνηθεί πλήρως από τους Αρχαίους Έλληνες. Έχουμε Κατανοήσει (μαζί με τους Έλληνες) ότι το  Φυσικό Δίκαιο είναι το Αληθινό Δίκαιο, ενώ οι ανθρώπινοι νόμοι όχι μόνο “υπολείπονται” του Δικαίου της Φύσης αλλά συχνά είναι σε αντίθεση με το Αληθινό Δίκαιο (με αποτέλεσμα οι κοινωνίες να είναι μόνο κατ' όνομα “κοινωνίες δικαίου”, ενώ στην πραγματικότητα οι νόμοι δεν εφαρμόζονται, ή είναι “άδικοι” και συχνά απάνθρωποι...)...
Πολλούς αιώνες μετά, ευρωπαίοι στοχαστές (φιλόσοφοι, νομοθέτες, κλπ) ασχολήθηκαν ξανά με το θέμα, αλλά είναι ελάχιστα αυτά που πρόσθεσαν σε όσα είπαν οι Έλληνες Σοφοί (τουλάχιστον από φιλοσοφική άποψη, από την άποψη της “Φιλοσοφίας του Δικαίου”... όχι από την άποψη της νομικής επιστήμης)...
Ο Γκρότιους (16ος, 17ος αιώνας) ήταν πάνω από όλα θεολόγος (το έργο του “Περί της Αληθείας της Χριστιανικής Θρησκείας”  μάλιστα, είναι από τους καλύτερους “κώδικες πίστης” της χριστιανικής γραμματείας) και μετά νομοθέτης, κι ό,τι άλλο... Ακολουθώντας την χριστιανική αντίληψη (δεν θεωρεί όπως οι Έλληνες την Φύση Ενιαία στο Βάθος της αλλά) διακρίνει σαφώς την Θεία Φύση από την ανθρώπινη φύση... αλλά θεωρεί την ανθρώπινη φύση αγαθή (λόγω της “θείας” προέλευσής της). Από αυτή την αγαθή φύση λοιπόν που είναι προικισμένη με λογική πηγάζει αυθόρμητα η δικαιοσύνη και οι γενικές αρχές του δικαίου που έχουν απόλυτο χαρακτήρα και πρέπει να εφαρμόζονται από τους ανθρώπους. Ανεξαρτήτως λοιπόν του Θεού, ο άνθρωπος έχει από την φύση του την ικανότητα να θέτει και να εφαρμόζει το Δίκαιο. Αυτό το Φυσικό Δίκαιο λοιπόν πρέπει να εφαρμόζεται κι ανάμεσα στα έθνη (κι εδώ, ο Γκρότιους με το έργο του “Περί του δικαίου του πολέμου και της ειρήνης” γίνεται ιδρυτής του “δημοσίου διεθνούς δικαίου”, πρόδρομος των διεθνών οργανισμών, των Ηνωμένων Εθνών, του Διεθνούς Δικαστηρίου, κλπ....), αλλά και μέσα στα έθνη (όπου το Φυσικό Δίκαιο προηγείται του θετικού δικαίου, το οποίο πρέπει να συντάσσεται με τις γενικές αρχές του Φυσικού Δικαίου... γιατί έτσι μόνο “νομιμοποιείται” το ανθρώπινο δίκαιο, οι νόμοι, κλπ...)... Από το Φυσικό Δίκαιο εξάλλου πηγάζουν και στο Φυσικό Δίκαιο στηρίζονται τα “Ανθρώπινα Δικαιώματα” τα οποία συχνά καταπατώνται από διάφορες εθνικές κυβερνήσεις και νομοθεσίες (ακόμα κι εδώ στην “πολιτισμένη” Ευρώπη, και εντός της “γερμανικής” ευρωζώνης, κοντά μας, δίπλα μας, στην ίδια την “Ελλάδα”...)... Ο Γκρότιους, χωρίς να έχει το “μεταφυσικό ύψος” και την ανάλυση σε βάθος της Έννοιας της Δικαιοσύνης (όπως οι Αρχαίοι Έλληνες) προσέφερε εντούτοις στην ανθρωπότητα κάποιες στέρεες βάσεις για το Δίκαιο, πάνω στις οποίες μπορούσαν να οικοδομήσουν οι άνθρωποι μία αληθινή, δίκαιη κοινωνία. Ο Γκρότιους επηρέασε με την σκέψη του μεγάλους στοχαστές όπως ο Άγγλος Λοκ κι ο Γάλλος Ρουσσώ...
Ο Λοκ (17ος αιώνας), γιατρός στο επάγγελμα, έθεσε (από φιλοσοφική άποψη) πολλές από τις αρχές της σύγχρονης φιλελεύθερης δημοκρατίας (σε μία εποχή ταραγμένη), αναδεικνύοντας την στενή σχέση της “πολιτικής” με το “δίκαιο”... Παραβλέποντας κάποιες ολιγαρχικές απόψεις του, που σήμερα έχουν ξεπεραστεί, μπορεί κάποιος να βρει πολλά θετικά στην σκέψη αυτού του σοφού του Διαφωτισμού. Στο “Δύο πραγματείες περί διακυβερνήσεως” ανασκευάζει πλήρως τις θέσεις του Φίλμερ (για την Ελέω Θεού απόλυτη μοναρχία) και του Χομπς (για το απολυταρχικό κράτος) αναδεικνύοντας την νομιμότητα των ατομικών και πολιτικών ελευθεριών... Κατά τον Λοκ το “κοινωνικό συμβόλαιο” (δηλαδή η απόφαση των ανθρώπων να ζήσουν μαζί σύμφωνα με κάποιους κανόνες) δεν εξουσιοδοτεί και δεν νομιμοποιεί κανένα, άρχοντα, βασιλιά, τύραννο, να διαχειρίζεται την εξουσία όπως θέλει. Είναι απαραίτητο ένα δεύτερο, “πολιτικό συμβόλαιο”, για να νομιμοποιηθεί η πολιτική εξουσία, η οποία, όπως και να έχει, είναι προσωρινή, ελέγξιμη, και ανακαλλέσιμη όταν  συγκρούεται με το αληθινό συμφέρον της κοινωνίας. Με αυτή την έννοια, κάθε αντίσταση και κάθε εξέγερση του λαού, που είναι κάτοχος της κυριαρχίας, της εξουσίας, σε μία “άδικη εξουσία” νομιμοποιείται, (ο “άδικος” χαρακτήρας της διακυβέρνησης αναδεικνύεται και αποδεικνύεται βέβαια από την καταπάτηση των “γενικών αρχών του δικαίου” και των “ανθρωπίνων δικαιωμάτων”...). Η Κυριαρχία (η Εξουσία) “παραχωρείται” από τον λαό στους “εκπροσώπους της εξουσίας” (σαν πολιτική εξουσία) με ένα σκοπό, να προστατέψει την ελευθερία των ατόμων και της ιδιοκτησίας τους. Δεν είναι ούτε απόλυτη, ούτε αιώνια. Αν δεν επιτελεί τον σκοπό της “αυτοκαταργείται” και... καταλύεται βίαια, όταν ξεπεράσει την ανοχή της κοινωνίας...
Ο Ρουσσώ (18ος αιώνας), όπως οι Αρχαίοι Σοφιστές στην Αθήνα (στον στοχασμό των οποίων οφείλει πολλά...), υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους “κριτικούς του πολιτισμού” και των θεσμών, αναδεικνύοντας (με την δύναμη της λογικής) όλα τα αρνητικά του “πολιτισμού”, όλα τα στραβά στο ήθος των ανθρώπων, κι όλη την ανοησία στα ήθη των κοινωνιών... Ο άνθρωπος από την φύση του είναι “καλός” (λογικός, δίκαιος, κλπ.) αλλά μέσα στην δήθεν πολιτισμένη κοινωνία (που δεν μπορεί, εξαιτίας ισχυρών μειοψηφιών, και αδρανών μαζών, να τηρήσει τις γενικές αρχές του δικαίου) ο άνθρωπος διαφθείρεται και γίνεται “κακός”. Ο άνθρωπος, από την φύση του, είναι ελεύθερος. Η “ελευθερία” αποτελεί προϋπόθεση για την συγκρότηση (με την θέληση όλων) μίας δίκαιης κοινωνίας. Η βίαιη “οργάνωση” μίας κοινότητας δεν αποτελεί κοινωνία. Οι σύγχρονες κοινωνίες (για την εποχή του Ρουσσώ, αλλά και την σημερινή εποχή) στηρίζονται ακριβώς στην “βία” για να υπάρξουν και να λειτουργήσουν, (στην βία που εκδηλώνεται με πολλούς τρόπους, με την - μη αντιπροσωπευτική της λαϊκής θέλησης - πολιτική εξουσία, τις δυνάμεις καταστολής, την οικονομική και συνεπώς βιολογική εξάρτηση, την ιδεολογική χειραγώγηση μέσω της κατευθυνόμενης αγωγής και παιδείας, κλπ...)... Έτσι, ο άνθρωπος από ελεύθερος γίνεται “σκλάβος” μέσα σε ένα σύστημα που τον υπερβαίνει, που δεν μπορεί να ελέγξει, και από το οποίο δεν μπορεί να ξεφύγει... Ακόμα, ο άνθρωπος από την φύση του χρειάζεται πολύ λίγα για να είναι “ευτυχισμένος”. Οι πολιτισμένες κοινωνίες (βασισμένες στην ιδιοκτησία, το κέρδος, την κατανάλωση, κλπ) κάνουν τον άνθρωπο δυστυχισμένο... Ο Ρουσσώ, στο έργο του “Λόγος για τις πηγές της ανισότητας των ανθρώπων” αναδεικνύει τις πηγές της ανισότητας, της αδικίας, της δυστυχίας. Ο θεσμός της “ατομικής ιδιοκτησίας” (τουλάχιστον όπως εφαρμόζεται) είναι η πηγή των αναρίθμητων κακών. Η γη δεν είναι κανενός. Αυτός που φράζει την γη είναι εγωιστής, ατομικιστής, αντικοινωνικός... Κι όσοι τον μιμούνται είναι “ανόητοι” και δεν καταλαβαίνουν που οδηγείται έτσι η κοινωνία... Βέβαια, όλα αυτά τα είχαν πει όλοι οι Μεγάλοι Διδάσκαλοι, όλοι οι Μεγάλοι Φιλόσοφοι, κι αργότερα (από τον Ρουσσώ) θα τα ξαναπεί (με πιό επιστημονικό τρόπο) ο Μαρξ και ο Ένγκελς... (Σήμερα, ο πλούτος της γης έχει συσσωρευτεί από ελάχιστους ανθρώπους στον πλανήτη, οι οποίοι ελέγχουν και χειραγωγούν τις πολιτικές εξουσίες, ενώ οι λαοί, έχοντας παρασυρθεί σε κοινωνίες που οργανώθηκαν σύμφωνα με τα συμφέροντα των λίγων που κατέχουν τον πλούτο κι όχι σύμφωνα με τα συμφέροντα των πολλών της κοινωνίας, χειραγωγούνται, ιδεολογικά, πολιτικά, οικονομικά, “σύρονται” κυριολεκτικά μέσα σε ένα κύκλο δυστυχίας, από τον οποίο δεν υπάρχει διέξοδος, παρά μόνον, ίσως, μέσω της “λαϊκής επανάστασης”... Ο χειρότερος κόσμος, στην Κλίμακα των Κόσμων, είναι ετούτος εδώ, ο υλικός κόσμος... και ένας από τους χειρότερους πλανήτες ζωής – γιατί σίγουρα υπάρχουν εκατομμύρια πλανήτες ζώντων σε όλους τους γαλαξίες – είναι ετούτος εδώ, της γης... Όλοι οι νοήμονες άνθρωποι αισθάνονται άσχημα γιατί δεν “είμαστε” άνθρωποι, δεν ζούμε σαν άνθρωποι, αλλά σαν ζώα, που αλληλοσπαράσουν το ένα το άλλο...)... Ο Ρουσσώ, διαπιστώνοντας τα αδιέξοδα του σύγχρονου πολιτισμού (άλλωστε δεν έχουν αλλάξει πολλά από την εποχή του) δεν αρνείται τον πολιτισμό, αλλά προτείνει μία “διαφορετική” οργάνωση της κοινωνίας, που πρέπει να “μορφωθεί”, να κατανοήσει την κατάσταση στην οποία βρίσκεται και να συμφωνήσει να την αλλάξει... Το Κοινωνικό Συμβόλαιο του Ρουσσώ (“Κοινωνικό Συμβόλαιο, ή αρχές του πολιτικού δικαίου”) υπήρξε ένα από τα πιό επαναστατικά κείμενα σε όλους τους αιώνες, κι αποτέλεσε την Ιδεολογική Βάση της Γαλλικής Επανάστασης (του 1789). Κι αν δεν εφαρμόζεται σήμερα (η “άμεση συμμετοχική δημοκρατία”) είναι γιατί δεν συμφέρει την πλουτοκρατία και τα πολιτικά ανδρείκελα που χρησιμοποιούν γιά να κυβερνούν τον πλανήτη, και γιατί ο “κοιμισμένος” λαός δεν το “απαιτεί” (όπως έχει δικαίωμα και υποχρέωση να το κάνει...)... Αξίζει να αναφερθούμε πιό αναλυτικά σε αυτό το ιερό κείμενο του Διαφωτισμού...

Το Κοινωνικό Συμβόλαιο

Βιβλίο Πρώτο. Πέρα από την οποιαδήποτε φιλοσοφική θεωρία περί Δικαίου, και πέρα από θεωρητικές “τοποθετήσεις”, άμεσα, πρακτικά, η μόνη πηγή εξουσίας που νομιμοποιείται είναι η κοινωνία, ο ίδιος ο λαός, όλοι. Κανένα Φυσικό Δίκαιο (ή άλλο δίκαιο) και καμία Δύναμη (φυσική, πολιτική, οικονομική...) δεν μπορεί να θέσει δίκαιο και να νομιμοποιήσει εξουσία. Μόνο ο λαός που εκφράζει την “γενική βούληση” μπορεί να δημιουργήσει δίκαιο και μόνο ο λαός είναι (όσο υφίσταται) ακατάλυτη πηγή εξουσίας. Η “γενική θέληση”, η συμφωνία όλων (με όρους ισότητας) και η φυσική (κι όχι νοθευμένη) πλειοψηφία μπορεί να οικοδομήσει κοινωνία και να την κάνει να λειτουργήσει. Το “κοινωνικό συμβόλαιο” δεν καταργεί την ατομική ελευθερία του ανθρώπου. Αντίθετα, την προϋποθέτει. Γιατί μόνο όταν οι άνθρωποι είναι ελεύθεροι και ίσοι μπορούν (οικειοθελώς) να συμφωνήσουν σε μία “κοινή” πορεία.
Σημείωση: α) Βεβαίως η “γενική βούληση” δεν διαμορφώνεται αυθαίρετα. Είναι αποτέλεσμα πολιτισμικών διεργασιών χιλιετηρίδων, στηρίζεται στην Έννοια του Φυσικού Δικαίου, στην εμπειρία των ανθρώπων από την “κοινή” ζωή τους, στην Λογική, σε ήθη και έθιμα, που έχουν κατασταλάξει...
β) Γιά να είναι ολοκληρωμένη, σαφής, και λειτουργική, η “γενική θέληση” χρειάζεται όλοι να είναι “ενήμεροι”, να έχουν γνώση, γνώσεις, πληροφορίες... Γι' αυτό κι ο Ρουσσώ θεωρεί ότι η κοινωνία μπορεί να υπάρξει και να επιβιώσει μόνο με την αληθινή, φωτισμένη, ειλικρινή, και πλήρη “αγωγή”. (Αυτός είναι ο λόγος που έγραψε το δεύτερο σημαντικό βιβλιο του, το “Αιμίλιος, ή Περί Αγωγής”)...
Βιβλίο Δεύτερο. Πρέπει να γίνει σαφές ότι μόνη πηγή κυριαρχίας, εξουσίας, είναι ο λαός, που εκφράζει την “γενική βούληση”. Η “γενική βούληση” έχει σαν αντικείμενο και περιεχόμενο το κοινό συμφέρον. Δεν είναι δυνατόν η “γενική βούληση” να συγκρουσθεί με το κοινό συμφέρον. Όταν η “γενική βούληση” εκτρέπεται από το “κοινό καλό” σημαίνει ότι δεν είναι “γνήσια”. Μόνο λοιπόν η γνήσια “γενική βούληση” νομιμοποιείται να θέτει κανόνες δικαίου, νόμους. Νόμος που δεν αποβλέπει στο κοινό καλό (όχι το “θεωρητικό”, ή “νοθευμένο”, γενικό καλό, αλλά το άμεσο, πρακτικό, γενικό καλό) δεν είναι νόμος. Είναι ανθρώπινη παρεκτροπή.
Βιβλίο Τρίτο. Η “γενική βούληση” του λαού εκφράζεται με εκπροσώπους που εκλέγονται με απλή (κι όχι νοθευμένη) πλειοψηφία. Οι πολιτικοί άρχοντες είναι εκλεγμένοι εντολοδόχοι της “βούλησης του λαού” και πρέπει να συμμορφώνονται με αυτήν. Ούτε δική τους διαφορετική βούληση μπορούν να έχουν, ούτε δικαίωμα έχουν να “χειραγωγούν” τον λαό, ούτε άλλο συμφέρον μπορούν να “υπηρετούν”. Επειδή όμως πρακτικά είναι βέβαιο ότι όλα αυτά θα συμβούν γι' αυτό η “εκάστοτε κυβέρνηση” πρέπει να ελέγχεται. Να ελέγχεται όχι απλά με την εκλογή ή μη εκλογή αλλά και για τα πεπραγμένα της, για τα οποία πρέπει να υπάρχουν κανόνες, συνέπειες, κυρώσεις. Ο λαός δεν παραδίδει ποτέ εν λευκώ την εξουσία για να κάνει η κυβέρνηση ό,τι θέλει. Οι πολιτικοί άρχοντες είναι εντολοδόχοι υπηρέτες του λαού κι όχι “αφεντάδες”. Έτσι το μόνο νόμιμο πολιτικό σύστημα είναι η “Άμεση Συμμετοχική Δημοκρατία” που με απλή (κι όχι νοθευμένη) πλειοψηφία αποφασίζει κι εκλέγει, ελέγχει την εξουσία (τους εντολοδόχους της) και στην ανάγκη τους ανακαλεί (όταν δεν κάνουν το έργο για το οποίο έλαβαν εντολή). Γι' αυτό και στο πολιτικό σύστημα πρέπει να υπάρχουν μηχανισμοί ελέγχου και απόδοσης ευθυνών (δημοψήφισμα, λαϊκά δικαστήρια, κλπ). Ο λαός που αφήνει τις τύχες του σε αλλόφρονες υπηρέτες άλλων συμφερόντων (κι όχι των δικών του) είναι άξιος της μοίρας του και των επιλογών του.
Βιβλίο Τέταρτο. Ο λαός (που εκφράζει την “γενική βούληση”) σαν μόνη πηγή εξουσίας είναι πηγή ακατάλυτη. Κι ο λαός πρέπει να συμμετέχει άμεσα και συνεχώς στην εκλογή και (κυρίως) στον έλεγχο της εξουσίας και στην αλλαγή της (όταν χρειάζεται). Ο λαός δεν μπορεί να εμπιστεύεται κανέναν χωρίς να τον ελέγχει, γιατί αυτό σημαίνει παραχώρηση της εξουσίας του κι ένας τέτοιος λαός δεν είναι λαός ελεύθερων ανθρώπων, αλλά λαός δούλων... Τέλος σε περιόδους κρίσεων (κοινωνικών, πολιτικών, οικονομικών...) ο ίδιος ο λαός (και μόνον αυτός) μπορεί παρακάμπτοντας οποιαδήποτε πολιτική εξουσία (συμβαίνει ή λειτουργεί) να αναθέσει στους πιο “άξιους” (αποδεδειγμένα από το ήθος τους, την κοινωνική δράση τους και το ανθρωπιστικό έργο τους) να βγάλουν την κοινωνία από την κρίση. Στο τέταρτο κεφάλαιο του Τέταρτου Βιβλίου με τίτλο “δικτατορία” αποσαφηνίζεται ότι ο λαός (και μόνον αυτός) έχει όχι μόνο ηθικό δικαίωμα αλλά και έμπρακτη υποχρέωση να παραμερίσει οποιαδήποτε “ανίκανη εξουσία” και να αναθέσει σε κοινά αποδεκτά πρόσωπα (κι όχι εγκάθετους και διορισμένους από άλλα κέντρα εξουσίας) να βρουν διέξοδο σε οποιαδήποτε σοβαρή κρίση, πάντα με γνώμονα το συμφέρον του λαού (κι όχι με γνώμονα άλλα, ξένα, σκοτεινά, συμφέροντα).

Δικαιοσύνη ή δίκαιο

Αν ο άνθρωπος χρειάζεται (να Ανυψωθεί Πνευματικά και) να Κατανοήσει την Αληθινή (Εσώτερη, Ανώτερη) Φύση του για να Βιώσει την Αληθινή Αρετή και την Έννοια της “Πραγματικής Δικαιοσύνης” εντούτοις, επειδή η Φύση Είναι Μία (κι ας Διαβαθμίζεται σε οντικά, κοσμικά, αντιληπτικά επίπεδα) κι Αντανακλάται (η Ανώτερη Φύση) και στους κατώτερους κόσμους, οποιοσδήποτε (διαθέτει κοινό νου, λογική) μπορεί να συλλάβει, έστω και έμμεσα, την Έννοια της Πραγματικής Δικαιοσύνης με την βοήθεια άλλων εννοιών που είναι “περιεχόμενες” μέσα στην Πλατιά Έννοια της Δικαιοσύνης. Μπορούμε να κατανοήσουμε την Δικαιοσύνη,
σαν Ισότητα των Ανθρώπων,
σαν Ανθρωπισμό (δηλαδή ενδιαφέρον και μέριμνα για τους συνανθρώπους μας),
σαν δικαίωμα αξιοπρεπούς επιβίωσης (όχι διαβίωσης, που σημαίνει μία καλύτερη ποιότητα ζωής) που πρέπει να έχει κάθε άνθρωπος πάνω στην γη.
Η Πραγματική Δικαιοσύνη απαιτεί αυτά τα τρία ελάχιστα που αναφέραμε. Αλλά το θετικό θεσμοθετημένο δίκαιο, σε ολόκληρο τον πλανήτη (παρά τις “διακηρύξεις” του) δεν εξασφαλίζει τίποτα από όλα αυτά. Η Δικαιοσύνη είναι πολύ απλή όταν την νοιώθουμε και θέλουμε να την εφαρμόσουμε. Αλλά επειδή οι άνθρωποι είναι μπερδεμένοι (ή τους έχουν μπερδέψει) έχουν χτίσει ένα τεράστιο όγκο θεσμοθετημένου δικαίου που είναι όμως σκουπίδια (αφού δεν μπορούν να εξασφαλίσουν την ελάχιστη Δικαιοσύνη). Ενώ τα συντάγματα (όπου υπάρχουν) κι οι νόμοι μιλούν θεωρητικά για Δικαιοσύνη, ισονομία, ανθρώπινα δικαιώματα, κλπ., όλα αυτά δεν εφαρμόζονται στην πράξη αλλά πάντα βλέπουμε (ακόμα και σε “πολιτισμένες”  υποτίθεται χώρες, όπως οι ευρωπαϊκές... προπάντων σε αυτές...) όλα αυτά να “καταστρατηγούνται” βάναυσα. Τα συντάγματα και οι νόμοι δεν είναι για να “διακηρύττουν” απλώς, αλλά για να εξασφαλίζουν την Εφαρμογή της Δικαιοσύνης...
Υπάρχει Δικαιοσύνη; Ας αναρωτηθεί ο καθένας κι ας απαντήσει στον εαυτό του. Προσωπικά δεν βλέπουμε να υπάρχει Δικαιοσύνη... Είναι οι άνθρωποι ίσοι; Πως γίνεται άλλοι να συσσωρεύουν τεράστιο πλούτο (συχνά “κλέβοντας” τους συνανθρώπους τους) κι άλλοι να μην μπορούν να επιβιώσουν;... Υπάρχει ανθρωπισμός στην κοινωνία ή η κοινωνία είναι μία ζούγκλα; Πως γίνεται κάποιοι να οχυρώνονται μέσα στον “πλούτο του ατομισμού” τους και άλλοι άνθρωποι να “αφήνονται” κυριολεκτικά στην τύχη τους, που είναι η φτώχεια και η δυστυχία; Υπάρχουν ανθρώπινα δικαιώματα; Πως γίνεται να έχουν δικαιώματα όσοι “έννομα” ή παράνομα (όπως υποστηρίζουμε εμείς) συσσωρεύουν πλούτο κι άλλοι δεν έχουν δικαίωμα να επιβιώσουν; Πως γίνεται ο μισός πλανήτης να καταναλώνει ασυλλόγιστα και να πετάει πλούτο στις χωματερές κι ο άλλος μισός πλανήτης να λιμοκτονεί;.. Δυστυχώς ο “πολιτισμός” μας (παρ' όλη την τεχνολογική ανάπτυξη) είναι στο μηδέν.
Αλλά το σοβαρότερο ερώτημα είναι άλλο. Θέλουμε Δικαιοσύνη; Αληθινή Δικαιοσύνη; Ή θέλουμε αυτό το άψυχο, ανήθικο, άδικο, δίκαιο των εθνών; Θέλουμε μία Αληθινή Κοινωνία; ΄Ή θέλουμε να σώσουμε το τομάρι μας μέσα στην πολιτισμένη ζούγκλα που φτιάξαμε; Τι θέλουμε; Δικαιοσύνη ή δίκαιο; Γιατί αν θέλουμε Δικαιοσύνη, Αληθινή Δικαιοσύνη, Πρέπει να Φτιάξουμε μία Άλλη Κοινωνία.

Ποιά Κοινωνία θέλουν οι άνθρωποι;

Προσωπικά (από “μεταφυσική καταγωγή”, από παιδεία, από πεποίθηση...) θέλουμε να πιστεύουμε ότι είμαστε πνευματικοί άνθρωποι (με την έννοια του προσανατολισμού, όχι της τελειωμένης κατάστασης) κι έχουμε σαν μέριμνα (δεν λέμε σκοπό, στόχο...) την Αυτογνωσία, την Πνευματική Ανάπτυξη, να Ζήσουμε σύμφωνα με την Αληθινή Φύση μας... αλλά παράλληλα είμαστε μέσα στην κοινωνία, μέσα στα προβλήματά της... Αν και Βαδίζουμε την Οδό που Δίδαξε ο Βούδας, ο Ορφέας, ο Ιησούς, οι Μεγάλοι Φιλόσοφοι, δεν λέμε ότι μπορεί ή χρειάζεται να το κάνει ο καθένας. Αν θέλει κάποιος να Ανυψωθεί Μέσα του Ως την Αληθινή Ανώτερη Φύση του μπορεί να το κάνει (και δυνατότητα έχει, και ελευθερία, κι είναι απόλυτα δική του επιλογή) και μακάρι να το κάνει. Θα είναι Ευλογημένος... Αλλά πέρα από αυτό, όλοι μας, ο καθένας μας, έχει (όχι μόνο οντική και οντολογική αλλά και) ηθική υποχρέωση να είναι Παρών στον κόσμο, στην κοινωνία, ανάμεσα στους ανθρώπους. (Άλλωστε όλοι οι Μεγάλοι Διδάσκαλοι και Φιλόσοφοι, είχαν κοινωνική δράση, δίδαξαν, άνοιξαν δρόμους, ακόμα και σε πρακτικά ζητήματα...)... Όλοι μας, ο καθένας μας, έχει υποχρέωση να συνεισφέρει με την παρουσία του ένα Ελάχιστο Δικαιοσύνης, να προσφέρει στην ισότητα των ανθρώπων (με  τις αντιλήψεις του, την συμπεριφορά του), να προσφέρει στον ανθρωπισμό (κι εξανθρωπισμό) της κοινωνίας (και τουλάχιστον να μην συγκρούεται με τους άλλους, αν δεν μπορεί να μεριμνήσει για τον συνάνθρωπό του). Κι όταν πέφτει (μετά τον κάματο της μέρας) να κοιμηθεί να μην ¨ξεχνά” πόσοι ξαγρυπνούν μέσα στην φτώχεια, την αρρώστια, την δυστυχία...
Αν ο καθένας μας δεν Προσφέρει αυτό το Ελάχιστο Δικαιοσύνης στον άνθρωπο, στην ανθρωπότητα, στην κοινωνία, τότε ο κόσμος δεν θα αλλάξει ποτέ..
Μην κοροϊδευόμαστε. Ούτε Θεός, ούτε σωτήρες, ούτε διανοούμενοι, ούτε πολιτικοί, ούτε κανένας άλλος θα μας σώσει. Εμείς, μόνοι μας, ο καθένας όσο μπορεί, πρέπει να Αλλάξουμε την Κοινωνία...
Επιτέλους! Ποιά κοινωνία θέλουν οι άνθρωποι; Ποιά κοινωνία θέλεις εσύ;

Αναζητώντας το Αγαθόν, την Αληθινή Αρετή και την Ιδανική Πολιτεία

Η Φύση (η Φύση μας, η Πραγματική, Υπερβατική, Αιώνια, Φύση μας, που Είναι το Υπόβαθρο κάθε ύπαρξης, και της δικής μας ύπαρξης) Είναι Αυτό που Είναι, Ελεύθερη (στην πραγματικότητα), Αναλλοίωτη (μέσα στην εξέλιξη), και Πάντα, Στήριγμα της “περιορισμένης ύπαρξής” μας... Η Φύση Στηρίζεται μόνο στον Εαυτό Της και Μπορεί να “Αυτορυθμίζεται”, όσο κι αν περιπλανιέται μέσα στους κόσμους, και στις πιο “αφύσικες” καταστάσεις, για εκατομμύρια χρόνια...
Εν τω μεταξύ όμως, για μάς, τα περιορισμένα πλάσματα (είτε στους ανώτερους αόρατους κόσμους, είτε στη “γη”) είναι σημαντικό να “κατανοήσουμε” την κατάστασή μας και να ζήσουμε όσο πιο “σωστά” γίνεται, για να αποκομίσουμε το μέγιστο κέρδος από την ύπαρξή μας... Το Μόνο Σταθερό Θεμέλιο, ο Μόνος Γνώμονας Κατανόησης, και η Μόνη Πυξίδα Προσανατολισμού, Είναι η “Φύση” μας (η Βαθύτερη Άγνωστη Φύση μας, που όμως Υπάρχει και μας Στηρίζει...). Ο Μόνος Δρόμος λοιπόν που μπορούμε να Βαδίσουμε είναι ο “Δρόμος της Αυτογνωσίας”. Η Αυτογνωσία δεν είναι ούτε το ιδανικό τέρμα κάποιας πνευματικής προσπάθειας, ούτε κάποια πρακτική, ή τεχνική, που ασκούν κάποιοι ασκητές, ούτε τίποτα άλλο. Η Αυτογνωσία είναι το Συνεχές Άνοιγμα της Φύσης μας, η Απελευθέρωση της Φύσης μας, Εδώ, Τώρα, στην Παρούσα Κατάσταση που Βιώνουμε. Η Πραγματικότητα είναι “αυτό που βιώνουμε”: Γι' αυτό χρειάζεται να “βλέπουμε καθαρά” (χωρίς την παρέμβαση της σκέψης, του ατομικού συμφέροντος, ή της ζωώδους υλικής φύσης μας...). Η Αλήθεια Αποκαλύπτεται όταν βλέπουμε, όταν “βλέπουμε απλά” (χωρίς παραμορφώσεις)...
Η Φύση Είναι Ελεύθερη (από την Ίδια την Ουσία της), δεν πρέπει να την περιορίζουμε. Όταν η Φύση Αφήνεται Ελεύθερη, να Ενεργεί Τελείως Αυθόρμητα, Πηγάζει από Μέσα μας, η Αληθινή Κατανόηση, η Ορθή Δράση, κι η Αληθινή Αρετή... Τι σημαίνει αυτό σε απλά λόγια; σε πρακτικό επίπεδο; Η εμπειρία που έχει συσωρεύσει η ανθρωπότητα είναι χρήσιμη σε πρακτικό επίπεδο αλλά όλη αυτή η εμπειρία, οι γνώσεις, οι θεωρίες, δεν μπορούν να μας “προσανατολίσουν”. Οι ανθρώπινες γνώσεις, η μνήμη, το “παρελθόν”, δεν μπορεί να δημιουργήσει “Ηθική”. Σε πνευματικό επίπεδο όλα αυτά πρέπει να παραμεριστούν, κι η Αληθινή Φύση μας πρέπει να Αναδυθεί, γιά να μπορέσει (αφού Κατανοήσει) να Προσανατολιστεί και να Εκδηλώσει Αυθόρμητα την Αληθινή Αρετή. Η Ηθική Είναι Αυθόρμητη, Πηγαία, κι Αποτέλεσμα Γνώσης. Πρέπει Μέσα μας, να Βρούμε την Βάση της Ύπαρξής μας (τον Θεό), να Κατανοήσουμε το αληθινό νόημα της ύπαρξής μας (που Πηγάζει από την Αιωνιότητα) και να Θεμελιώσουμε με την Γνώση μας, την θέλησή μας, και τις πράξεις μας, τις “Βασικές Αξίες της Ζωής”, που είναι (Αιώνια) Ύπαρξη, Ενότητα (των πάντων), Δικαιοσύνη (στην ύπαρξή μας, στην αντίληψή μας, στην συμπεριφορά μας), Ισότητα (όλων των όντων μεταξύ τους), Υπέρβαση του εγώ χάριν του εμείς (κι αυτό είναι το πνευματικό νόημα της ταπεινότητας), και τέλος Ανθρωπισμό κι αλληλεγγύη μεταξύ των ανθρώπων... Όλα αυτά Πηγάζουν Αυθόρμητα από Μέσα μας, όταν Αφήνουμε την Αληθινή Φύση μας να Εκδηλωθεί (όταν δεν εμπλέκεται η σκέψη, οι θεωρίες, οι αντιλήψεις, τα συμφέροντα, οι υστεροβουλίες, κι όλη η ανθρώπινη ανοησία...)...
Η “Υπέρτατη Φώτιση” του Βούδα, ή η “Υπέρτατη Ένωση με τον Θεό” του Ιησού έρχεται όταν Απελευθερώνουμε την Αληθινή Φύση μας από την ανθρώπινη ανοησία... όταν σπάμε το δίχτυ της σκέψης, τα σχοινιά των εγωιστικών σκοπών, τις αλυσίδες των ατομικών στόχων... Το μόνο που χρειάζεται είναι απλά να καθαρίσουμε τον εαυτό μας από την “ανοησία”... Και τότε Γινόμαστε (αυτό που Είμαστε Πάντα) Βούδες ή Γιοί του Θεού... και τότε Γνωρίζουμε Ποιοί Είμαστε, Που Είμαστε, και Τι Πρέπει να Κάνουμε...
Αν οι άνθρωποι Λειτουργούσαμε Σύμφωνα με την Αληθινή Φύση μας, αν Φροντίζαμε να Απελευθερώσουμε την Φύση μας από όλη την ανθρώπινη ανοησία (σε επίπεδο σκέψης, ψυχολογικό, υλικό), αν προσπαθούσαμε να καθαρίσουμε τον εαυτό μας από τις πολιτισμένες συνήθειές μας (τις θεωρίες, τον τρόπο ζωής, τις κοινωνικές επιταγές...), αν Βρίσκαμε Μέσα μας τις “Βασικές Αξίες της Ζωής”, την Δικαιοσύνη, την Ισότητα, τον Ανθρωπισμό, θα μπορούσαμε να “συνεννοηθούμε” και να Φτιάξουμε μία Καλύτερη Κοινωνία... Αν οι άνθρωποι δεν γίνουν “σοφοί” (κατά την Φύση τους, όπως δίδασκε ο θείος Πλάτωνας, κι όχι με ηλίθιες γνώσεις, και θεωρίες, και δράσεις) δεν μπορούν να Φτιάξουν Αληθινή Κοινωνία...
Οι κοινωνίες δείχνουν την ποιότητα των ανθρώπων που τις φτιάχνουν, κι οι σημερινές “πολιτισμένες” ζούγκλες δείχνουν ακριβώς ότι είμαστε ακόμα στο επίπεδο του ζώου (βέβαια, του “πολιτισμένου” ζώου, αλλά του ζώου παρόλα αυτά, που δεν διστάζει να βομβαρδίζει λαούς γιά οικονομικά συμφέροντα, ή να καταδικάζει σε φτώχεια κι εξαθλίωση τεράστιους πληθυσμούς με νόμους που περνάμε από εθνικά κοινοβούλια....)...
Χρειάζεται πρώτα απ' όλα, εμείς οι ίδιοι, ο καθένας μας, να βγει από τον λαβύρινθο του εγωισμού του, να αντιληφθεί ότι είναι ύπαρξη εξαρτώμενη (από Κάπου Αλλού) κι ότι γύρω του υπάρχουν άνθρωποι, αληθινοί άνθρωποι, σαν αυτόν, σάρκα από την σάρκα του, αίμα από το αίμα του, συνάνθρωποί του (όχι σκιές, οι νούμερα, όπως βλέπουν πολλοί τους συνανθρώπους τους)... Πρέπει πρώτα να “σώσουμε” τον εαυτό μας και μετά την κοινωνία. Κι αν εμείς, είμαστε πραγματικά “συνειδητοποιημένοι” πως επιτρέπουμε σε κάποιους θρασείς ανίδεους να μας κυβερνούν, να μας κατευθύνουν, να μας εκμεταλλεύονται και να κάνουν την κοινωνία ζούγκλα;...
Έτσι, πρέπει οι άνθρωποι, (ο καθένας μας) να γίνουμε Ηθικοί (με την έννοια που αναλύσαμε πιο πάνω) και μετά να απαιτήσουμε και να απαιτούμε από την κοινωνία να είναι “Ηθική”. Όσοι είναι Ηθικοί (και πρέπει να το αποδείξουν έμπρακτα) πρέπει να καθαρίσουν την κοινωνία από την ανηθικότητα... Σήμερα, όλοι γνωριζόμαστε μεταξύ μας, καθένας γνωρίζει ποιός είναι ποιός. Γνωρίζουμε τον ρόλο πο παίζουν οι πλουτοκράτες, γνωρίζουμε τον ρόλο που παίζουν τα πολιτικά ανδρείκελα σε ολόκληρο τον πλανήτη, και στην “Ελλάδα” τους (γιατί δυστυχώς η Ελλάδα δεν ανήκει στους Έλληνες, αλλά σε τραπεζίτες, εγκάθετους, και ρουφιάνους...)... Κανένας (αχρείος) δεν νομιμοποιείται με την νόθευση της λαϊκής θέλησης, με την παράκαμψη συντάγματος και νόμων, με την βία, να “κυβερνά”, Κανένας δεν έχει δικαίωμα να αποφασίζει ερήμην μας. Κανένας πια, σήμερα, δεν μπορεί να ξεγελάσει κανένα. Κι όταν γραφτεί η “αληθινή ιστορία” (όχι η “κρατική ιστορία” των ρουφιάνων) θα αποδώσει ευθύνες για το ποιός είναι ο καθένας και τι ρόλο έπαιξε σε αυτό τον έρημο τόπο...
Όποιος δεν μπορεί να ζει σε μία Αληθινή Ηθική και Δίκαιη Κοινωνία, ας πάει σπίτι του, ας κλειστεί σπίτι του, κι ας πάψει να ενοχλεί τους συνανθρώπους του και να καταστρέφει την κοινωνία... Εκβιαστές τραπεζίτες, ξεπουλημένοι πολιτικοί, αδρανείς δικαστικοί, επίορκοι διανοούμενοι, κομματόσκυλα, κάθε είδους παράσιτο που βρωμίζει αυτή την κοινωνία πρέπει να καταλάβουν (όλοι τους) ότι δεν είναι αυτοί η κοινωνία. Η Κοινωνία είναι οι απλοί άνθρωποι που θέλουν να ζήσουν με δικαιοσύνη, ήσυχα, ίσοι μεταξύ ίσων, άνθρωποι μεταξύ ανθρώπων... απλά να ζήσουν, τίποτα άλλο... Πως; Πότε; Ως πότε παλληκάρια μπορούμε να υπομένουμε χωρίς να Επαναστατούμε;...



~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

TAOΪSM

TAOΪSM
Chapter 17. The Silent Sovereignty: A Meditation on the Invisible Throne
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

BUDDHISM

BUDDHISM
Chapter 17. Anger
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

VEDANTA

VEDANTA
Viveka Chudamani, by Adi Sankaracharya, 11-15 / 3.The Path Beyond Action: A Journey to the Luminous Self
Monday, 17 November, 2025

3.The Path Beyond Action: A Journey to the Luminous Self

(Viveka Chudamani 11-15)

In the vast cathedral of human seeking, where countless souls have wandered through corridors of ritual and repetition, there emerges a truth as ancient as consciousness itself—a truth whispered by the sage Sankara across the centuries like wind through mountain passes. It speaks not of accumulation but of revelation, not of doing but of seeing, not of the multiplicity of acts but of the singular flame of discernment that illuminates the eternal.

The seeker stands at the threshold of an infinite mystery, gazing upon the horizon where earth meets sky, where the finite kisses the infinite. In hands calloused by effort, in a heart heavy with longing, there dwells the question that has trembled on human lips since the first dawn: How does one touch the untouchable? How does the dewdrop return to the ocean of its origin? And here, in this liminal space between striving and surrender, the teaching descends like gentle rain upon parched soil—work purifies, but work does not reveal. Action cleanses the mirror of the mind, yet it is not action that shows us our own face in that mirror's depths.

The Purification of the Vessel

Consider the clay vessel, fresh from the riverbank, still bearing the weight of earth and moisture. The potter's hands work tirelessly, shaping, smoothing, preparing the vessel to hold that which is precious. The fire hardens it, the glaze beautifies it, yet these labors do not create the space within—they merely reveal it, prepare it, make it worthy to receive. So too does the work of life, the sacred duties, the ethical actions, the prayers counted like beads upon a string—these prepare the mind, burnish it, remove the gross accretions of selfishness and delusion. But the space within, the vast emptiness that can hold the infinite, was always there, waiting not to be created but to be recognized.

Ten million acts cascade through a lifetime like rain upon the ocean—each drop distinct, each making its small splash, yet none altering the fundamental nature of the waters. The mind engaged in righteous action becomes quieter, clearer, like a pond when the wind ceases its disturbance. But this clarity, this stillness, is not itself the vision of Reality. It is the condition in which vision becomes possible, as a cloudless night sky is not the stars themselves but the darkness in which their light can finally be seen.

The aspirant who confuses purification with realization is like one who polishes a window endlessly, believing that the perfection of the glass will itself create the landscape beyond. Yet no amount of polishing brings the mountains into being, no purity of surface generates the forests, the rivers, the vast sky. These exist independently, eternally, waiting only for the obscuring film to be removed so they might be beheld in their unalterable majesty.

The Rope and the Serpent: A Parable of Awakening

In the gathering dusk, on a path half-shadowed by overhanging trees, a traveler suddenly freezes, heart hammering against ribs like a caged bird desperate for escape. There, coiled in the dust, lies what appears to be a serpent—deadly, poised, its form sinuous and threatening. Terror floods the traveler's being. Sweat beads on the brow, muscles tense for flight, the mind constructs scenarios of venom and death. The entire world contracts to this single point of fear.

But then—a lamp is brought, or the angle of the dying light shifts, or a companion speaks with calm authority—and suddenly, as if a spell were broken, the serpent vanishes. It was never there. In its place lies a rope, harmless, inanimate, exactly as it has lain since being dropped by some passing merchant hours before. The relief that washes over the traveler is not the result of changing anything in the external world. The rope has not been transformed. The danger has not been removed. What has changed is understanding, perception, the very structure of knowing.

This ancient metaphor, worn smooth by centuries of contemplation, reveals the mechanism of spiritual awakening with startling precision. The suffering, the fear, the entire edifice of misery was constructed upon a misidentification, a failure of discernment. And its dissolution came not through action—not by beating the imagined serpent, not by fleeing from it, not by performing rituals to ward off its poison—but through the clear light of discriminative wisdom.

How many serpents coil through the landscape of human consciousness? How many threats, losses, deaths does the mind construct from the neutral material of existence? The body is mistaken for the Self, and thus all threats to flesh become existential terrors. The possessions are confused with security, and their loss becomes a kind of annihilation. The roles we play, the names we bear, the histories we carry—these become serpents that bind and threaten, until the lamp of discrimination reveals them as ropes, as constructs, as the innocent props of a play we have mistaken for ultimate reality.

The Alchemy of Understanding

In the sacred geography of India, rivers wind like silver threads through the dusty plain, their waters believed to carry the power of purification. Pilgrims journey for months to immerse themselves in these holy currents, offering prayers and gifts, counting their prostrations like a merchant counts coins. The sincerity of such devotion is beyond question, the dedication admirable, the physical discipline demanding. Yet the sage speaks with a certainty that cuts through sentiment and tradition alike: these acts, however sacred, do not themselves generate the realization of Truth.

The confusion is understandable, even inevitable. The human mind, oriented toward causation, toward the relationship between effort and result, naturally assumes that spiritual attainment follows the same laws as worldly achievement. Plant a seed, harvest grain. Build a house, find shelter. Practice a skill, gain mastery. But the logic that governs the material realm encounters a strange inversion in the spiritual dimension. Here, the greatest achievement is the recognition of what was never lost. The ultimate attainment is the realization that there was never truly anyone to attain anything.

A hundred Pranayamas, the breath controlled and counted with meticulous precision, can certainly quiet the turbulent mind, can create states of profound peace and one-pointed concentration. These are not to be dismissed or denigrated. They prepare the soil. But they do not plant the seed of Self-knowledge, for that seed was planted before time began, is planted in the very structure of consciousness itself. What is needed is not the addition of something new but the removal of ignorance about what already is.

The teaching that emerges from the lips of the wise—those who have themselves crossed the ocean of becoming and returned as guides for those still navigating its storms—carries a unique power. It is not the accumulation of information, not data transferred from one mind to another like water poured between vessels. Rather, it is more akin to one lamp lighting another: the flame that appears in the second lamp is not less than the flame in the first. It is fire itself, the same substance, the same essence, merely appearing in a new location.

When such teaching falls upon a mind prepared by discipline, purified by ethical living, steadied by meditation, something miraculous occurs. Not the miracle of intervention from outside, but the miracle of recognition from within. The words of the teacher act as a catalyst, precipitating a reaction that was always chemically possible, waiting only for the precise conditions to manifest. In that moment, reasoning—not the dry logic of debate but the illumined intelligence that sees into the heart of things—reveals what has always been true: the Self is not separate from Brahman, the individual wave is not other than the ocean, the space within the pot is not different from the space that contains all pots.

The Qualified Vessel: Prerequisites for the Journey

Not every moment is ripe for revelation. Not every soul is prepared, in any given instant, to receive the teaching that dissolves all questions in the light of direct knowing. There is a quality required of the aspirant, a qualification that has nothing to do with caste or creed, wealth or poverty, education or ignorance in the conventional sense. It is a qualification of ripeness, of readiness, of a desperate sincerity that makes all other considerations secondary.

The ancient texts speak of four prerequisites, four qualities that must be cultivated like a garden before the seed of Self-knowledge can take root. First, the discrimination between the eternal and the ephemeral—the capacity to look at the ever-changing parade of phenomena and recognize that beneath the flux lies something unchanging, that beyond the temporal exists the timeless. This discrimination is not intellectual alone but existential, a knowing in the bones that no lasting satisfaction can be found in what inevitably passes away.

Second, the renunciation of fruits both here and hereafter—a profound dispassion that releases its grip on outcomes, on rewards, on the calculus of gain and loss. This is not the renunciation born of disappointment or defeat but the natural falling away of desire when the heart has glimpsed something infinitely more precious than any object desire might pursue. Like a child who drops a toy made of glass beads upon seeing a genuine jewel, the qualified aspirant no longer clutches at the small pleasures and pains that once seemed so significant.

Third, the cultivation of six treasures: tranquility of mind, control of the senses, withdrawal from external distractions, endurance in the face of opposites, faith in the teaching and the teacher, and one-pointed concentration. These are not mere virtues to be admired but practical tools, the equipment needed for the journey inward. A mind scattered among a thousand concerns cannot descend into the depths where truth resides. A heart buffeted by every wave of sensation cannot maintain the stillness in which the reflection of the Self becomes visible.

And fourth, the burning desire for liberation—not as one desire among many but as the consuming fire that makes all other desires seem like shadows. This is the spiritual thirst that turns the seeker into a finder, the longing that pulls one forward even through darkness, even through doubt, even through the terrifying dissolution of all that was familiar and safe.

When these qualifications ripen, the aspirant becomes like a dry forest waiting for lightning. The smallest spark of truth will ignite an unstoppable transformation. Without these qualifications, even the most profound teaching falls on stony ground, unable to take root, unable to transform.

The Necessity of the Guide

In the trackless wilderness of spiritual seeking, where paths circle back upon themselves and mirages promise water to the thirsty, the role of the Guru emerges as absolutely essential. Not the guru as authoritarian controller, not the teacher as one who creates dependency, but the guide who has traversed this territory and knows both its dangers and its destinations.

The qualification of this guide is specific and uncompromising: the Guru must be established in Brahman-knowledge, must be one in whom the distinction between knower and known has dissolved into the singular radiance of pure awareness. And equally important, this knower of Brahman must be an ocean of compassion—for without compassion, knowledge remains locked in the chamber of individual realization, unable to flow toward those who thirst.

Why is the Guru necessary? Cannot the texts themselves serve as guide? Cannot one's own reasoning suffice? The ancient teaching answers with a certainty born of countless generations of experience: the nature of Reality is too subtle, too prone to misinterpretation, too easily confused with states and experiences that resemble it but are not it. The mind, in its very structure, tends to objectify, to create distance between subject and object. But Brahman is not an object to be known by a subject. It is the very consciousness in which the distinction between subject and object arises and dissolves.

The true Guru does not give the student something new but removes the obstruction that prevents the student from recognizing what has always been present. Like a sculptor who sees the form within the marble and simply removes the excess stone, the Guru, through teaching, through presence, through the mysterious transmission that occurs in proximity to realized consciousness, helps the aspirant see through the layers of false identification.

The approach to such a teacher must be characterized by humility, by sincerity, by the willingness to have one's most cherished assumptions challenged and dissolved. The seeker comes not with demands but with openness, not with conclusions but with questions, not with the desire to have existing beliefs confirmed but with the courage to have them shattered if they stand between the seeker and truth.

Reasoning: The Illuminating Fire

The path that Sankara articulates is often misunderstood as anti-intellectual, as a rejection of the mind in favor of blind faith or emotional fervor. Nothing could be further from the truth. What is rejected is not reasoning itself but reasoning that operates in the service of ignorance, logic that builds elaborate structures on false foundations.

The reasoning that leads to liberation is of a different order entirely. It is Yukti—the penetrating insight that sees through appearances to essence, that follows a line of inquiry not to its logical conclusion but to the point where logic itself dissolves in direct recognition. This reasoning begins with the teachings heard from the Guru, reflected upon with total attention, applied to one's own experience with ruthless honesty.

"I am not the body"—this statement can be analyzed, its implications traced through the network of experience. The body changes constantly, from infancy to old age, yet there is a continuity of identity, of the sense of "I am." The body can be observed as an object, yet the observer cannot be the observed. In sleep, awareness of the body ceases, yet upon waking, there is no sense that the essential "I" was absent, only that its awareness of the body was interrupted.

"I am not the mind"—again, reasoning illuminates. Thoughts come and go, emotions rise and fall, yet something remains constant, something witnesses these modifications without being modified itself. The mind can be known as an object of awareness, therefore awareness cannot be the mind. In deep sleep, mental activity ceases, yet there is no sense of non-existence, no true void—only the absence of the remembering faculty that would create the sense of a continuous experience.

This reasoning is not merely intellectual gymnastics. It is the mind being used to transcend itself, like a fire that consumes its own fuel and, in consuming, reveals the space that was always there but seemed occupied. Each realization through reasoning loosens one more strand of the rope that binds consciousness to limited identification.

Time, Place, and Circumstance: The Supporting Conditions

There is a poetry in timing, in the way certain moments seem pregnant with possibility while others remain stubbornly opaque to insight. The teaching acknowledges this mysterious element while placing it in proper perspective. Time, place, the presence of a community of seekers, the support of a conducive environment—these are auxiliaries, helpful conditions, but not the essence.

A quiet hermitage in the mountains may provide fewer distractions than a bustling marketplace, but realization does not reside in geography. An auspicious planetary alignment may create a subtle energetic support, but the stars do not grant Self-knowledge. The company of other aspirants may encourage and inspire, but liberation is not a group achievement.

What matters supremely is the qualification of the aspirant, the ripeness of understanding, the intensity of the longing for truth. When these are present, revelation can occur anywhere—in a cave or a city, in youth or old age, in wealth or poverty. When these are absent, no configuration of external circumstances will compensate for their lack.

This teaching liberates the seeker from the tyranny of seeking the perfect conditions, the endless postponement that whispers "not yet, not here, not until this or that is achieved." The time is always now. The place is always here. The circumstances are always sufficient for one who is truly ready.

The Culmination: Beyond Words, Beyond Acts

As the teaching unfolds, as reasoning illuminates, as the grace of the Guru penetrates the defenses of the ego, something begins to shift in the very foundation of experience. The relentless identification with the limited, the constant contraction around a separate self, begins to relax its grip. Not through effort—for effort only strengthens the one who makes effort—but through seeing, through the direct recognition that what one sought was never absent.

The Reality that reveals itself is not a thing, not an experience in the conventional sense, not a state that comes and goes. It is the constant background of all states, the awareness in which waking, dreaming, and deep sleep appear and disappear, itself untouched, unchanged, eternal. It is the Self—not the small self of personality and history, but the infinite Self that is one with Brahman, the absolute reality that has no second.

To one established in this recognition, the world does not disappear—the colors remain vivid, sounds continue to echo, sensations arise and pass. But their significance has fundamentally transformed. They are no longer threats or promises, no longer sources of bondage or liberation, but simply the spontaneous play of consciousness, waves on the surface of an infinite ocean that is one's own true nature.

The peace that settles upon such a one is not the peace of retirement from life, not the quietude of withdrawal into some inner fortress. It is the peace of a question that has found its answer, a search that has reached its conclusion, a journey that has discovered it never left home. It is the peace beyond understanding, yet not divorced from understanding—the peace that comes when understanding has flowered into being, when knowledge has ripened into realization.

The Invitation: A Call Beyond Time

The teaching that flows from Sankara's wisdom is not a relic of the past but a living transmission, as relevant now as in the eighth century when he walked the length of India, reviving and clarifying the perennial philosophy. Every human being, in every era, faces the same fundamental questions: Who am I? What is real? Is there something beyond this cycle of pleasure and pain, birth and death?

The path of discrimination, of reasoning upon the truth heard from the wise, of approaching with humility and sincerity the one who knows—this path remains open, remains viable, remains the direct way to that which cannot be reached by indirect means. It demands nothing impossible, yet it demands everything—the willingness to question every assumption, to release every familiar identity, to stand naked before the truth.

For one who feels the stirring of this call, who senses beneath the surface of life a deeper reality waiting to be known, the invitation is simple: seek out the teaching, find the teacher, cultivate the qualifications, apply the reasoning, and discover for yourself what countless beings before have discovered—that you are not what you have believed yourself to be, that your true nature is infinite, eternal, free.

The serpent was always a rope. The bondage was always imaginary. The liberation sought is the very nature of the seeker. This is the message that echoes across centuries, waiting in the silence between thoughts, present in the space between breaths, ready to be recognized in the heart of anyone who turns attention inward with sincerity and courage.

May all beings realize their true nature. May the light of discrimination dawn in every mind. May the ocean of mercy that is the Guru's grace wash away the illusion of separation, revealing the one Self that has never been divided, never been bound, never truly needed liberation—for it alone is, was, and forever shall be.

Το Μονοπάτι Πέρα από την Πράξη: Ένα Ταξίδι προς τον Φωτεινό Εαυτό

 

Στον απέραντο καθεδρικό ναό της ανθρώπινης αναζήτησης, όπου αμέτρητες ψυχές έχουν περιπλανηθεί μέσα από διαδρόμους τελετουργιών και επαναλήψεων, αναδύεται μια αλήθεια αρχαία όσο και η ίδια η συνείδηση — μια αλήθεια που ψιθύρισε ο σοφός Σανκάρα μέσα από τους αιώνες σαν άνεμος μέσα από ορεινά περάσματα. Δεν μιλάει για συσσώρευση αλλά για αποκάλυψη, όχι για πράξη αλλά για όραση, όχι για την πολλαπλότητα των πράξεων αλλά για τη μοναδική φλόγα της διάκρισης που φωτίζει το αιώνιο.

 

Ο αναζητητής στέκεται στο κατώφλι ενός άπειρου μυστηρίου, κοιτάζοντας τον ορίζοντα όπου η γη συναντά τον ουρανό, όπου το πεπερασμένο φιλάει το άπειρο. Στα χέρια τραχιά από την προσπάθεια, σε μια καρδιά βαριά από πόθο, κατοικεί η ερώτηση που έχει τρέμει στα χείλη των ανθρώπων από την πρώτη αυγή: Πώς αγγίζει κανείς το ανέγγιχτο; Πώς επιστρέφει η σταγόνα στον ωκεανό της προέλευσής της; Και εδώ, σε αυτό το λιμενικό χώρο μεταξύ προσπάθειας και παράδοσης, η διδασκαλία κατεβαίνει σαν απαλή βροχή σε διψασμένο χώμα — η εργασία καθαρίζει, αλλά η εργασία δεν αποκαλύπτει. Η πράξη καθαρίζει τον καθρέφτη του νου, ωστόσο δεν είναι η πράξη που μας δείχνει το ίδιο μας το πρόσωπο στα βάθη αυτού του καθρέφτη.

 

Ο Καθαρισμός του Δοχείου

 

Σκεφτείτε το πήλινο δοχείο, φρέσκο από την όχθη του ποταμού, ακόμα φορτωμένο με το βάρος της γης και της υγρασίας. Τα χέρια του αγγειοπλάστη δουλεύουν ακούραστα, διαμορφώνοντας, λειαίνοντας, προετοιμάζοντας το δοχείο να κρατήσει αυτό που είναι πολύτιμο. Η φωτιά το σκληραίνει, το γυαλί το ομορφαίνει, ωστόσο αυτές οι εργασίες δεν δημιουργούν τον χώρο μέσα του — απλώς τον αποκαλύπτουν, τον προετοιμάζουν, τον κάνουν άξιο να δεχτεί. Έτσι και η εργασία της ζωής, τα ιερά καθήκοντα, οι ηθικές πράξεις, οι προσευχές που μετριούνται σαν χάντρες σε κορδόνι — αυτές προετοιμάζουν τον νου, τον γυαλίζουν, αφαιρούν τις χονδροειδείς εναποθέσεις του εγωισμού και της πλάνης. Αλλά ο χώρος μέσα, η απέραντη κενότητα που μπορεί να κρατήσει το άπειρο, ήταν πάντα εκεί, περιμένοντας όχι να δημιουργηθεί αλλά να αναγνωριστεί.

 

Δέκα εκατομμύρια πράξεις χύνονται μέσα από μια ζωή σαν βροχή στον ωκεανό — κάθε σταγόνα ξεχωριστή, κάθε μία κάνει το μικρό της πιτσίλισμα, ωστόσο καμία δεν αλλάζει τη θεμελιώδη φύση των νερών. Ο νους που ασχολείται με δίκαιη πράξη γίνεται πιο ήσυχος, πιο καθαρός, σαν λίμνη όταν ο άνεμος παύει να την ταράζει. Αλλά αυτή η σαφήνεια, αυτή η ηρεμία, δεν είναι η ίδια η όραση της Πραγματικότητας. Είναι η συνθήκη στην οποία η όραση γίνεται δυνατή, σαν ένας ανέφελος νυχτερινός ουρανός δεν είναι τα αστέρια τα ίδια αλλά το σκοτάδι στο οποίο το φως τους μπορεί τελικά να φανεί.

 

Ο υποψήφιος που μπερδεύει την καθαρισμό με την πραγματοποίηση είναι σαν αυτόν που γυαλίζει ένα παράθυρο ατέλειωτα, πιστεύοντας ότι η τελειότητα του γυαλιού θα δημιουργήσει από μόνη της το τοπίο πέρα από αυτό. Ωστόσο κανένα γυάλισμα δεν φέρνει τα βουνά στην ύπαρξη, καμία καθαρότητα επιφάνειας δεν γεννά τα δάση, τα ποτάμια, τον απέραντο ουρανό. Αυτά υπάρχουν ανεξάρτητα, αιώνια, περιμένοντας μόνο να αφαιρεθεί η θολή μεμβράνη ώστε να μπορούν να θεαθούν στην αμετάβλητη μεγαλοπρέπειά τους.

 

Το Σκοινί και το Φίδι: Μια Παραβολή της Αφύπνισης

 

Στο ημίφως του σούρουπου, σε ένα μονοπάτι μισοσκιερό από κρεμαστά δέντρα, ένας ταξιδιώτης ξαφνικά παγώνει, η καρδιά του χτυπάει στα πλευρά σαν παγιδευμένο πουλί που απελπισμένα λαχταράει να δραπετεύσει. Εκεί, κουλουριασμένο στη σκόνη, κείτεται αυτό που φαίνεται να είναι ένα φίδι — θανατηφόρο, έτοιμο, η μορφή του ελικοειδής και απειλητική. Ο τρόμος πλημμυρίζει την ύπαρξη του ταξιδιώτη. Ιδρώτας στάζει στο μέτωπο, οι μύες τεντώνονται για φυγή, ο νους κατασκευάζει σενάρια δηλητηρίου και θανάτου. Ολόκληρος ο κόσμος συρρικνώνεται σε αυτό το μοναδικό σημείο φόβου.

 

Αλλά τότε — φέρνουν ένα λυχνάρι, ή η γωνία του φωτός που σβήνει αλλάζει, ή ένας σύντροφος μιλάει με ήρεμη αυθεντία — και ξαφνικά, σαν να σπάει ένα ξόρκι, το φίδι εξαφανίζεται. Δεν ήταν ποτέ εκεί. Στη θέση του κείτεται ένα σκοινί, ακίνδυνο, άψυχο, ακριβώς όπως κείτονταν από τότε που το άφησε κάποιος περαστικός έμπορος ώρες πριν. Η ανακούφιση που πλημμυρίζει τον ταξιδιώτη δεν είναι αποτέλεσμα αλλαγής οτιδήποτε στον εξωτερικό κόσμο. Το σκοινί δεν έχει μεταμορφωθεί. Ο κίνδυνος δεν έχει απομακρυνθεί. Αυτό που έχει αλλάξει είναι η κατανόηση, η αντίληψη, η ίδια η δομή της γνώσης.

 

Αυτή η αρχαία μεταφορά, λειασμένη από αιώνες στοχασμού, αποκαλύπτει τον μηχανισμό της πνευματικής αφύπνισης με εκπληκτική ακρίβεια. Ο πόνος, ο φόβος, ολόκληρο το οικοδόμημα της δυστυχίας κατασκευάστηκε πάνω σε μια λανθασμένη ταύτιση, μια αποτυχία διάκρισης. Και η διάλυσή του ήρθε όχι μέσω πράξης — όχι χτυπώντας το φανταστικό φίδι, όχι φεύγοντας από αυτό, όχι εκτελώντας τελετουργίες για να αποτρέψεις το δηλητήριό του — αλλά μέσω του καθαρού φωτός της διακριτικής σοφίας.

 

Πόσα φίδια κουλουριάζονται στο τοπίο της ανθρώπινης συνείδησης; Πόσες απειλές, απώλειες, θανάτους κατασκευάζει ο νους από το ουδέτερο υλικό της ύπαρξης; Το σώμα ταυτίζεται λανθασμένα με τον Εαυτό, και έτσι όλες οι απειλές στη σάρκα γίνονται υπαρξιακοί τρόμοι. Οι κατοχές μπερδεύονται με ασφάλεια, και η απώλειά τους γίνεται μια μορφή εξόντωσης. Οι ρόλοι που παίζουμε, τα ονόματα που φέρουμε, οι ιστορίες που κουβαλάμε — αυτά γίνονται φίδια που δένουν και απειλούν, μέχρι το λυχνάρι της διάκρισης να αποκαλύψει ότι είναι σκοινιά, κατασκευές, αθώα σκηνικά ενός θεάτρου που το μπερδέψαμε με την απόλυτη πραγματικότητα.

 

Η Αλχημεία της Κατανόησης

 

Στη ιερή γεωγραφία της Ινδίας, ποτάμια κυλούν σαν ασημένιες κλωστές μέσα από την σκονισμένη πεδιάδα, τα νερά τους πιστεύεται ότι φέρουν τη δύναμη της καθαρισμού. Προσκυνητές ταξιδεύουν μήνες για να βυθιστούν σε αυτά τα ιερά ρεύματα, προσφέροντας προσευχές και δώρα, μετρώντας τις μετάνοιές τους σαν έμπορος που μετράει νομίσματα. Η ειλικρίνεια τέτοιας αφοσίωσης είναι πέρα από αμφισβήτηση, η αφοσίωση αξιοθαύμαστη, η φυσική πειθαρχία απαιτητική. Ωστόσο ο σοφός μιλάει με μια βεβαιότητα που κόβει μέσα από συναισθήματα και παράδοση: αυτές οι πράξεις, όσο ιερές κι αν είναι, δεν γεννούν από μόνες τους την πραγματοποίηση της Αλήθειας.

 

Η σύγχυση είναι κατανοητή, ακόμα και αναπόφευκτη. Ο ανθρώπινος νους, προσανατολισμένος προς την αιτιότητα, προς τη σχέση μεταξύ προσπάθειας και αποτελέσματος, φυσικά υποθέτει ότι η πνευματική επίτευξη ακολουθεί τους ίδιους νόμους με την κοσμική επιτυχία. Φυτέψτε σπόρο, θερίστε σιτάρι. Χτίστε σπίτι, βρείτε καταφύγιο. Εξασκηθείτε σε δεξιότητα, αποκτήστε μαεστρία. Αλλά η λογική που διέπει το υλικό βασίλειο συναντά μια παράξενη αναστροφή στη πνευματική διάσταση. Εδώ, η μεγαλύτερη επίτευξη είναι η αναγνώριση αυτού που ποτέ δεν χάθηκε. Η απόλυτη απόκτηση είναι η πραγματοποίηση ότι ποτέ δεν υπήρχε πραγματικά κάποιος να αποκτήσει οτιδήποτε.

 

Εκατό Πραναγιάμα, η αναπνοή ελεγχόμενη και μετρημένη με σχολαστική ακρίβεια, μπορούν σίγουρα να ησυχάσουν τον ταραγμένο νου, να δημιουργήσουν καταστάσεις βαθιάς ειρήνης και μονόκεντρης συγκέντρωσης. Αυτές δεν πρέπει να απορριφθούν ή να υποτιμηθούν. Προετοιμάζουν το έδαφος. Αλλά δεν φυτεύουν τον σπόρο της Γνώσης του Εαυτού, γιατί αυτός ο σπόρος φυτεύτηκε πριν την αρχή του χρόνου, είναι φυτεμένος στην ίδια τη δομή της συνείδησης. Αυτό που χρειάζεται δεν είναι η προσθήκη κάτι νέου αλλά η αφαίρεση της άγνοιας για αυτό που ήδη υπάρχει.

 

Η διδασκαλία που αναδύεται από τα χείλη των σοφών — αυτών που έχουν διασχίσει τον ωκεανό του γίγνεσθαι και επέστρεψαν ως οδηγοί για όσους ακόμα πλοηγούνται στις καταιγίδες του — φέρει μια μοναδική δύναμη. Δεν είναι η συσσώρευση πληροφοριών, όχι δεδομένα που μεταφέρονται από νου σε νου σαν νερό που χύνεται μεταξύ δοχείων. Μάλλον, είναι σαν ένα λυχνάρι να ανάβει ένα άλλο: η φλόγα που εμφανίζεται στο δεύτερο λυχνάρι δεν είναι λιγότερη από τη φλόγα στο πρώτο. Είναι η ίδια η φωτιά, η ίδια υπόσταση, η ίδια ουσία, απλώς εμφανίζεται σε νέα τοποθεσία.

 

Όταν τέτοια διδασκαλία πέφτει σε νου προετοιμασμένο από πειθαρχία, καθαρισμένο από ηθική ζωή, σταθεροποιημένο από διαλογισμό, κάτι θαυματουργό συμβαίνει. Όχι το θαύμα της επέμβασης από έξω, αλλά το θαύμα της αναγνώρισης από μέσα. Τα λόγια του δασκάλου λειτουργούν ως καταλύτης, επιταχύνοντας μια αντίδραση που ήταν πάντα χημικά δυνατή, περιμένοντας μόνο τις ακριβείς συνθήκες για να εκδηλωθεί. Σε εκείνη τη στιγμή, η λογική — όχι η ξερή λογική της συζήτησης αλλά η φωτισμένη νοημοσύνη που βλέπει στην καρδιά των πραγμάτων — αποκαλύπτει αυτό που ήταν πάντα αληθινό: ο Εαυτός δεν είναι ξεχωριστός από το Μπράχμαν, το ατομικό κύμα δεν είναι άλλο από τον ωκεανό, ο χώρος μέσα στο δοχείο δεν είναι διαφορετικός από τον χώρο που περιέχει όλα τα δοχεία.

 

Το Πιστοποιημένο Δοχείο: Προαπαιτούμενα για το Ταξίδι

 

Κάθε στιγμή δεν είναι ώριμη για αποκάλυψη. Κάθε ψυχή δεν είναι προετοιμασμένη, σε οποιαδήποτε δεδομένη στιγμή, να δεχτεί τη διδασκαλία που διαλύει όλες τις ερωτήσεις στο φως της άμεσης γνώσης. Υπάρχει μια ποιότητα που απαιτείται από τον υποψήφιο, ένα προσόν που δεν έχει καμία σχέση με κάστα ή πίστη, πλούτο ή φτώχεια, εκπαίδευση ή άγνοια με την συμβατική έννοια. Είναι προσόν ωριμότητας, ετοιμότητας, μιας απελπισμένης ειλικρίνειας που κάνει όλες τις άλλες σκέψεις δευτερεύουσες.

 

Τα αρχαία κείμενα μιλούν για τέσσερα προαπαιτούμενα, τέσσερις ποιότητες που πρέπει να καλλιεργηθούν σαν κήπος πριν ο σπόρος της Γνώσης του Εαυτού μπορέσει να ριζώσει. Πρώτον, η διάκριση μεταξύ του αιώνιου και του εφήμερου — η ικανότητα να κοιτάζει κανείς την ασταμάτητη παρέλαση των φαινομένων και να αναγνωρίζει ότι κάτω από τη ροή υπάρχει κάτι αμετάβλητο, ότι πέρα από το χρονικό υπάρχει το άχρονο. Αυτή η διάκριση δεν είναι μόνο διανοητική αλλά υπαρξιακή, μια γνώση στα κόκαλα ότι καμία διαρκής ικανοποίηση δεν μπορεί να βρεθεί σε αυτό που αναπόφευκτα παρέρχεται.

 

Δεύτερον, η αποκήρυξη των καρπών τόσο εδώ όσο και στο επέκεινα — μια βαθιά απάθεια που απελευθερώνει την λαβή της από αποτελέσματα, από ανταμοιβές, από τον υπολογισμό κέρδους και απώλειας. Αυτή δεν είναι η αποκήρυξη που γεννιέται από απογοήτευση ή ήττα αλλά η φυσική πτώση της επιθυμίας όταν η καρδιά έχει ρίξει μια ματιά σε κάτι απείρως πιο πολύτιμο από οποιοδήποτε αντικείμενο που η επιθυμία μπορεί να κυνηγήσει. Σαν παιδί που αφήνει ένα παιχνίδι από γυάλινες χάντρες βλέποντας ένα γνήσιο πολύτιμο λίθο, ο προσοντούχος υποψήφιος δεν προσκολλάται πλέον στις μικρές απολαύσεις και πόνους που κάποτε φαίνονταν τόσο σημαντικοί.

 

Τρίτον, η καλλιέργεια έξι θησαυρών: ηρεμία του νου, έλεγχος των αισθήσεων, απόσυρση από εξωτερικούς περισπασμούς, αντοχή απέναντι στα αντίθετα, πίστη στη διδασκαλία και τον δάσκαλο, και μονόκεντρη συγκέντρωση. Αυτές δεν είναι απλές αρετές για να θαυμάζονται αλλά πρακτικά εργαλεία, ο εξοπλισμός που χρειάζεται για το ταξίδι προς τα μέσα. Ένας νους διασκορπισμένος σε χίλιες ανησυχίες δεν μπορεί να κατέβει στα βάθη όπου κατοικεί η αλήθεια. Μια καρδιά που χτυπιέται από κάθε κύμα αίσθησης δεν μπορεί να διατηρήσει την ηρεμία στην οποία η αντανάκλαση του Εαυτού γίνεται ορατή.

 

Και τέταρτον, η φλεγόμενη επιθυμία για απελευθέρωση — όχι ως μία επιθυμία ανάμεσα σε πολλές αλλά ως η καταναλωτική φωτιά που κάνει όλες τις άλλες επιθυμίες να φαίνονται σκιές. Αυτή είναι η πνευματική δίψα που μετατρέπει τον αναζητητή σε ευρέτη, ο πόθος που τραβάει μπροστά ακόμα και μέσα από σκοτάδι, ακόμα και μέσα από αμφιβολία, ακόμα και μέσα από την τρομακτική διάλυση όλων όσων ήταν οικεία και ασφαλή.

 

Όταν αυτά τα προσόντα ωριμάσουν, ο υποψήφιος γίνεται σαν ξερό δάσος που περιμένει αστραπή. Η μικρότερη σπίθα αλήθειας θα ανάψει μια ασταμάτητη μεταμόρφωση. Χωρίς αυτά τα προσόντα, ακόμα και η πιο βαθιά διδασκαλία πέφτει σε πέτρινο έδαφος, ανίκανο να ριζώσει, ανίκανο να μεταμορφώσει.

 

Η Αναγκαιότητα του Οδηγού

 

Στην άβατη έρημο της πνευματικής αναζήτησης, όπου μονοπάτια γυρίζουν πίσω στον εαυτό τους και οφθαλμαπάτες υπόσχονται νερό στον διψασμένο, ο ρόλος του Γκουρού αναδύεται ως απολύτως απαραίτητος. Όχι ο γκουρού ως αυταρχικός ελεγκτής, όχι ο δάσκαλος ως αυτός που δημιουργεί εξάρτηση, αλλά ο οδηγός που έχει διασχίσει αυτή την περιοχή και γνωρίζει τόσο τους κινδύνους όσο και τους προορισμούς της.

 

Το προσόν αυτού του οδηγού είναι συγκεκριμένο και αμείλικτο: Ο Γκουρού πρέπει να είναι εδραιωμένος στη Γνώση του Μπράχμαν, πρέπει να είναι ένας στον οποίο η διάκριση μεταξύ γνωρίζοντος και γνωστού έχει διαλυθεί στη μοναδική ακτινοβολία της καθαρής επίγνωσης. Και εξίσου σημαντικό, αυτός ο γνωρίζων του Μπράχμαν πρέπει να είναι ωκεανός συμπόνιας — γιατί χωρίς συμπόνια, η γνώση παραμένει κλειδωμένη στο θάλαμο της ατομικής πραγματοποίησης, ανίκανη να ρέει προς αυτούς που διψούν.

 

Γιατί είναι απαραίτητος ο Γκουρού; Δεν μπορούν τα κείμενα από μόνα τους να χρησιμεύσουν ως οδηγοί; Δεν αρκεί η δική μας λογική; Η αρχαία διδασκαλία απαντά με βεβαιότητα γεννημένη από αμέτρητες γενιές εμπειρίας: η φύση της Πραγματικότητας είναι πολύ λεπτή, πολύ επιρρεπής σε παρερμηνεία, πολύ εύκολα μπερδεμένη με καταστάσεις και εμπειρίες που μοιάζουν με αυτή αλλά δεν είναι. Ο νους, στη δομή του, τείνει να αντικειμενοποιεί, να δημιουργεί απόσταση μεταξύ υποκειμένου και αντικειμένου. Αλλά το Μπράχμαν δεν είναι αντικείμενο για να γνωριστεί από υποκείμενο. Είναι η ίδια η συνείδηση στην οποία η διάκριση μεταξύ υποκειμένου και αντικειμένου αναδύεται και διαλύεται.

 

Ο αληθινός Γκουρού δεν δίνει στον μαθητή κάτι νέο αλλά αφαιρεί το εμπόδιο που εμποδίζει τον μαθητή να αναγνωρίσει αυτό που ήταν πάντα παρόν. Σαν γλύπτης που βλέπει τη μορφή μέσα στο μάρμαρο και απλώς αφαιρεί την περίσσια πέτρα, ο Γκουρού, μέσω διδασκαλίας, μέσω παρουσίας, μέσω της μυστηριώδους μετάδοσης που συμβαίνει σε εγγύτητα με εδραιωμένη συνείδηση, βοηθά τον υποψήφιο να δει μέσα από τα στρώματα ψευδούς ταύτισης.

 

Η προσέγγιση σε τέτοιο δάσκαλο πρέπει να χαρακτηρίζεται από ταπείνωση, από ειλικρίνεια, από την προθυμία να αμφισβητηθούν και να διαλυθούν οι πιο αγαπημένες υποθέσεις. Ο αναζητητής έρχεται όχι με απαιτήσεις αλλά με ανοιχτότητα, όχι με συμπεράσματα αλλά με ερωτήσεις, όχι με την επιθυμία να επιβεβαιωθούν υπάρχουσες πεποιθήσεις αλλά με το θάρρος να σπάσουν αν στέκονται μεταξύ του αναζητητή και της αλήθειας.

 

Η Λογική: Η Φωτίζουσα Φωτιά

 

Το μονοπάτι που διατυπώνει ο Σανκάρα συχνά παρερμηνεύεται ως αντιδιανοητικό, ως απόρριψη του νου υπέρ τυφλής πίστης ή συναισθηματικής έξαρσης. Τίποτα δεν θα μπορούσε να είναι πιο μακριά από την αλήθεια. Αυτό που απορρίπτεται δεν είναι η λογική η ίδια αλλά η λογική που λειτουργεί στην υπηρεσία της άγνοιας, η λογική που χτίζει περίτεχνα οικοδομήματα σε ψευδείς βάσεις.

 

Η λογική που οδηγεί σε απελευθέρωση είναι διαφορετικής τάξης εντελώς. Είναι η Γιούκτι — η διεισδυτική διορατικότητα που βλέπει μέσα από τις εμφανίσεις στην ουσία, που ακολουθεί μια γραμμή έρευνας όχι στο λογικό της συμπέρασμα αλλά στο σημείο όπου η λογική η ίδια διαλύεται σε άμεση αναγνώριση. Αυτή η λογική αρχίζει με τις διδασκαλίες που ακούγονται από τον Γκουρού, στοχάζεται με απόλυτη προσοχή, εφαρμόζεται στην ίδια την εμπειρία με αδυσώπητη ειλικρίνεια.

 

«Δεν είμαι το σώμα» — αυτή η δήλωση μπορεί να αναλυθεί, οι συνέπειές της να εντοπιστούν μέσα από το δίκτυο της εμπειρίας. Το σώμα αλλάζει συνεχώς, από την βρεφική ηλικία στα γηρατειά, ωστόσο υπάρχει συνέχεια ταυτότητας, της αίσθησης «είμαι». Το σώμα μπορεί να παρατηρηθεί ως αντικείμενο, ωστόσο ο παρατηρητής δεν μπορεί να είναι το παρατηρούμενο. Στον ύπνο, η επίγνωση του σώματος παύει, ωστόσο κατά το ξύπνημα, δεν υπάρχει αίσθηση ότι το ουσιώδες «εγώ» ήταν απόν, μόνο ότι η επίγνωσή του για το σώμα διακόπηκε.

 

«Δεν είμαι ο νους» — πάλι, η λογική φωτίζει. Οι σκέψεις έρχονται και φεύγουν, τα συναισθήματα ανεβαίνουν και πέφτουν, ωστόσο κάτι παραμένει σταθερό, κάτι μαρτυρά αυτές τις τροποποιήσεις χωρίς να τροποποιείται το ίδιο. Ο νους μπορεί να γνωριστεί ως αντικείμενο επίγνωσης, επομένως η επίγνωση δεν μπορεί να είναι ο νους. Στον βαθύ ύπνο, η νοητική δραστηριότητα παύει, ωστόσο δεν υπάρχει αίσθηση μη-ύπαρξης, κανένα αληθινό κενό — μόνο η απουσία της μνημονικής ικανότητας που θα δημιουργούσε την αίσθηση συνεχούς εμπειρίας.

 

Αυτή η λογική δεν είναι απλώς διανοητική γυμναστική. Είναι ο νους που χρησιμοποιείται για να υπερβεί τον εαυτό του, σαν φωτιά που καταναλώνει το δικό της καύσιμο και, καταναλώνοντας, αποκαλύπτει τον χώρο που ήταν πάντα εκεί αλλά φαινόταν κατειλημμένος. Κάθε πραγματοποίηση μέσω λογικής χαλαρώνει ακόμα μία κλωστή από το σκοινί που δένει τη συνείδηση σε περιορισμένη ταύτιση.

 

Χρόνος, Τόπος και Συνθήκες: Οι Υποστηρικτικές Συνθήκες

 

Υπάρχει ποίηση στον συγχρονισμό, στον τρόπο που ορισμένες στιγμές φαίνονται έγκυες με δυνατότητα ενώ άλλες παραμένουν πεισματικά αδιαφανείς σε διορατικότητα. Η διδασκαλία αναγνωρίζει αυτό το μυστηριώδες στοιχείο ενώ το τοποθετεί σε σωστή προοπτική. Χρόνος, τόπος, η παρουσία κοινότητας αναζητητών, η υποστήριξη ευνοϊκού περιβάλλοντος — αυτά είναι βοηθητικά, χρήσιμες συνθήκες, αλλά όχι η ουσία.

 

Ένα ήσυχο ερημητήριο στα βουνά μπορεί να παρέχει λιγότερους περισπασμούς από μια πολυσύχναστη αγορά, αλλά η πραγματοποίηση δεν κατοικεί στη γεωγραφία. Μια ευνοϊκή πλανητική ευθυγράμμιση μπορεί να δημιουργήσει λεπτή ενεργειακή υποστήριξη, αλλά τα αστέρια δεν χορηγούν Γνώση του Εαυτού. Η παρέα άλλων υποψηφίων μπορεί να ενθαρρύνει και να εμπνεύσει, αλλά η απελευθέρωση δεν είναι ομαδική επίτευξη.

 

Αυτό που μετράει υπέρτατα είναι το προσόν του υποψηφίου, η ωριμότητα της κατανόησης, η ένταση του πόθου για αλήθεια. Όταν αυτά είναι παρόντα, η αποκάλυψη μπορεί να συμβεί οπουδήποτε — σε σπηλιά ή πόλη, σε νεότητα ή γηρατειά, σε πλούτο ή φτώχεια. Όταν αυτά απουσιάζουν, καμία διαμόρφωση εξωτερικών συνθηκών δεν θα αντισταθμίσει την έλλειψή τους.

 

Αυτή η διδασκαλία απελευθερώνει τον αναζητητή από την τυραννία της αναζήτησης τέλειων συνθηκών, την ατέλειωτη αναβολή που ψιθυρίζει «όχι ακόμα, όχι εδώ, όχι μέχρι να επιτευχθεί αυτό ή εκείνο». Ο χρόνος είναι πάντα τώρα. Ο τόπος είναι πάντα εδώ. Οι συνθήκες είναι πάντα αρκετές για αυτόν που είναι πραγματικά έτοιμος.

 

Η Κορύφωση: Πέρα από Λόγια, Πέρα από Πράξεις

 

Καθώς η διδασκαλία ξεδιπλώνεται, καθώς η λογική φωτίζει, καθώς η χάρη του Γκουρού διεισδύει στις άμυνες του εγώ, κάτι αρχίζει να αλλάζει στη θεμελιώδη βάση της εμπειρίας. Η ασταμάτητη ταύτιση με το περιορισμένο, η συνεχής συστολή γύρω από ξεχωριστό εαυτό, αρχίζει να χαλαρώνει τη λαβή της. Όχι μέσω προσπάθειας — γιατί η προσπάθεια μόνο ενισχύει αυτόν που κάνει την προσπάθεια — αλλά μέσω όρασης, μέσω της άμεσης αναγνώρισης ότι αυτό που αναζητούσε ποτέ δεν έλειπε.

 

Η Πραγματικότητα που αποκαλύπτεται δεν είναι πράγμα, δεν είναι εμπειρία με την συμβατική έννοια, δεν είναι κατάσταση που έρχεται και φεύγει. Είναι το σταθερό υπόβαθρο όλων των καταστάσεων, η επίγνωση στην οποία ξύπνημα, όνειρο και βαθύς ύπνος εμφανίζονται και εξαφανίζονται, η ίδια ανέγγιχτη, αμετάβλητη, αιώνια. Είναι ο Εαυτός — όχι ο μικρός εαυτός της προσωπικότητας και ιστορίας, αλλά ο άπειρος Εαυτός που είναι ένα με το Μπράχμαν, η απόλυτη πραγματικότητα που δεν έχει δεύτερο.

 

Για αυτόν που είναι εδραιωμένος σε αυτή την αναγνώριση, ο κόσμος δεν εξαφανίζεται — τα χρώματα παραμένουν ζωντανά, οι ήχοι συνεχίζουν να αντηχούν, οι αισθήσεις αναδύονται και παρέρχονται. Αλλά η σημασία τους έχει θεμελιωδώς μεταμορφωθεί. Δεν είναι πλέον απειλές ή υποσχέσεις, δεν είναι πλέον πηγές δέσμευσης ή απελευθέρωσης, αλλά απλώς το αυθόρμητο παιχνίδι της συνείδησης, κύματα στην επιφάνεια ενός άπειρου ωκεανού που είναι η ίδια η αληθινή φύση του.

 

Η ειρήνη που εγκαθίσταται σε τέτοιο ον δεν είναι η ειρήνη της αποχώρησης από τη ζωή, όχι η ησυχία της απόσυρσης σε κάποιο εσωτερικό φρούριο. Είναι η ειρήνη μιας ερώτησης που βρήκε την απάντησή της, μιας αναζήτησης που έφτασε στο συμπέρασμά της, ενός ταξιδιού που ανακάλυψε ότι ποτέ δεν έφυγε από το σπίτι. Είναι η ειρήνη πέρα από κατανόηση, ωστόσο όχι αποκομμένη από κατανόηση — η ειρήνη που έρχεται όταν η κατανόηση έχει ανθίσει σε ύπαρξη, όταν η γνώση έχει ωριμάσει σε πραγματοποίηση.

 

Η Πρόσκληση: Μια Κλήση Πέρα από τον Χρόνο

 

Η διδασκαλία που ρέει από τη σοφία του Σανκάρα δεν είναι λείψανο του παρελθόντος αλλά ζωντανή μετάδοση, εξίσου σχετική τώρα όσο και στον όγδοο αιώνα όταν περπατούσε το μήκος της Ινδίας, αναβιώνοντας και διευκρινίζοντας την αιώνια φιλοσοφία. Κάθε ανθρώπινο ον, σε κάθε εποχή, αντιμετωπίζει τις ίδιες θεμελιώδεις ερωτήσεις: Ποιος είμαι; Τι είναι πραγματικό; Υπάρχει κάτι πέρα από αυτόν τον κύκλο ηδονής και πόνου, γέννησης και θανάτου;

 

Το μονοπάτι της διάκρισης, της λογικής πάνω στην αλήθεια που ακούγεται από τους σοφούς, της προσέγγισης με ταπείνωση και ειλικρίνεια αυτού που γνωρίζει — αυτό το μονοπάτι παραμένει ανοιχτό, βιώσιμο, ο άμεσος δρόμος προς αυτό που δεν μπορεί να φτάσει με έμμεσα μέσα. Δεν απαιτεί τίποτα αδύνατο, ωστόσο απαιτεί τα πάντα — την προθυμία να αμφισβητηθεί κάθε υπόθεση, να απελευθερωθεί κάθε οικεία ταυτότητα, να σταθεί γυμνός μπροστά στην αλήθεια.

 

Για αυτόν που νιώθει την ανάδευση αυτής της κλήσης, που αισθάνεται κάτω από την επιφάνεια της ζωής μια βαθύτερη πραγματικότητα που περιμένει να γνωριστεί, η πρόσκληση είναι απλή: αναζητήστε τη διδασκαλία, βρείτε τον δάσκαλο, καλλιεργήστε τα προσόντα, εφαρμόστε τη λογική, και ανακαλύψτε μόνοι σας αυτό που αμέτρητα όντα πριν έχουν ανακαλύψει — ότι δεν είστε αυτό που πιστεύατε ότι είστε, ότι η αληθινή σας φύση είναι άπειρη, αιώνια, ελεύθερη.

 

Το φίδι ήταν πάντα σκοινί. Η δέσμευση ήταν πάντα φανταστική. Η απελευθέρωση που αναζητείται είναι η ίδια η φύση του αναζητητή. Αυτό είναι το μήνυμα που αντηχεί μέσα από αιώνες, περιμένοντας στη σιωπή μεταξύ σκέψεων, παρόν στο χώρο μεταξύ αναπνοών, έτοιμο να αναγνωριστεί στην καρδιά οποιουδήποτε στρέφει την προσοχή προς τα μέσα με ειλικρίνεια και θάρρος.

 

Είθε όλα τα όντα να πραγματοποιήσουν την αληθινή τους φύση. Είθε το φως της διάκρισης να ανατείλει σε κάθε νου. Είθε ο ωκεανός ελέους που είναι η χάρη του Γκουρού να ξεπλύνει την ψευδαίσθηση του χωρισμού, αποκαλύπτοντας τον ένα Εαυτό που ποτέ δεν διαιρέθηκε, ποτέ δεν δέθηκε, ποτέ δεν χρειαζόταν πραγματικά απελευθέρωση — γιατί αυτός μόνος είναι, ήταν και για πάντα θα είναι.


 

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

jKRISHNAMURTI

jKRISHNAMURTI
The Only Revolution / California: 1. The Sacred Emptiness: A Journey Beyond the Self
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

RELIGION

RELIGION
16. The Sacred Ground: A Journey to Objective Reality
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Quotes

Constantinos’s quotes


"A "Soul" that out of ignorance keeps making mistakes is like a wounded bird with helpless wings that cannot fly high in the sky."— Constantinos Prokopiou

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Copyright

Copyright © Esoterism Academy 2010-2025. All Rights Reserved .

Intellectual property rights


The entire content of our website, including, but not limited to, texts, news, graphics, photographs, diagrams, illustrations, services provided and generally any kind of files, is subject to intellectual property (copyright) and is governed by the national and international provisions on Intellectual Property, with the exception of the expressly recognized rights of third parties.
Therefore, it is expressly prohibited to reproduce, republish, copy, store, sell, transmit, distribute, publish, perform, "download", translate, modify in any way, in part or in summary, without the express prior written consent of the Foundation. It is known that in case the Foundation consents, the applicant is obliged to explicitly refer via links (hyperlinks) to the relevant content of the Foundation's website. This obligation of the applicant exists even if it is not explicitly stated in the written consent of the Foundation.
Exceptionally, it is permitted to individually store and copy parts of the content on a simple personal computer for strictly personal use (private study or research, educational purposes), without the intention of commercial or other exploitation and always under the condition of indicating the source of its origin, without this in any way implies a grant of intellectual property rights.
It is also permitted to republish material for purposes of promoting the events and activities of the Foundation, provided that the source is mentioned and that no intellectual property rights are infringed, no trademarks are modified, altered or deleted.
Everything else that is included on the electronic pages of our website and constitutes registered trademarks and intellectual property products of third parties is their own sphere of responsibility and has nothing to do with the website of the Foundation.

Δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας

Το σύνολο του περιεχομένου του Δικτυακού μας τόπου, συμπεριλαμβανομένων, ενδεικτικά αλλά όχι περιοριστικά, των κειμένων, ειδήσεων, γραφικών, φωτογραφιών, σχεδιαγραμμάτων, απεικονίσεων, παρεχόμενων υπηρεσιών και γενικά κάθε είδους αρχείων, αποτελεί αντικείμενο πνευματικής ιδιοκτησίας (copyright) και διέπεται από τις εθνικές και διεθνείς διατάξεις περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας, με εξαίρεση τα ρητώς αναγνωρισμένα δικαιώματα τρίτων.

Συνεπώς, απαγορεύεται ρητά η αναπαραγωγή, αναδημοσίευση, αντιγραφή, αποθήκευση, πώληση, μετάδοση, διανομή, έκδοση, εκτέλεση, «λήψη» (download), μετάφραση, τροποποίηση με οποιονδήποτε τρόπο, τμηματικά η περιληπτικά χωρίς τη ρητή προηγούμενη έγγραφη συναίνεση του Ιδρύματος. Γίνεται γνωστό ότι σε περίπτωση κατά την οποία το Ίδρυμα συναινέσει, ο αιτών υποχρεούται για την ρητή παραπομπή μέσω συνδέσμων (hyperlinks) στο σχετικό περιεχόμενο του Δικτυακού τόπου του Ιδρύματος. Η υποχρέωση αυτή του αιτούντος υφίσταται ακόμα και αν δεν αναγραφεί ρητά στην έγγραφη συναίνεση του Ιδρύματος.

Κατ’ εξαίρεση, επιτρέπεται η μεμονωμένη αποθήκευση και αντιγραφή τμημάτων του περιεχομένου σε απλό προσωπικό υπολογιστή για αυστηρά προσωπική χρήση (ιδιωτική μελέτη ή έρευνα, εκπαιδευτικούς σκοπούς), χωρίς πρόθεση εμπορικής ή άλλης εκμετάλλευσης και πάντα υπό την προϋπόθεση της αναγραφής της πηγής προέλευσής του, χωρίς αυτό να σημαίνει καθ’ οιονδήποτε τρόπο παραχώρηση δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας.

Επίσης, επιτρέπεται η αναδημοσίευση υλικού για λόγους προβολής των γεγονότων και δραστηριοτήτων του Ιδρύματος, με την προϋπόθεση ότι θα αναφέρεται η πηγή και δεν θα θίγονται δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, δεν θα τροποποιούνται, αλλοιώνονται ή διαγράφονται εμπορικά σήματα.

Ό,τι άλλο περιλαμβάνεται στις ηλεκτρονικές σελίδες του Δικτυακού μας τόπου και αποτελεί κατοχυρωμένα σήματα και προϊόντα πνευματικής ιδιοκτησίας τρίτων ανάγεται στη δική τους σφαίρα ευθύνης και ουδόλως έχει να κάνει με τον Δικτυακό τόπο του Ιδρύματος.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~