CIRCLE OF LIGHT

CIRCLE OF LIGHT
18. The Sound of Pure Presence: A Mystical Journey into Undifferentiated Existence
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ESOTERISM STUDIES

ESOTERISM STUDIES
*BOOKS*
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ESOTERISM ACADEMY NEW ARTICLE

ESOTERISM ACADEMY NEW ARTICLE
Suturday, 27 December, 2025

Wednesday, November 23, 2011

ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ / Θεωρία Δικαιοσύνης (και Δικαίου)

Η Αληθινή Αρετή κι η αρετή των ανθρώπων
Η Αληθινή Δικαιοσύνη και το θεσμοθετημένο δίκαιο
Το Φυσικό Δίκαιο μέσα στην Ιστορία
Το Κοινωνικό Συμβόλαιο
Δικαιοσύνη ή δίκαιο;
Ποιά κοινωνία θέλουν οι άνθρωποι;
Αναζητώντας το Αγαθόν, την Αληθινή Αρετή και την Ιδανική Πολιτεία

Η Αληθινή Αρετή κι η αρετή των ανθρώπων

Ο ανθρώπινος στοχασμός (χρησιμοποιούμε τον όρο «στοχασμός» με την έννοια της βαθιάς σκέψης, σαν κάτι βαθύτερο, κι οξύτερο από την απλή ανθρώπινη σκέψη…) ξεκινά (ή θα έπρεπε να ξεκινά) από μία Γενική Αρχή, για να ερμηνεύσει το «Φαινόμενο της Ύπαρξης»… Υπάρχει Μία και Μόνη Οντική (και Οντολογική) Αρχή Πάνω στην Οποία Στηρίζονται όλα… Αυτό δεν είναι μία απλή διαβεβαίωση Μεγάλων Ανθρώπων, όπως ο Βούδας, η  ο Ορφέας, η ο Ιησούς, για παράδειγμα, ή μία απλή «θεωρία» (κάποιων φιλοσόφων)… Είναι κάτι που μπορεί να «αποδειχθεί» και να διαπιστωθεί (η αλήθεια της διαβεβαίωσης) από όποιον είναι διατεθειμένος να το κάνει…
Πραγματικά, ξεκινώντας αντίστροφα, από την «δεδομένη συνείδηση», (κι αναζητώντας την Πραγματική Εσώτερη Φύση της, μέχρι το Ύστατο Βάθος της…) μπορούμε (διευρύνοντας οντικά, γνωσιολογικά, και πρακτικά την συνείδηση) να ανυψωθούμε σε Μία Συνείδηση Ευρύτερη του εγώ, Ως Μία Παγκόσμια Συνείδηση (που εκφράζει την Ενότητα του Όντος) κι από Εδώ Ως την Αληθινή Μία Φύση του Παντός…
Αυτοί είναι οι δύο τρόποι της ανθρώπινης διερεύνησης του «Φαινομένου της Ύπαρξης», που ισχύουν ταυτόχρονα και αλληλοσυμπληρώνονται…
Η Μία Παγκόσμια Αρχή, η Αληθινή Φύση του Παντός (είτε την Ονομάζουμε Πραγματικότητα, είτε Αληθινό Είναι, είτε Θεό… οι λέξεις δεν έχουν σημασία…) Είναι το Τελείως Είναι των Φιλοσόφων, Είναι η Πλήρης (Αυτογνωσία και) Γνώση, Είναι το Υπέρτατο Αγαθόν, που (Εκδηλώνοντας την Οντική και Γνωσιολογική Ολοκλήρωση) Εκφράζεται σαν Αγαθόν, Ηθική, Αρετή, και Φωτισμένη Δραστηριότητα…
Βεβαίως, το Ον, στο Ξεδίπλωμά Του, μέσα στον Χώρο της Εκδήλωσης και των Φαινομένων, περιλαμβάνει πολλές οντικές καταστάσεις, από την Αρχέγονη Κατάσταση του Τελείως Είναι μέχρι τους κατώτερους κόσμους και τον κόσμο της ύλης… Συνεπώς η «Συμμετοχή» μας στο Ον (στην Ολοκλήρωση του Όντος) έχει διαβαθμίσεις, και η Βίωση της Αληθινής Φύσης μας διαφοροποιείται. Αν στους Ανώτερους Κόσμους τα όντα Βιώνουν την Ενότητα της Οντικής Αρχής τους, στους κατώτερους κόσμους (και μάλιστα στον κόσμο της ύλης) με δυσκολία Βιώνουν την Εσώτερη Φύση τους και Πραγματώνουν την Φυσική Αρετή…
Χρειάζεται κάποιος να Βαδίσει την Οδό της Αυτογνωσίας για να Πραγματοποιήσει Αρετές όπως ο Ανθρωπισμός (δηλαδή η Ευθύνη για τον εαυτό μας και τους άλλους, ο σεβασμός του άλλου, η αλληλοβοήθεια, η κατανόηση, κλπ…), η Ταπεινότητα (δηλαδή το ξεπέρασμα του εγωισμού και η διάθεση για συνεννόηση με τους άλλους…), η Ισότητα (δηλαδή η ίση αντιμετώπιση όλων, που βεβαίως συμπληρώνει τα κενά κι αναπληρώνει τις ελλείψεις στην ζωή…), η Δικαιοσύνη (δηλαδή η αποκατάσταση κάθε ανισότητας, κάθε αδικίας και κάθε «παράλειψης»…
Οι άνθρωποι δεν μπορούν (και ίσως δεν θέλουν) να Βιώσουν την Αληθινή Φύση τους και την Ζωντανή Αρετή κι αρκούνται στην υλική ευημερία, την «όποια» ψυχολογική ισορροπία, και την στερεότυπη σκέψη που προσλαμβάνουν από το «περιβάλλον»… Και επειδή το επίπεδο των ανθρώπων (από οντική, γνωσιολογική, και ηθική άποψη) είναι πολύ χαμηλό, οι κοινωνίες οργανώνονται με ελλιπή τρόπο, κι αντιμετωπίζουν πάντα (εδώ και χιλιάδες χρόνια μέχρι σήμερα) σοβαρά προβλήματα…
Η Αληθινή Αρετή Βασίζεται στην Οντολογική Ολοκλήρωση και στην Γνωσιολογική Πληρότητα κι είναι κάτι Ζωντανό… αλλά η ανθρωπότητα, ανίκανη να ανυψωθεί ως αυτή την «πνευματική ανάπτυξη» αντιλαμβάνεται την Αρετή σαν κάτι «Ιδανικό» που πρέπει να «εφαρμοσθεί». Έτσι δημιουργείται ένα αγεφύρωτο χάσμα ανάμεσα στην Αληθινή Αρετή και «αυτό που πράττουμε εμείς». Είναι αλήθεια πως εδώ και χιλιάδες χρόνια οι κοινωνίες προβληματίζονται για το πώς να οργανωθούν και να ζήσουν, προσπαθούν (με βάση την ανθρώπινη πανάρχαια πείρα την παράδοση, τον «πολιτισμό») να βάλουν κανόνες… κι αναφέρονται στην Δικαιοσύνη, στην Ισονομία, στα ανθρώπινα δικαιώματα, κλπ., όλα αυτά δεν είναι ουσιαστικά, τυπικά μόνο αναφέρονται κι ισχύουν. Στην πραγματικότητα οι κοινωνίες των ανθρώπων είναι ζούγκλες…
Η Αληθινή Αρετή (η Δικαιοσύνη, η Ισότητα, κλπ…) Προέρχονται από την Οντολογική Ολοκλήρωση ενώ η «δικαιοσύνη των ανθρώπων» προσπαθεί να προσεγγίσει (χωρίς επιτυχία) κάποιο «ιδανικό» που φαντάζονται οι άνθρωποι… Και μολονότι σε όλες τις εποχές, σε όλα τα μέρη της γης, λίγο πολύ η Δικαιοσύνη γίνεται αντιληπτή με παρόμοιο τρόπο, εντούτοις αυτό (η Δικαιοσύνη) δεν εφαρμόζεται πραγματικά…

Η Αληθινή Δικαιοσύνη και το θεσμοθετημένο δίκαιο

Από πολύ παλιά, οι Αρχαίοι Έλληνες αναζήτησαν την Πραγματικότητα πίσω από τα φαινόμενα (που εμφανίζουν οι αισθήσεις ή «διαπιστώνει» η σκέψη…). Ήδη, από την εποχή (των Προσωκρατικών Φιλοσόφων και) του Παρμενίδη, το Είναι (το Αιώνιο, Αναλλοίωτο, Υπερβατικό, Απροσδιόριστο…) θεωρήθηκε σαν η Πραγματικότητα πίσω από όλα τα Φαινόμενα (του γίγνεσθαι). Αυτό το Αναλλοίωτο Είναι θεωρήθηκε σαν η Ουσία του Παντός ενώ όλα τα κατώτερα φαινόμενα θεωρήθηκαν εκδηλώσεις, διαβαθμίσεις, της Ουσίας. Το Είναι θεωρήθηκε σαν η Αληθινή Φύση της Ύπαρξης, ενώ οι κατώτερες εκδηλώσεις της Φυσικής Ουσίας θεωρήθηκαν σαν «κατώτερη φύση»… Έτσι, Πραγματικότητα, Είναι, Ουσία, Φύση, ταυτίζονται μέσα στον στοχασμό των Ελλήνων, ενώ παράλληλα η Πραγματικότητα (στην Πλήρη Εκδήλωσή της, στην Πλήρη Αντίληψη που μπορούμε να έχουμε για Αυτήν) Συμπεριλαμβάνει Μέσα Της (σαν Εκδηλώσεις) και τα κατώτερα φαινόμενα… Οι Έλληνες είχαν πάντα μία Ενιαία Θεώρηση της Πραγματικότητας. Ενώ διέκριναν την Ουσία από το Φαινόμενο ταυτόχρονα η Θεώρηση της Ύπαρξης αντιλαμβανόταν σαν Ενιαία Πραγματικότητα το Είναι και το Γίγνεσθαι (σαν Εκδήλωση του Είναι). Αντιλαμβάνονταν την Ύπαρξη σε Όλες τις Διαβαθμίσεις της, από την Απόλυτη Φύση μέχρι τις διάφορες εκδηλώσεις της. Με άλλα λόγια από την μία διαφύλασσαν τον Απόλυτο Χαρακτήρα  του Είναι (που δεν μπορεί να Ταυτιστεί με τις κατώτερες εκδηλώσεις) κι από την άλλη μεριά δεν απέρριπταν τις κατώτερες εκδηλώσεις του Είναι (τα Φαινόμενα, το Γίγνεσθαι) αλλά τα δέχονταν σαν Εκφράσεις του Είναι μέσα στον Χώρο της Μεταβολής και του Περιορισμένου. Διαφορετικά να το πούμε, δέχονταν την Φύση (το Είναι, το Απόλυτο) σαν την Παγκόσμια Βάση των Πάντων και ταυτόχρονα θεωρούσαν ότι κάθε ον (ύπαρξη, φαινόμενο) «συμμετέχει» στον ένα ή στον άλλο βαθμό στην Αληθινή Φύση. Δηλαδή το ον (σε οποιαδήποτε βαθμίδα της Κλίμακας της Ύπαρξης κι αν το θεωρήσουμε) είναι «Εν Δυνάμει το Ον», Προέρχεται από το Ον, κι Ολοκληρώνεται στο Ον, το Όντως Ον (του Πλάτωνα)… Γι’ αυτό και σαν προορισμός του ανθρώπου είχε τεθεί (κατά την έκφραση του Πλάτωνα) η «Ομοίωσις με τον Θεό» (δηλαδή με το Τελείως Είναι, το Αγαθόν)…
Έτσι, το Είναι, η Αληθινή Φύση, είναι στο στοχασμό των Ελλήνων (αλλά και κάθε λογικού ανθρώπου) το Απόλυτο, το Τελείως Είναι, το Πλήρες Γνώσης (Αντίληψης) και το Ενεργό Αγαθόν που Οδηγεί τα Πάντα στην Ολοκλήρωση. Από Αυτή την Αληθινή Φύση Πηγάζει το Αγαθόν, η Αρετή, Ηθική, η Αξία. Η συμμετοχή στην Αληθινή Φύση ( στον βαθμό που συμμετέχουμε) είναι ταυτόχρονα συμμετοχή στην Αρετή (στον ανάλογο βαθμό που Βιώνουμε την Αληθινή Φύση). Από Αυτή την Αληθινή Φύση Πηγάζει η Αρετή (η Αντίληψη της Ενότητας, η Δικαιοσύνη, η Ισότητα, κλπ.). Αυτή είναι η Έννοια του «Φυσικού Δικαίου», που για όσους Βιώνουν την Αληθινή Φύση τους (στον βαθμό που την βιώνουν) είναι κάτι Αυθόρμητο, Πηγαίο, Ζωντανό, Ενεργό…  
Αλλά βέβαια, όσοι δεν Βιώνουν την Βαθύτερη Ουσία τους, κι είναι απορροφημένοι στην σχέση τους με τον εξωτερικό κόσμο, είναι δύσκολο να κατανοήσουν Καταστάσεις (Αρετές, Έννοιες) όπως η Ενότητα, η Δικαιοσύνη, η Ισότητα… Γι' αυτούς τους ανθρώπους η Φύση (η ανθρώπινη φύση) δεν είναι η Αγαθή Φύση (η Βάση του Παντός) αλλά μία κατάσταση κατώτερη, άγρια και χαώδης. Αυτό είναι αλήθεια από μία άποψη...
Στην πραγματικότητα επειδή ακριβώς οι άνθρωποι  δεν μπορούν να Ανυψωθούν Ως την Αληθινή Φύση τους γι' αυτό εκδηλώνουν στην ζωή την κατώτερη φύση τους. Συνεπώς ισχύουν και τα δύο: Και η Φύση είναι Αγαθή αλλά και η Φύση (όταν δεν την Βιώνουμε στο Βάθος της αλλά στις επιφανειακές εκδηλώσεις της) εμφανίζεται άγρια και ζωώδης. Από αυτό το γεγονός πηγάζουν οι δύο βασικές αντιλήψεις γιά το Φυσικό Δίκαιο που από την εποχή των Ελλήνων Σοφιστών (τον 6ο και τον 5ο π.Χ. Αιώνα) συζητούνται μέχρι σήμερα. Γι' όσους  ή μπορούν να Βιώσουν την Αληθινή Φύση τους μέσα από την Αυτογνωσία και την πνευματική ανάπτυξη η Φύση Είναι Αγαθή και το Φυσικό Δίκαιο Αυθόρμητο και Ζωντανό... ενώ οι κοινωνίες που δεν μπορούν να ανυψωθούν ως Αυτό το Επίπεδο βιώνουν μία διαφορετική πραγματικότητα, χωρίς Αρετή, Αληθινό Δίκαιο, χωρίς “ανθρωπιά”. Έτσι το Φυσικό Δίκαιο γι' αυτούς προηγείται των κανόνων που θεσπίζουν οι άνθρωποι, και θα έπρεπε οι ανθρώπινες κοινωνίες να εμπνέονται και να προσπαθούν να προσεγγίσουν το Φυσικό Δίκαιο αλλά σπάνια το κάνουν.
Το “κατά Φύσιν ζειν” σημαίνει ακριβώς να Διερευνούμε και να Βιώνουμε την Αληθινή Φύση μας κι όχι βέβαια να ζούμε την φύση (την ζωώδη και άγρια) που έχουν υπ' όψιν τους πολλοί... Ένα από τα σημαντικότερα κείμενα όλων των αιώνων, η “Αντιγόνη” του Σοφοκλή προβληματίζεται ακριβώς πάνω στην σαφή διάκριση του Φυσικού Δικαίου και του ανθρώπινου νόμου. Όλοι οι αληθινοί άνθρωποι είναι με το μέρος του Φυσικού Δικαίου, αλλά σίγουρα υπάρχουν κι ανθρώπινα τέρατα που μπορούν να υποστηρίξουν τους πιο άδικους κι απάνθρωπους νόμους...
Από την άλλη μεριά υπάρχουν άνθρωποι (φιλόσοφοι, κλπ) που υποστηρίζουν ότι η Φύση (κι  ανθρώπινη φύση ειδικότερα) είναι άγρια και χαώδης και συνεπώς η θέσπιση κανόνων και νόμων βάζει σε τάξη την κοινωνία που αλλιώς θα ήταν ζούγκλα. Από την άποψή τους έχουν δίκηο. Θα πρέπει όμως να διευκρινιστεί ότι άλλη έννοια δίνουν στην Φύση οι Αρχαίοι Έλληνες κι όσοι ακολουθούν το στοχασμό τους κι άλλη έννοια δίνουν στην “Φύση” οι οπαδοί αυτής της δεύτερης άποψης... Μάλιστα, μολονότι είμαστε υποχρεωμένοι να διακρίνουμε το Δίκαιο της Φύσης (που είναι Πηγαίο και Ζωντανό) από τις ανθρώπινες κατασκευές (κώδικες, κανόνες, νόμους, ήθη, έθιμα) από την άλλη μεριά δεν μπορούμε να απορρίψουμε το θετικό δίκαιο (το θεσμοθετημένο από κοινωνίες δίκαιο) όταν έχουμε να κάνουμε με ανθρώπους που συμπεριφέρονται σαν “ζώα”. Αντίθετα, οφείλουμε να “δείξουμε” το Δίκαιο της Φύσης και να το έχουμε σαν Πρότυπο (την Αρετή, την Δικαιοσύνη, την Ισότητα, κλπ.) στην θέσπιση των ανθρώπινων νόμων. Τώρα, το κατά πόσο θα εφαρμοσθούν όλα αυτά είναι άλλο θέμα (που θα πρέπει να απασχολήσει τους ανθρωπολόγους, τους κοινωνιολόγους και τους ιστορικούς...)... Επειδή ακριβώς οι ανθρώπινοι νόμοι (κι οι κανόνες συμβίωσης), ακόμα κι όταν επικαλούνται την Αρετή, την Δικαιοσύνη, την Ισότητα, κλπ., δεν εφαρμόζονται γι' αυτό οι κοινωνίες (μολονότι θεσπίζουν νόμους για να μην είναι ζούγκλες) τελικά καταλήγουν σε ζούγκλες... Γι' αυτό και φιλόσοφοι, όπως οι Κυνικοί στην Αρχαιότητα, αναζητούν να Βιώσουν την Αληθινή Φύση και το Δίκαιο της Φύσης γυρίζοντας την πλάτη στην διεφθαρμένη κοινωνία.

Το Φυσικό Δίκαιο μέσα στην Ιστορία

Όλα όσα αφορούν την Φύση, το Δίκαιο της Φύσης, τους ανθρώπινους νόμους, έχουν διερευνηθεί πλήρως από τους Αρχαίους Έλληνες. Έχουμε Κατανοήσει (μαζί με τους Έλληνες) ότι το  Φυσικό Δίκαιο είναι το Αληθινό Δίκαιο, ενώ οι ανθρώπινοι νόμοι όχι μόνο “υπολείπονται” του Δικαίου της Φύσης αλλά συχνά είναι σε αντίθεση με το Αληθινό Δίκαιο (με αποτέλεσμα οι κοινωνίες να είναι μόνο κατ' όνομα “κοινωνίες δικαίου”, ενώ στην πραγματικότητα οι νόμοι δεν εφαρμόζονται, ή είναι “άδικοι” και συχνά απάνθρωποι...)...
Πολλούς αιώνες μετά, ευρωπαίοι στοχαστές (φιλόσοφοι, νομοθέτες, κλπ) ασχολήθηκαν ξανά με το θέμα, αλλά είναι ελάχιστα αυτά που πρόσθεσαν σε όσα είπαν οι Έλληνες Σοφοί (τουλάχιστον από φιλοσοφική άποψη, από την άποψη της “Φιλοσοφίας του Δικαίου”... όχι από την άποψη της νομικής επιστήμης)...
Ο Γκρότιους (16ος, 17ος αιώνας) ήταν πάνω από όλα θεολόγος (το έργο του “Περί της Αληθείας της Χριστιανικής Θρησκείας”  μάλιστα, είναι από τους καλύτερους “κώδικες πίστης” της χριστιανικής γραμματείας) και μετά νομοθέτης, κι ό,τι άλλο... Ακολουθώντας την χριστιανική αντίληψη (δεν θεωρεί όπως οι Έλληνες την Φύση Ενιαία στο Βάθος της αλλά) διακρίνει σαφώς την Θεία Φύση από την ανθρώπινη φύση... αλλά θεωρεί την ανθρώπινη φύση αγαθή (λόγω της “θείας” προέλευσής της). Από αυτή την αγαθή φύση λοιπόν που είναι προικισμένη με λογική πηγάζει αυθόρμητα η δικαιοσύνη και οι γενικές αρχές του δικαίου που έχουν απόλυτο χαρακτήρα και πρέπει να εφαρμόζονται από τους ανθρώπους. Ανεξαρτήτως λοιπόν του Θεού, ο άνθρωπος έχει από την φύση του την ικανότητα να θέτει και να εφαρμόζει το Δίκαιο. Αυτό το Φυσικό Δίκαιο λοιπόν πρέπει να εφαρμόζεται κι ανάμεσα στα έθνη (κι εδώ, ο Γκρότιους με το έργο του “Περί του δικαίου του πολέμου και της ειρήνης” γίνεται ιδρυτής του “δημοσίου διεθνούς δικαίου”, πρόδρομος των διεθνών οργανισμών, των Ηνωμένων Εθνών, του Διεθνούς Δικαστηρίου, κλπ....), αλλά και μέσα στα έθνη (όπου το Φυσικό Δίκαιο προηγείται του θετικού δικαίου, το οποίο πρέπει να συντάσσεται με τις γενικές αρχές του Φυσικού Δικαίου... γιατί έτσι μόνο “νομιμοποιείται” το ανθρώπινο δίκαιο, οι νόμοι, κλπ...)... Από το Φυσικό Δίκαιο εξάλλου πηγάζουν και στο Φυσικό Δίκαιο στηρίζονται τα “Ανθρώπινα Δικαιώματα” τα οποία συχνά καταπατώνται από διάφορες εθνικές κυβερνήσεις και νομοθεσίες (ακόμα κι εδώ στην “πολιτισμένη” Ευρώπη, και εντός της “γερμανικής” ευρωζώνης, κοντά μας, δίπλα μας, στην ίδια την “Ελλάδα”...)... Ο Γκρότιους, χωρίς να έχει το “μεταφυσικό ύψος” και την ανάλυση σε βάθος της Έννοιας της Δικαιοσύνης (όπως οι Αρχαίοι Έλληνες) προσέφερε εντούτοις στην ανθρωπότητα κάποιες στέρεες βάσεις για το Δίκαιο, πάνω στις οποίες μπορούσαν να οικοδομήσουν οι άνθρωποι μία αληθινή, δίκαιη κοινωνία. Ο Γκρότιους επηρέασε με την σκέψη του μεγάλους στοχαστές όπως ο Άγγλος Λοκ κι ο Γάλλος Ρουσσώ...
Ο Λοκ (17ος αιώνας), γιατρός στο επάγγελμα, έθεσε (από φιλοσοφική άποψη) πολλές από τις αρχές της σύγχρονης φιλελεύθερης δημοκρατίας (σε μία εποχή ταραγμένη), αναδεικνύοντας την στενή σχέση της “πολιτικής” με το “δίκαιο”... Παραβλέποντας κάποιες ολιγαρχικές απόψεις του, που σήμερα έχουν ξεπεραστεί, μπορεί κάποιος να βρει πολλά θετικά στην σκέψη αυτού του σοφού του Διαφωτισμού. Στο “Δύο πραγματείες περί διακυβερνήσεως” ανασκευάζει πλήρως τις θέσεις του Φίλμερ (για την Ελέω Θεού απόλυτη μοναρχία) και του Χομπς (για το απολυταρχικό κράτος) αναδεικνύοντας την νομιμότητα των ατομικών και πολιτικών ελευθεριών... Κατά τον Λοκ το “κοινωνικό συμβόλαιο” (δηλαδή η απόφαση των ανθρώπων να ζήσουν μαζί σύμφωνα με κάποιους κανόνες) δεν εξουσιοδοτεί και δεν νομιμοποιεί κανένα, άρχοντα, βασιλιά, τύραννο, να διαχειρίζεται την εξουσία όπως θέλει. Είναι απαραίτητο ένα δεύτερο, “πολιτικό συμβόλαιο”, για να νομιμοποιηθεί η πολιτική εξουσία, η οποία, όπως και να έχει, είναι προσωρινή, ελέγξιμη, και ανακαλλέσιμη όταν  συγκρούεται με το αληθινό συμφέρον της κοινωνίας. Με αυτή την έννοια, κάθε αντίσταση και κάθε εξέγερση του λαού, που είναι κάτοχος της κυριαρχίας, της εξουσίας, σε μία “άδικη εξουσία” νομιμοποιείται, (ο “άδικος” χαρακτήρας της διακυβέρνησης αναδεικνύεται και αποδεικνύεται βέβαια από την καταπάτηση των “γενικών αρχών του δικαίου” και των “ανθρωπίνων δικαιωμάτων”...). Η Κυριαρχία (η Εξουσία) “παραχωρείται” από τον λαό στους “εκπροσώπους της εξουσίας” (σαν πολιτική εξουσία) με ένα σκοπό, να προστατέψει την ελευθερία των ατόμων και της ιδιοκτησίας τους. Δεν είναι ούτε απόλυτη, ούτε αιώνια. Αν δεν επιτελεί τον σκοπό της “αυτοκαταργείται” και... καταλύεται βίαια, όταν ξεπεράσει την ανοχή της κοινωνίας...
Ο Ρουσσώ (18ος αιώνας), όπως οι Αρχαίοι Σοφιστές στην Αθήνα (στον στοχασμό των οποίων οφείλει πολλά...), υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους “κριτικούς του πολιτισμού” και των θεσμών, αναδεικνύοντας (με την δύναμη της λογικής) όλα τα αρνητικά του “πολιτισμού”, όλα τα στραβά στο ήθος των ανθρώπων, κι όλη την ανοησία στα ήθη των κοινωνιών... Ο άνθρωπος από την φύση του είναι “καλός” (λογικός, δίκαιος, κλπ.) αλλά μέσα στην δήθεν πολιτισμένη κοινωνία (που δεν μπορεί, εξαιτίας ισχυρών μειοψηφιών, και αδρανών μαζών, να τηρήσει τις γενικές αρχές του δικαίου) ο άνθρωπος διαφθείρεται και γίνεται “κακός”. Ο άνθρωπος, από την φύση του, είναι ελεύθερος. Η “ελευθερία” αποτελεί προϋπόθεση για την συγκρότηση (με την θέληση όλων) μίας δίκαιης κοινωνίας. Η βίαιη “οργάνωση” μίας κοινότητας δεν αποτελεί κοινωνία. Οι σύγχρονες κοινωνίες (για την εποχή του Ρουσσώ, αλλά και την σημερινή εποχή) στηρίζονται ακριβώς στην “βία” για να υπάρξουν και να λειτουργήσουν, (στην βία που εκδηλώνεται με πολλούς τρόπους, με την - μη αντιπροσωπευτική της λαϊκής θέλησης - πολιτική εξουσία, τις δυνάμεις καταστολής, την οικονομική και συνεπώς βιολογική εξάρτηση, την ιδεολογική χειραγώγηση μέσω της κατευθυνόμενης αγωγής και παιδείας, κλπ...)... Έτσι, ο άνθρωπος από ελεύθερος γίνεται “σκλάβος” μέσα σε ένα σύστημα που τον υπερβαίνει, που δεν μπορεί να ελέγξει, και από το οποίο δεν μπορεί να ξεφύγει... Ακόμα, ο άνθρωπος από την φύση του χρειάζεται πολύ λίγα για να είναι “ευτυχισμένος”. Οι πολιτισμένες κοινωνίες (βασισμένες στην ιδιοκτησία, το κέρδος, την κατανάλωση, κλπ) κάνουν τον άνθρωπο δυστυχισμένο... Ο Ρουσσώ, στο έργο του “Λόγος για τις πηγές της ανισότητας των ανθρώπων” αναδεικνύει τις πηγές της ανισότητας, της αδικίας, της δυστυχίας. Ο θεσμός της “ατομικής ιδιοκτησίας” (τουλάχιστον όπως εφαρμόζεται) είναι η πηγή των αναρίθμητων κακών. Η γη δεν είναι κανενός. Αυτός που φράζει την γη είναι εγωιστής, ατομικιστής, αντικοινωνικός... Κι όσοι τον μιμούνται είναι “ανόητοι” και δεν καταλαβαίνουν που οδηγείται έτσι η κοινωνία... Βέβαια, όλα αυτά τα είχαν πει όλοι οι Μεγάλοι Διδάσκαλοι, όλοι οι Μεγάλοι Φιλόσοφοι, κι αργότερα (από τον Ρουσσώ) θα τα ξαναπεί (με πιό επιστημονικό τρόπο) ο Μαρξ και ο Ένγκελς... (Σήμερα, ο πλούτος της γης έχει συσσωρευτεί από ελάχιστους ανθρώπους στον πλανήτη, οι οποίοι ελέγχουν και χειραγωγούν τις πολιτικές εξουσίες, ενώ οι λαοί, έχοντας παρασυρθεί σε κοινωνίες που οργανώθηκαν σύμφωνα με τα συμφέροντα των λίγων που κατέχουν τον πλούτο κι όχι σύμφωνα με τα συμφέροντα των πολλών της κοινωνίας, χειραγωγούνται, ιδεολογικά, πολιτικά, οικονομικά, “σύρονται” κυριολεκτικά μέσα σε ένα κύκλο δυστυχίας, από τον οποίο δεν υπάρχει διέξοδος, παρά μόνον, ίσως, μέσω της “λαϊκής επανάστασης”... Ο χειρότερος κόσμος, στην Κλίμακα των Κόσμων, είναι ετούτος εδώ, ο υλικός κόσμος... και ένας από τους χειρότερους πλανήτες ζωής – γιατί σίγουρα υπάρχουν εκατομμύρια πλανήτες ζώντων σε όλους τους γαλαξίες – είναι ετούτος εδώ, της γης... Όλοι οι νοήμονες άνθρωποι αισθάνονται άσχημα γιατί δεν “είμαστε” άνθρωποι, δεν ζούμε σαν άνθρωποι, αλλά σαν ζώα, που αλληλοσπαράσουν το ένα το άλλο...)... Ο Ρουσσώ, διαπιστώνοντας τα αδιέξοδα του σύγχρονου πολιτισμού (άλλωστε δεν έχουν αλλάξει πολλά από την εποχή του) δεν αρνείται τον πολιτισμό, αλλά προτείνει μία “διαφορετική” οργάνωση της κοινωνίας, που πρέπει να “μορφωθεί”, να κατανοήσει την κατάσταση στην οποία βρίσκεται και να συμφωνήσει να την αλλάξει... Το Κοινωνικό Συμβόλαιο του Ρουσσώ (“Κοινωνικό Συμβόλαιο, ή αρχές του πολιτικού δικαίου”) υπήρξε ένα από τα πιό επαναστατικά κείμενα σε όλους τους αιώνες, κι αποτέλεσε την Ιδεολογική Βάση της Γαλλικής Επανάστασης (του 1789). Κι αν δεν εφαρμόζεται σήμερα (η “άμεση συμμετοχική δημοκρατία”) είναι γιατί δεν συμφέρει την πλουτοκρατία και τα πολιτικά ανδρείκελα που χρησιμοποιούν γιά να κυβερνούν τον πλανήτη, και γιατί ο “κοιμισμένος” λαός δεν το “απαιτεί” (όπως έχει δικαίωμα και υποχρέωση να το κάνει...)... Αξίζει να αναφερθούμε πιό αναλυτικά σε αυτό το ιερό κείμενο του Διαφωτισμού...

Το Κοινωνικό Συμβόλαιο

Βιβλίο Πρώτο. Πέρα από την οποιαδήποτε φιλοσοφική θεωρία περί Δικαίου, και πέρα από θεωρητικές “τοποθετήσεις”, άμεσα, πρακτικά, η μόνη πηγή εξουσίας που νομιμοποιείται είναι η κοινωνία, ο ίδιος ο λαός, όλοι. Κανένα Φυσικό Δίκαιο (ή άλλο δίκαιο) και καμία Δύναμη (φυσική, πολιτική, οικονομική...) δεν μπορεί να θέσει δίκαιο και να νομιμοποιήσει εξουσία. Μόνο ο λαός που εκφράζει την “γενική βούληση” μπορεί να δημιουργήσει δίκαιο και μόνο ο λαός είναι (όσο υφίσταται) ακατάλυτη πηγή εξουσίας. Η “γενική θέληση”, η συμφωνία όλων (με όρους ισότητας) και η φυσική (κι όχι νοθευμένη) πλειοψηφία μπορεί να οικοδομήσει κοινωνία και να την κάνει να λειτουργήσει. Το “κοινωνικό συμβόλαιο” δεν καταργεί την ατομική ελευθερία του ανθρώπου. Αντίθετα, την προϋποθέτει. Γιατί μόνο όταν οι άνθρωποι είναι ελεύθεροι και ίσοι μπορούν (οικειοθελώς) να συμφωνήσουν σε μία “κοινή” πορεία.
Σημείωση: α) Βεβαίως η “γενική βούληση” δεν διαμορφώνεται αυθαίρετα. Είναι αποτέλεσμα πολιτισμικών διεργασιών χιλιετηρίδων, στηρίζεται στην Έννοια του Φυσικού Δικαίου, στην εμπειρία των ανθρώπων από την “κοινή” ζωή τους, στην Λογική, σε ήθη και έθιμα, που έχουν κατασταλάξει...
β) Γιά να είναι ολοκληρωμένη, σαφής, και λειτουργική, η “γενική θέληση” χρειάζεται όλοι να είναι “ενήμεροι”, να έχουν γνώση, γνώσεις, πληροφορίες... Γι' αυτό κι ο Ρουσσώ θεωρεί ότι η κοινωνία μπορεί να υπάρξει και να επιβιώσει μόνο με την αληθινή, φωτισμένη, ειλικρινή, και πλήρη “αγωγή”. (Αυτός είναι ο λόγος που έγραψε το δεύτερο σημαντικό βιβλιο του, το “Αιμίλιος, ή Περί Αγωγής”)...
Βιβλίο Δεύτερο. Πρέπει να γίνει σαφές ότι μόνη πηγή κυριαρχίας, εξουσίας, είναι ο λαός, που εκφράζει την “γενική βούληση”. Η “γενική βούληση” έχει σαν αντικείμενο και περιεχόμενο το κοινό συμφέρον. Δεν είναι δυνατόν η “γενική βούληση” να συγκρουσθεί με το κοινό συμφέρον. Όταν η “γενική βούληση” εκτρέπεται από το “κοινό καλό” σημαίνει ότι δεν είναι “γνήσια”. Μόνο λοιπόν η γνήσια “γενική βούληση” νομιμοποιείται να θέτει κανόνες δικαίου, νόμους. Νόμος που δεν αποβλέπει στο κοινό καλό (όχι το “θεωρητικό”, ή “νοθευμένο”, γενικό καλό, αλλά το άμεσο, πρακτικό, γενικό καλό) δεν είναι νόμος. Είναι ανθρώπινη παρεκτροπή.
Βιβλίο Τρίτο. Η “γενική βούληση” του λαού εκφράζεται με εκπροσώπους που εκλέγονται με απλή (κι όχι νοθευμένη) πλειοψηφία. Οι πολιτικοί άρχοντες είναι εκλεγμένοι εντολοδόχοι της “βούλησης του λαού” και πρέπει να συμμορφώνονται με αυτήν. Ούτε δική τους διαφορετική βούληση μπορούν να έχουν, ούτε δικαίωμα έχουν να “χειραγωγούν” τον λαό, ούτε άλλο συμφέρον μπορούν να “υπηρετούν”. Επειδή όμως πρακτικά είναι βέβαιο ότι όλα αυτά θα συμβούν γι' αυτό η “εκάστοτε κυβέρνηση” πρέπει να ελέγχεται. Να ελέγχεται όχι απλά με την εκλογή ή μη εκλογή αλλά και για τα πεπραγμένα της, για τα οποία πρέπει να υπάρχουν κανόνες, συνέπειες, κυρώσεις. Ο λαός δεν παραδίδει ποτέ εν λευκώ την εξουσία για να κάνει η κυβέρνηση ό,τι θέλει. Οι πολιτικοί άρχοντες είναι εντολοδόχοι υπηρέτες του λαού κι όχι “αφεντάδες”. Έτσι το μόνο νόμιμο πολιτικό σύστημα είναι η “Άμεση Συμμετοχική Δημοκρατία” που με απλή (κι όχι νοθευμένη) πλειοψηφία αποφασίζει κι εκλέγει, ελέγχει την εξουσία (τους εντολοδόχους της) και στην ανάγκη τους ανακαλεί (όταν δεν κάνουν το έργο για το οποίο έλαβαν εντολή). Γι' αυτό και στο πολιτικό σύστημα πρέπει να υπάρχουν μηχανισμοί ελέγχου και απόδοσης ευθυνών (δημοψήφισμα, λαϊκά δικαστήρια, κλπ). Ο λαός που αφήνει τις τύχες του σε αλλόφρονες υπηρέτες άλλων συμφερόντων (κι όχι των δικών του) είναι άξιος της μοίρας του και των επιλογών του.
Βιβλίο Τέταρτο. Ο λαός (που εκφράζει την “γενική βούληση”) σαν μόνη πηγή εξουσίας είναι πηγή ακατάλυτη. Κι ο λαός πρέπει να συμμετέχει άμεσα και συνεχώς στην εκλογή και (κυρίως) στον έλεγχο της εξουσίας και στην αλλαγή της (όταν χρειάζεται). Ο λαός δεν μπορεί να εμπιστεύεται κανέναν χωρίς να τον ελέγχει, γιατί αυτό σημαίνει παραχώρηση της εξουσίας του κι ένας τέτοιος λαός δεν είναι λαός ελεύθερων ανθρώπων, αλλά λαός δούλων... Τέλος σε περιόδους κρίσεων (κοινωνικών, πολιτικών, οικονομικών...) ο ίδιος ο λαός (και μόνον αυτός) μπορεί παρακάμπτοντας οποιαδήποτε πολιτική εξουσία (συμβαίνει ή λειτουργεί) να αναθέσει στους πιο “άξιους” (αποδεδειγμένα από το ήθος τους, την κοινωνική δράση τους και το ανθρωπιστικό έργο τους) να βγάλουν την κοινωνία από την κρίση. Στο τέταρτο κεφάλαιο του Τέταρτου Βιβλίου με τίτλο “δικτατορία” αποσαφηνίζεται ότι ο λαός (και μόνον αυτός) έχει όχι μόνο ηθικό δικαίωμα αλλά και έμπρακτη υποχρέωση να παραμερίσει οποιαδήποτε “ανίκανη εξουσία” και να αναθέσει σε κοινά αποδεκτά πρόσωπα (κι όχι εγκάθετους και διορισμένους από άλλα κέντρα εξουσίας) να βρουν διέξοδο σε οποιαδήποτε σοβαρή κρίση, πάντα με γνώμονα το συμφέρον του λαού (κι όχι με γνώμονα άλλα, ξένα, σκοτεινά, συμφέροντα).

Δικαιοσύνη ή δίκαιο

Αν ο άνθρωπος χρειάζεται (να Ανυψωθεί Πνευματικά και) να Κατανοήσει την Αληθινή (Εσώτερη, Ανώτερη) Φύση του για να Βιώσει την Αληθινή Αρετή και την Έννοια της “Πραγματικής Δικαιοσύνης” εντούτοις, επειδή η Φύση Είναι Μία (κι ας Διαβαθμίζεται σε οντικά, κοσμικά, αντιληπτικά επίπεδα) κι Αντανακλάται (η Ανώτερη Φύση) και στους κατώτερους κόσμους, οποιοσδήποτε (διαθέτει κοινό νου, λογική) μπορεί να συλλάβει, έστω και έμμεσα, την Έννοια της Πραγματικής Δικαιοσύνης με την βοήθεια άλλων εννοιών που είναι “περιεχόμενες” μέσα στην Πλατιά Έννοια της Δικαιοσύνης. Μπορούμε να κατανοήσουμε την Δικαιοσύνη,
σαν Ισότητα των Ανθρώπων,
σαν Ανθρωπισμό (δηλαδή ενδιαφέρον και μέριμνα για τους συνανθρώπους μας),
σαν δικαίωμα αξιοπρεπούς επιβίωσης (όχι διαβίωσης, που σημαίνει μία καλύτερη ποιότητα ζωής) που πρέπει να έχει κάθε άνθρωπος πάνω στην γη.
Η Πραγματική Δικαιοσύνη απαιτεί αυτά τα τρία ελάχιστα που αναφέραμε. Αλλά το θετικό θεσμοθετημένο δίκαιο, σε ολόκληρο τον πλανήτη (παρά τις “διακηρύξεις” του) δεν εξασφαλίζει τίποτα από όλα αυτά. Η Δικαιοσύνη είναι πολύ απλή όταν την νοιώθουμε και θέλουμε να την εφαρμόσουμε. Αλλά επειδή οι άνθρωποι είναι μπερδεμένοι (ή τους έχουν μπερδέψει) έχουν χτίσει ένα τεράστιο όγκο θεσμοθετημένου δικαίου που είναι όμως σκουπίδια (αφού δεν μπορούν να εξασφαλίσουν την ελάχιστη Δικαιοσύνη). Ενώ τα συντάγματα (όπου υπάρχουν) κι οι νόμοι μιλούν θεωρητικά για Δικαιοσύνη, ισονομία, ανθρώπινα δικαιώματα, κλπ., όλα αυτά δεν εφαρμόζονται στην πράξη αλλά πάντα βλέπουμε (ακόμα και σε “πολιτισμένες”  υποτίθεται χώρες, όπως οι ευρωπαϊκές... προπάντων σε αυτές...) όλα αυτά να “καταστρατηγούνται” βάναυσα. Τα συντάγματα και οι νόμοι δεν είναι για να “διακηρύττουν” απλώς, αλλά για να εξασφαλίζουν την Εφαρμογή της Δικαιοσύνης...
Υπάρχει Δικαιοσύνη; Ας αναρωτηθεί ο καθένας κι ας απαντήσει στον εαυτό του. Προσωπικά δεν βλέπουμε να υπάρχει Δικαιοσύνη... Είναι οι άνθρωποι ίσοι; Πως γίνεται άλλοι να συσσωρεύουν τεράστιο πλούτο (συχνά “κλέβοντας” τους συνανθρώπους τους) κι άλλοι να μην μπορούν να επιβιώσουν;... Υπάρχει ανθρωπισμός στην κοινωνία ή η κοινωνία είναι μία ζούγκλα; Πως γίνεται κάποιοι να οχυρώνονται μέσα στον “πλούτο του ατομισμού” τους και άλλοι άνθρωποι να “αφήνονται” κυριολεκτικά στην τύχη τους, που είναι η φτώχεια και η δυστυχία; Υπάρχουν ανθρώπινα δικαιώματα; Πως γίνεται να έχουν δικαιώματα όσοι “έννομα” ή παράνομα (όπως υποστηρίζουμε εμείς) συσσωρεύουν πλούτο κι άλλοι δεν έχουν δικαίωμα να επιβιώσουν; Πως γίνεται ο μισός πλανήτης να καταναλώνει ασυλλόγιστα και να πετάει πλούτο στις χωματερές κι ο άλλος μισός πλανήτης να λιμοκτονεί;.. Δυστυχώς ο “πολιτισμός” μας (παρ' όλη την τεχνολογική ανάπτυξη) είναι στο μηδέν.
Αλλά το σοβαρότερο ερώτημα είναι άλλο. Θέλουμε Δικαιοσύνη; Αληθινή Δικαιοσύνη; Ή θέλουμε αυτό το άψυχο, ανήθικο, άδικο, δίκαιο των εθνών; Θέλουμε μία Αληθινή Κοινωνία; ΄Ή θέλουμε να σώσουμε το τομάρι μας μέσα στην πολιτισμένη ζούγκλα που φτιάξαμε; Τι θέλουμε; Δικαιοσύνη ή δίκαιο; Γιατί αν θέλουμε Δικαιοσύνη, Αληθινή Δικαιοσύνη, Πρέπει να Φτιάξουμε μία Άλλη Κοινωνία.

Ποιά Κοινωνία θέλουν οι άνθρωποι;

Προσωπικά (από “μεταφυσική καταγωγή”, από παιδεία, από πεποίθηση...) θέλουμε να πιστεύουμε ότι είμαστε πνευματικοί άνθρωποι (με την έννοια του προσανατολισμού, όχι της τελειωμένης κατάστασης) κι έχουμε σαν μέριμνα (δεν λέμε σκοπό, στόχο...) την Αυτογνωσία, την Πνευματική Ανάπτυξη, να Ζήσουμε σύμφωνα με την Αληθινή Φύση μας... αλλά παράλληλα είμαστε μέσα στην κοινωνία, μέσα στα προβλήματά της... Αν και Βαδίζουμε την Οδό που Δίδαξε ο Βούδας, ο Ορφέας, ο Ιησούς, οι Μεγάλοι Φιλόσοφοι, δεν λέμε ότι μπορεί ή χρειάζεται να το κάνει ο καθένας. Αν θέλει κάποιος να Ανυψωθεί Μέσα του Ως την Αληθινή Ανώτερη Φύση του μπορεί να το κάνει (και δυνατότητα έχει, και ελευθερία, κι είναι απόλυτα δική του επιλογή) και μακάρι να το κάνει. Θα είναι Ευλογημένος... Αλλά πέρα από αυτό, όλοι μας, ο καθένας μας, έχει (όχι μόνο οντική και οντολογική αλλά και) ηθική υποχρέωση να είναι Παρών στον κόσμο, στην κοινωνία, ανάμεσα στους ανθρώπους. (Άλλωστε όλοι οι Μεγάλοι Διδάσκαλοι και Φιλόσοφοι, είχαν κοινωνική δράση, δίδαξαν, άνοιξαν δρόμους, ακόμα και σε πρακτικά ζητήματα...)... Όλοι μας, ο καθένας μας, έχει υποχρέωση να συνεισφέρει με την παρουσία του ένα Ελάχιστο Δικαιοσύνης, να προσφέρει στην ισότητα των ανθρώπων (με  τις αντιλήψεις του, την συμπεριφορά του), να προσφέρει στον ανθρωπισμό (κι εξανθρωπισμό) της κοινωνίας (και τουλάχιστον να μην συγκρούεται με τους άλλους, αν δεν μπορεί να μεριμνήσει για τον συνάνθρωπό του). Κι όταν πέφτει (μετά τον κάματο της μέρας) να κοιμηθεί να μην ¨ξεχνά” πόσοι ξαγρυπνούν μέσα στην φτώχεια, την αρρώστια, την δυστυχία...
Αν ο καθένας μας δεν Προσφέρει αυτό το Ελάχιστο Δικαιοσύνης στον άνθρωπο, στην ανθρωπότητα, στην κοινωνία, τότε ο κόσμος δεν θα αλλάξει ποτέ..
Μην κοροϊδευόμαστε. Ούτε Θεός, ούτε σωτήρες, ούτε διανοούμενοι, ούτε πολιτικοί, ούτε κανένας άλλος θα μας σώσει. Εμείς, μόνοι μας, ο καθένας όσο μπορεί, πρέπει να Αλλάξουμε την Κοινωνία...
Επιτέλους! Ποιά κοινωνία θέλουν οι άνθρωποι; Ποιά κοινωνία θέλεις εσύ;

Αναζητώντας το Αγαθόν, την Αληθινή Αρετή και την Ιδανική Πολιτεία

Η Φύση (η Φύση μας, η Πραγματική, Υπερβατική, Αιώνια, Φύση μας, που Είναι το Υπόβαθρο κάθε ύπαρξης, και της δικής μας ύπαρξης) Είναι Αυτό που Είναι, Ελεύθερη (στην πραγματικότητα), Αναλλοίωτη (μέσα στην εξέλιξη), και Πάντα, Στήριγμα της “περιορισμένης ύπαρξής” μας... Η Φύση Στηρίζεται μόνο στον Εαυτό Της και Μπορεί να “Αυτορυθμίζεται”, όσο κι αν περιπλανιέται μέσα στους κόσμους, και στις πιο “αφύσικες” καταστάσεις, για εκατομμύρια χρόνια...
Εν τω μεταξύ όμως, για μάς, τα περιορισμένα πλάσματα (είτε στους ανώτερους αόρατους κόσμους, είτε στη “γη”) είναι σημαντικό να “κατανοήσουμε” την κατάστασή μας και να ζήσουμε όσο πιο “σωστά” γίνεται, για να αποκομίσουμε το μέγιστο κέρδος από την ύπαρξή μας... Το Μόνο Σταθερό Θεμέλιο, ο Μόνος Γνώμονας Κατανόησης, και η Μόνη Πυξίδα Προσανατολισμού, Είναι η “Φύση” μας (η Βαθύτερη Άγνωστη Φύση μας, που όμως Υπάρχει και μας Στηρίζει...). Ο Μόνος Δρόμος λοιπόν που μπορούμε να Βαδίσουμε είναι ο “Δρόμος της Αυτογνωσίας”. Η Αυτογνωσία δεν είναι ούτε το ιδανικό τέρμα κάποιας πνευματικής προσπάθειας, ούτε κάποια πρακτική, ή τεχνική, που ασκούν κάποιοι ασκητές, ούτε τίποτα άλλο. Η Αυτογνωσία είναι το Συνεχές Άνοιγμα της Φύσης μας, η Απελευθέρωση της Φύσης μας, Εδώ, Τώρα, στην Παρούσα Κατάσταση που Βιώνουμε. Η Πραγματικότητα είναι “αυτό που βιώνουμε”: Γι' αυτό χρειάζεται να “βλέπουμε καθαρά” (χωρίς την παρέμβαση της σκέψης, του ατομικού συμφέροντος, ή της ζωώδους υλικής φύσης μας...). Η Αλήθεια Αποκαλύπτεται όταν βλέπουμε, όταν “βλέπουμε απλά” (χωρίς παραμορφώσεις)...
Η Φύση Είναι Ελεύθερη (από την Ίδια την Ουσία της), δεν πρέπει να την περιορίζουμε. Όταν η Φύση Αφήνεται Ελεύθερη, να Ενεργεί Τελείως Αυθόρμητα, Πηγάζει από Μέσα μας, η Αληθινή Κατανόηση, η Ορθή Δράση, κι η Αληθινή Αρετή... Τι σημαίνει αυτό σε απλά λόγια; σε πρακτικό επίπεδο; Η εμπειρία που έχει συσωρεύσει η ανθρωπότητα είναι χρήσιμη σε πρακτικό επίπεδο αλλά όλη αυτή η εμπειρία, οι γνώσεις, οι θεωρίες, δεν μπορούν να μας “προσανατολίσουν”. Οι ανθρώπινες γνώσεις, η μνήμη, το “παρελθόν”, δεν μπορεί να δημιουργήσει “Ηθική”. Σε πνευματικό επίπεδο όλα αυτά πρέπει να παραμεριστούν, κι η Αληθινή Φύση μας πρέπει να Αναδυθεί, γιά να μπορέσει (αφού Κατανοήσει) να Προσανατολιστεί και να Εκδηλώσει Αυθόρμητα την Αληθινή Αρετή. Η Ηθική Είναι Αυθόρμητη, Πηγαία, κι Αποτέλεσμα Γνώσης. Πρέπει Μέσα μας, να Βρούμε την Βάση της Ύπαρξής μας (τον Θεό), να Κατανοήσουμε το αληθινό νόημα της ύπαρξής μας (που Πηγάζει από την Αιωνιότητα) και να Θεμελιώσουμε με την Γνώση μας, την θέλησή μας, και τις πράξεις μας, τις “Βασικές Αξίες της Ζωής”, που είναι (Αιώνια) Ύπαρξη, Ενότητα (των πάντων), Δικαιοσύνη (στην ύπαρξή μας, στην αντίληψή μας, στην συμπεριφορά μας), Ισότητα (όλων των όντων μεταξύ τους), Υπέρβαση του εγώ χάριν του εμείς (κι αυτό είναι το πνευματικό νόημα της ταπεινότητας), και τέλος Ανθρωπισμό κι αλληλεγγύη μεταξύ των ανθρώπων... Όλα αυτά Πηγάζουν Αυθόρμητα από Μέσα μας, όταν Αφήνουμε την Αληθινή Φύση μας να Εκδηλωθεί (όταν δεν εμπλέκεται η σκέψη, οι θεωρίες, οι αντιλήψεις, τα συμφέροντα, οι υστεροβουλίες, κι όλη η ανθρώπινη ανοησία...)...
Η “Υπέρτατη Φώτιση” του Βούδα, ή η “Υπέρτατη Ένωση με τον Θεό” του Ιησού έρχεται όταν Απελευθερώνουμε την Αληθινή Φύση μας από την ανθρώπινη ανοησία... όταν σπάμε το δίχτυ της σκέψης, τα σχοινιά των εγωιστικών σκοπών, τις αλυσίδες των ατομικών στόχων... Το μόνο που χρειάζεται είναι απλά να καθαρίσουμε τον εαυτό μας από την “ανοησία”... Και τότε Γινόμαστε (αυτό που Είμαστε Πάντα) Βούδες ή Γιοί του Θεού... και τότε Γνωρίζουμε Ποιοί Είμαστε, Που Είμαστε, και Τι Πρέπει να Κάνουμε...
Αν οι άνθρωποι Λειτουργούσαμε Σύμφωνα με την Αληθινή Φύση μας, αν Φροντίζαμε να Απελευθερώσουμε την Φύση μας από όλη την ανθρώπινη ανοησία (σε επίπεδο σκέψης, ψυχολογικό, υλικό), αν προσπαθούσαμε να καθαρίσουμε τον εαυτό μας από τις πολιτισμένες συνήθειές μας (τις θεωρίες, τον τρόπο ζωής, τις κοινωνικές επιταγές...), αν Βρίσκαμε Μέσα μας τις “Βασικές Αξίες της Ζωής”, την Δικαιοσύνη, την Ισότητα, τον Ανθρωπισμό, θα μπορούσαμε να “συνεννοηθούμε” και να Φτιάξουμε μία Καλύτερη Κοινωνία... Αν οι άνθρωποι δεν γίνουν “σοφοί” (κατά την Φύση τους, όπως δίδασκε ο θείος Πλάτωνας, κι όχι με ηλίθιες γνώσεις, και θεωρίες, και δράσεις) δεν μπορούν να Φτιάξουν Αληθινή Κοινωνία...
Οι κοινωνίες δείχνουν την ποιότητα των ανθρώπων που τις φτιάχνουν, κι οι σημερινές “πολιτισμένες” ζούγκλες δείχνουν ακριβώς ότι είμαστε ακόμα στο επίπεδο του ζώου (βέβαια, του “πολιτισμένου” ζώου, αλλά του ζώου παρόλα αυτά, που δεν διστάζει να βομβαρδίζει λαούς γιά οικονομικά συμφέροντα, ή να καταδικάζει σε φτώχεια κι εξαθλίωση τεράστιους πληθυσμούς με νόμους που περνάμε από εθνικά κοινοβούλια....)...
Χρειάζεται πρώτα απ' όλα, εμείς οι ίδιοι, ο καθένας μας, να βγει από τον λαβύρινθο του εγωισμού του, να αντιληφθεί ότι είναι ύπαρξη εξαρτώμενη (από Κάπου Αλλού) κι ότι γύρω του υπάρχουν άνθρωποι, αληθινοί άνθρωποι, σαν αυτόν, σάρκα από την σάρκα του, αίμα από το αίμα του, συνάνθρωποί του (όχι σκιές, οι νούμερα, όπως βλέπουν πολλοί τους συνανθρώπους τους)... Πρέπει πρώτα να “σώσουμε” τον εαυτό μας και μετά την κοινωνία. Κι αν εμείς, είμαστε πραγματικά “συνειδητοποιημένοι” πως επιτρέπουμε σε κάποιους θρασείς ανίδεους να μας κυβερνούν, να μας κατευθύνουν, να μας εκμεταλλεύονται και να κάνουν την κοινωνία ζούγκλα;...
Έτσι, πρέπει οι άνθρωποι, (ο καθένας μας) να γίνουμε Ηθικοί (με την έννοια που αναλύσαμε πιο πάνω) και μετά να απαιτήσουμε και να απαιτούμε από την κοινωνία να είναι “Ηθική”. Όσοι είναι Ηθικοί (και πρέπει να το αποδείξουν έμπρακτα) πρέπει να καθαρίσουν την κοινωνία από την ανηθικότητα... Σήμερα, όλοι γνωριζόμαστε μεταξύ μας, καθένας γνωρίζει ποιός είναι ποιός. Γνωρίζουμε τον ρόλο πο παίζουν οι πλουτοκράτες, γνωρίζουμε τον ρόλο που παίζουν τα πολιτικά ανδρείκελα σε ολόκληρο τον πλανήτη, και στην “Ελλάδα” τους (γιατί δυστυχώς η Ελλάδα δεν ανήκει στους Έλληνες, αλλά σε τραπεζίτες, εγκάθετους, και ρουφιάνους...)... Κανένας (αχρείος) δεν νομιμοποιείται με την νόθευση της λαϊκής θέλησης, με την παράκαμψη συντάγματος και νόμων, με την βία, να “κυβερνά”, Κανένας δεν έχει δικαίωμα να αποφασίζει ερήμην μας. Κανένας πια, σήμερα, δεν μπορεί να ξεγελάσει κανένα. Κι όταν γραφτεί η “αληθινή ιστορία” (όχι η “κρατική ιστορία” των ρουφιάνων) θα αποδώσει ευθύνες για το ποιός είναι ο καθένας και τι ρόλο έπαιξε σε αυτό τον έρημο τόπο...
Όποιος δεν μπορεί να ζει σε μία Αληθινή Ηθική και Δίκαιη Κοινωνία, ας πάει σπίτι του, ας κλειστεί σπίτι του, κι ας πάψει να ενοχλεί τους συνανθρώπους του και να καταστρέφει την κοινωνία... Εκβιαστές τραπεζίτες, ξεπουλημένοι πολιτικοί, αδρανείς δικαστικοί, επίορκοι διανοούμενοι, κομματόσκυλα, κάθε είδους παράσιτο που βρωμίζει αυτή την κοινωνία πρέπει να καταλάβουν (όλοι τους) ότι δεν είναι αυτοί η κοινωνία. Η Κοινωνία είναι οι απλοί άνθρωποι που θέλουν να ζήσουν με δικαιοσύνη, ήσυχα, ίσοι μεταξύ ίσων, άνθρωποι μεταξύ ανθρώπων... απλά να ζήσουν, τίποτα άλλο... Πως; Πότε; Ως πότε παλληκάρια μπορούμε να υπομένουμε χωρίς να Επαναστατούμε;...



~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

TAOΪSM

TAOΪSM
Chapter 18. The Sacred Forgetting: A Meditation on the Fall from the Great Way
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

BUDDHISM

BUDDHISM
Chapter 18. Impurity
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

VEDANTA

VEDANTA
Viveka Chudamani, by Adi Sankaracharya, 16-20 / 4. The Sacred Journey: Viveka and the Illuminated Path
Monday, 29 December, 2025

4. The Sacred Journey: Viveka and the Illuminated Path

 

(Viveka Chudamani 16-20)

 

The Threshold of Awakening

 

In the vast cathedral of existence, where stars write their silent hymns across the fabric of eternity, there walks a seeker—one who has begun to sense the trembling veil between what appears and what truly is. This pilgrim of consciousness does not stumble upon the path by accident, nor does it reveal itself to those still intoxicated by the world's endless dance of shadows. The journey toward liberation begins not with a step, but with a quality of seeing—a sacred discernment that awakens like dawn breaking over mountains that have known only night.

 

The ancient wisdom speaks of such a traveler, one who arrives at the gate prepared not by mere learning, but by a transformation of the very substance of understanding itself. This is not the scholar who has memorized the maps of heaven, but the one who has tasted the wind that blows from those distant peaks. Intelligence here is not the accumulation of facts like stones in a sack, but a living flame that illuminates the pathways of truth and casts the sharp shadows of falsehood into relief.

 

There exists a peculiar alchemy in the soul prepared for this journey—a fusion of intellect refined by questioning and heart softened by longing. The scriptures, those ancient vessels carrying the distilled nectar of realized beings, find in such a person not merely a reader but a resonating chamber. When truth is spoken into this prepared vessel, it echoes with recognition, as though the soul were remembering something it had always known but had forgotten in the great dream of separation.

 

The Sacred Art of Discrimination

 

In the marketplace of existence, where ten thousand things clamor for attention, each proclaiming its reality, its necessity, its eternal nature, the awakening soul begins to practice the most fundamental of mystical arts: discrimination—viveka, the sword of wisdom that cleaves reality from illusion with the precision of starlight cutting through darkness.

 

Imagine, if you will, a vast ocean upon whose surface dance endless waves—rising, falling, merging, dissolving. To the ordinary eye, each wave appears as a separate entity, born, living its brief moment of apparent existence, and dying into nothingness. Yet to the awakened vision, there is seen only water—one substance, one reality, playing infinite games with itself. The waves are not other than the ocean; they are temporary expressions, fleeting gestures of the eternal depth.

 

So too with all that appears before the senses. The world spreads itself like a magnificent tapestry, each thread seeming to possess independent existence—this body, that mountain, this joy, that sorrow, this birth, that death. Yet the discriminating awareness begins to perceive the single thread from which all threads are woven, the one light refracting through countless prisms of form, the eternal Brahman playing hide-and-seek with itself in the garden of manifestation.

 

This discrimination is not cold analysis, not the sterile dissection performed by intellect upon the corpse of wonder. Rather, it is living insight—a seeing that transforms even as it perceives. As fire distinguishes itself from the wood it consumes while remaining inseparable from the act of burning, so does viveka distinguish the Real from the appearances without denying the mystery of their relationship.

 

The Real—Brahman, the Absolute, that which cannot be named yet must be named, that which is beyond all qualities yet is the source of all qualities—stands eternal, unchanging, like the screen upon which all movies play but which is touched by none of the dramas enacted upon it. The unreal—the vast procession of forms, the pageantry of becoming, the endless metamorphosis of what was into what will be—moves like music through time, beautiful, compelling, but ultimately as insubstantial as the notes of a flute song vanishing into silence.

 

The Great Renunciation

 

From the heart that has glimpsed this distinction—fragile as morning mist, yet unshakeable as mountains once truly seen—there arises naturally a turning away, not born of rejection but of recognition. This is the second flowering of the prepared soul: vairagya, the sacred indifference to the fruits that dangle from the tree of action, those promises of pleasure and pain, gain and loss, that keep the wheel of becoming spinning endlessly.

 

Picture the child who, discovering that the monsters in the nightmare were only shadows cast by familiar furniture, no longer trembles at darkness. There is no violence in this turning away, no bitter renunciation, no clenched-teeth denial. Rather, it is as natural as the flower turning toward the sun, away not because the shadows are evil but because the light is irresistible.

 

The seeker who has tasted even one drop of the Real finds that the flavors of the world—which once seemed the only nourishment—now taste like dust and ashes on the tongue. Not because they have changed, but because the palate has been refined, educated by a superior sweetness. The promises of heaven and earth, those glittering rewards offered for good deeds and right actions, these begin to seem like trinkets offered to one who has discovered a treasure that no vault can contain.

 

This aversion—if we dare call it that—extends its roots into both the seen and the unseen worlds. The pleasures of the body, those electric moments of sensation that convince consciousness of its bondage to flesh, lose their commanding power. But even more subtle, even more complete, is the turning away from the subtle fruits—the heavens promised beyond death, the gardens of paradise, the golden worlds of the gods. For even these, magnificent as they may be, are still within the dream, still subject to time's dissolution, still not That which the deepest hunger craves.

 

The Six Jewels of Inner Attainment

 

As a garden requires not only seed but proper soil, so does the path to liberation require the cultivation of specific qualities—six jewels that adorn the prepared heart, six doors through which the Divine may enter the house of consciousness.

 

First among these shines “shama”, the great calm, the stilling of the mind's ceaseless motion. Imagine the surface of a mountain lake at dawn, before the wind has awakened, before a single stone has broken its mirror-surface. In such stillness, the sky above is perfectly reflected—stars, moon, the vast emptiness that contains all things. But let the wind blow, let even a pebble fall, and the reflection shatters into ten thousand dancing fragments. So too, the mind that has not achieved calmness cannot reflect the truth of Brahman. Every thought, every desire, every fear creates ripples that distort the Divine reflection into unrecognizable shards.

 

Then comes “dama”, the governance of the senses—those five gates through which the world pours its endless stream of information, temptation, and distraction. The senses are not enemies to be destroyed but wild horses to be trained, powerful servants when guided by discrimination, tyrant masters when allowed to rule unchecked. The awakened soul does not blind itself or stop its ears, but rather watches the gates with alert awareness, allowing passage to what serves the highest purpose, denying entrance to what would disturb the sacred calm.

 

“Uparati”, the withdrawal, follows naturally—not a violent turning away but a gentle stepping back, as one steps back from a painting to see its full composition. The soul that has tasted silence finds the world's noise less compelling, not through hatred but through the recognition that constant engagement with the surface of things prevents depth of seeing. There is a holy retirement that is not escape but strategic positioning—the archer who steps back to aim more truly at the target.

 

“Titiksha”, endurance, patience, the capacity to remain undisturbed by the inevitable alternations of experience—heat and cold, praise and blame, pleasure and pain. This is not the grim endurance of the stoic, teeth clenched against suffering, but something more profound: the recognition that all pairs of opposites arise from and dissolve back into a unity that is untouched by their fluctuations. The patient soul does not resist the waves but recognizes itself as the ocean.

 

“Shraddha”, faith, that mysterious quality that is neither blind belief nor mere intellectual acceptance, but a kind of intuitive knowing that precedes proof. It is the seed's faith in the spring it has never seen, the bird's trust in the air that holds its wings. This faith is not opposed to reason but transcends it—a direct apprehension of truth that logic may later confirm but can never originate.

 

Finally, “samadhana”, the one-pointed focus, the gathering of all the scattered rays of attention into a single beam of consciousness that can penetrate to the heart of reality. The mind ordinarily scatters itself across ten thousand objects, like water spilling across flat ground, losing its power in dispersion. But gathered into one channel, directed toward one supreme truth, it becomes a force that can wear through mountains of ignorance, that can illuminate the darkest mysteries.

 

The Consuming Fire of Liberation

 

From the prepared ground of these qualities, watered by discrimination and renunciation, there arises the supreme flower: “mumukshutva”, the yearning for liberation—not as one desire among many, but as the desire that consumes all other desires, the thirst that makes all other thirsts seem like pale shadows of longing.

 

This is not the casual wish for improvement, not the hope for a better tomorrow or a more comfortable existence. It is a fire that has begun to burn in the very marrow of being—a recognition that nothing less than complete freedom, absolute reality, total union with the Divine ground will satisfy the soul's deepest hunger. It is the cry of the imprisoned bird that has glimpsed the sky through the bars, the ache of the exile who remembers home, the agony and ecstasy of the lover separated from the Beloved.

 

Every mystic who has ever walked the earth has known this fire. It burns away sleep, it makes food taste like dust, it renders ordinary life a transparent veil through which eternity blazes. Yet it is not a destructive fire—it is the sacred flame that purifies gold, burning away dross to reveal the pure metal beneath. It consumes the false to reveal the true, destroys the prison to liberate the prisoner.

 

This yearning cannot be manufactured by will, cannot be worked up by spiritual ambition. It arises spontaneously when the soul has matured through countless experiences, when it has tasted enough of the world's offerings to know that they do not and cannot satisfy, when discrimination has done its work thoroughly enough that the distinction between the Real and the unreal has become not just an intellectual position but a visceral knowing.

 

The Convergence of the Four Rivers

 

These four great qualifications—discrimination, dispassion, the six-fold wealth of inner attainment, and the yearning for liberation—are not separate paths but four rivers flowing from different mountains that meet in the valley of readiness, creating a confluence of spiritual power sufficient to carry the soul across the ocean of becoming to the shore of Being itself.

 

They support and strengthen one another in a sacred ecology of awakening. Discrimination deepens dispassion, for how can one cling to what one has seen to be unreal? Dispassion clarifies discrimination, for the mind freed from desire sees more clearly. The inner qualities create the stable vessel in which both discrimination and dispassion can mature without being overwhelmed by the world's turbulence. And the yearning for liberation provides the driving force, the irresistible momentum that carries the seeker through all obstacles, all doubts, all the wilderness regions of the spiritual journey.

 

Without these qualifications, the highest teachings fall on unprepared ground like seeds scattered on rock—they may lie on the surface, they may even be memorized and repeated, but they cannot take root, cannot transform, cannot bear the fruit of realization. But in the prepared soul, even a single word of truth can detonate like lightning, can illumine in one flash what centuries of study might not reveal.

 

The Mystery Beyond Qualifications

 

Yet there remains a final paradox, a mystery at the heart of this teaching that the intellect can touch but never grasp. These qualifications, necessary as they are, are ultimately not the cause of liberation but its preparation—the clearing of the ground, not the planting of the crop. For liberation is not something achieved, not something acquired from outside, not a state earned by qualification or deserved by virtue.

 

The truth is that what the seeker seeks, he already is. The Atman, the Self, the indwelling Divinity is not distant, not separate, not waiting at the end of the path. It is the very awareness that reads these words, the consciousness that feels the yearning, the being that undertakes the journey. The great joke, the cosmic play, is that the seeker and the sought are one—have always been one, can never be anything but one.

 

The qualifications, then, are not the means to become what we are not, but to remove the obscurations that prevent the recognition of what we have always been. They are the process by which the eye of the soul clears itself of the dust of ignorance, the cataracts of delusion, until it can finally see its own nature—luminous, eternal, free, one with the Absolute that has no second.

 

The Silence That Speaks

 

In the end, all words must fall silent before the Reality they attempt to describe. The finger pointing at the moon is not the moon; the map is not the territory; the teaching is not the Truth. Yet in that silence, paradoxically, the real teaching occurs—not as information transmitted from one mind to another, but as recognition awakening in the depths of being.

 

The qualified seeker, standing at the threshold with discrimination as vision, dispassion as freedom, the inner attainments as foundation, and yearning as the wind in the sails, finds that the final step is no step at all. There is nowhere to go, nothing to achieve, no one to become. There is only the recognition—sudden or gradual, gentle or shattering—that the kingdom of heaven was always within, that Brahman was never absent, that the separation was only apparent, a dream from which awakening is not an achievement but a simple opening of eyes that were never truly closed.

 

And in that recognition, which is also remembrance, which is also homecoming, the path reveals itself to have been pathless, the journey to have covered no distance, the seeker to have always been that which was sought. The universe, in all its terrible beauty and tragic glory, is seen as the play of consciousness with itself—not denied, not denigrated, but understood finally as the Divine dance, the eternal celebration of Being delighting in its own existence.

 

The qualified seeker becomes the realized sage, and even that distinction dissolves in the light of the non-dual awareness that recognizes itself in every eye that sees, every heart that beats, every star that burns in the infinite darkness of space. Liberation is not escape from the world but seeing the world as it truly is—not separate from the Divine, but the very body of the Beloved, the visible face of the Invisible, the temporal expression of the Eternal.

 

The Invitation

 

This teaching, ancient as the mountains and fresh as morning dew, extends its invitation across time to every soul ready to hear it. The qualifications are not barriers erected to exclude, but descriptions of the natural unfoldment of consciousness as it turns from the periphery to the center, from the shadows to the light, from the dream to the awakening.

 

May all beings develop discrimination, may dispassion flower naturally from that seeing, may the inner qualities strengthen and mature, and may the fire of liberation consume all that is false, revealing the eternal truth that shines at the heart of all existence—One without a second, Being-Consciousness-Bliss, the Absolute in which all paths end and from which all paths begin, forever beyond yet never absent, the eternal Home to which all journeys return.

 

Το Ιερό Ταξίδι: Η Βιβέκα και ο Φωτισμένος Δρόμος

 

Το Κατώφλι της Αφύπνισης

 

Στον απέραντο καθεδρικό ναό της ύπαρξης, όπου τα αστέρια γράφουν τους σιωπηλούς ύμνους τους πάνω στο ύφασμα της αιωνιότητας, βαδίζει ένας αναζητητής — κάποιος που έχει αρχίσει να αισθάνεται το τρέμουλο του πέπλου ανάμεσα σε αυτό που φαίνεται και σε αυτό που πραγματικά είναι. Αυτός ο προσκυνητής της συνείδησης δεν σκοντάφτει τυχαία στον δρόμο, ούτε αυτός αποκαλύπτεται σε όσους είναι ακόμα μεθυσμένοι από τον ατελείωτο χορό των σκιών του κόσμου. Το ταξίδι προς την απελευθέρωση δεν ξεκινά με ένα βήμα, αλλά με μια ποιότητα όρασης — μια ιερή διάκριση που αφυπνίζεται σαν την αυγή που ξεσπά πάνω από βουνά που γνώριζαν μόνο νύχτα.

 

Η αρχαία σοφία μιλά για έναν τέτοιο ταξιδιώτη, που φτάνει στην πύλη προετοιμασμένος όχι από απλή μάθηση, αλλά από μια μεταμόρφωση της ίδιας της ουσίας της κατανόησης. Αυτός δεν είναι ο λόγιος που έχει απομνημονεύσει τους χάρτες του παραδείσου, αλλά εκείνος που έχει γευτεί τον άνεμο που πνέει από εκείνες τις μακρινές κορυφές. Η νοημοσύνη εδώ δεν είναι η συσσώρευση γεγονότων σαν πέτρες σε έναν σάκο, αλλά μια ζωντανή φλόγα που φωτίζει τα μονοπάτια της αλήθειας και ρίχνει τις απότομες σκιές του ψεύδους σε έντονη αντίθεση.

 

Υπάρχει μια ιδιαίτερη αλχημεία στην ψυχή που είναι προετοιμασμένη για αυτό το ταξίδι — μια σύντηξη νου εξευγενισμένου από την αμφισβήτηση και καρδιάς μαλακωμένης από την πόθο. Οι γραφές, αυτά τα αρχαία δοχεία που μεταφέρουν το αποσταγμένο νέκταρ των πραγματωμένων όντων, βρίσκουν σε έναν τέτοιο άνθρωπο όχι απλώς έναν αναγνώστη αλλά έναν θάλαμο αντήχησης. Όταν η αλήθεια μιλιέται σε αυτό το προετοιμασμένο δοχείο, αντηχεί με αναγνώριση, σαν η ψυχή να θυμάται κάτι που πάντα γνώριζε αλλά είχε ξεχάσει στο μεγάλο όνειρο του χωρισμού.

 

Η Ιερή Τέχνη της Διάκρισης

 

Στην αγορά της ύπαρξης, όπου δέκα χιλιάδες πράγματα διεκδικούν την προσοχή, το καθένα διακηρύσσοντας την πραγματικότητά του, την αναγκαιότητά του, την αιώνια φύση του, η αφυπνιζόμενη ψυχή αρχίζει να εξασκεί την πιο θεμελιώδη από τις μυστικές τέχνες: τη διάκριση — τη βιβέκα, το ξίφος της σοφίας που σχίζει την πραγματικότητα από την ψευδαίσθηση με την ακρίβεια του αστερόφωτος που κόβει το σκοτάδι.

 

Φανταστείτε, αν θέλετε, έναν απέραντο ωκεανό στην επιφάνεια του οποίου χορεύουν ατελείωτα κύματα — που υψώνονται, πέφτουν, συγχωνεύονται, διαλύονται. Στο συνηθισμένο μάτι, κάθε κύμα φαίνεται σαν ξεχωριστή οντότητα, που γεννιέται, ζει τη σύντομη στιγμή της φαινομενικής ύπαρξής της και πεθαίνει στο τίποτα. Ωστόσο, στην αφυπνισμένη όραση, βλέπεται μόνο νερό — μία ουσία, μία πραγματικότητα, που παίζει άπειρα παιχνίδια με τον εαυτό της. Τα κύματα δεν είναι άλλα από τον ωκεανό· είναι προσωρινές εκφράσεις, φευγαλέες χειρονομίες του αιώνιου βάθους.

 

Έτσι και με όλα όσα εμφανίζονται μπροστά στις αισθήσεις. Ο κόσμος απλώνεται σαν ένα μεγαλόπρεπο υφαντό, κάθε νήμα φαίνεται να έχει ανεξάρτητη ύπαρξη — αυτό το σώμα, εκείνο το βουνό, αυτή η χαρά, εκείνη η λύπη, αυτή η γέννηση, εκείνος ο θάνατος. Ωστόσο, η διακριτική συνείδηση αρχίζει να αντιλαμβάνεται το μοναδικό νήμα από το οποίο υφαίνονται όλα τα νήματα, το ένα φως που διαθλάται μέσα από αμέτρητα πρίσματα μορφής, το αιώνιο Μπράχμαν που παίζει κρυφτό με τον εαυτό του στον κήπο της εκδήλωσης.

 

Αυτή η διάκριση δεν είναι ψυχρή ανάλυση, ούτε η αποστειρωμένη ανατομή που εκτελεί ο νους πάνω στο πτώμα του θαύματος. Αντίθετα, είναι ζωντανή διορατικότητα — μια όραση που μεταμορφώνει ακόμα και καθώς αντιλαμβάνεται. Όπως η φωτιά διακρίνει τον εαυτό της από το ξύλο που καταναλώνει ενώ παραμένει αχώριστη από την πράξη της καύσης, έτσι και η βιβέκα διακρίνει το Πραγματικό από τις εμφανίσεις χωρίς να αρνείται το μυστήριο της σχέσης τους.

 

Το Πραγματικό — το Μπράχμαν, το Απόλυτο, αυτό που δεν μπορεί να ονομαστεί αλλά πρέπει να ονομαστεί, αυτό που είναι πέρα από όλες τις ιδιότητες αλλά είναι η πηγή όλων των ιδιοτήτων — στέκεται αιώνιο, αμετάβλητο, σαν την οθόνη πάνω στην οποία παίζονται όλες οι ταινίες αλλά που δεν αγγίζεται από κανένα από τα δράματα που ενεργούνται πάνω της. Το μη πραγματικό — η απέραντη παρέλαση των μορφών, η πομπή του γίγνεσθαι, η ατελείωτη μεταμόρφωση του τι ήταν σε τι θα είναι — κινείται σαν μουσική μέσα στον χρόνο, όμορφη, συναρπαστική, αλλά τελικά τόσο αδιάστατη όσο οι νότες ενός τραγουδιού φλάουτου που εξαφανίζονται στη σιωπή.

 

Η Μεγάλη Αποταγή

 

Από την καρδιά που έχει ρίξει μια ματιά σε αυτή τη διάκριση — εύθραυστη σαν πρωινή ομίχλη, αλλά ακλόνητη σαν βουνά μόλις πραγματικά ιδωθούν — αναδύεται φυσικά μια στροφή μακριά, όχι γεννημένη από απόρριψη αλλά από αναγνώριση. Αυτή είναι η δεύτερη ανθοφορία της προετοιμασμένης ψυχής: η βαϊράγκια, η ιερή αδιαφορία για τους καρπούς που κρέμονται από το δέντρο της δράσης, αυτές τις υποσχέσεις ηδονής και πόνου, κέρδους και απώλειας, που κρατούν τον τροχό του γίγνεσθαι να γυρίζει ατελείωτα.

 

Φανταστείτε το παιδί που, ανακαλύπτοντας ότι τα τέρατα στον εφιάλτη ήταν μόνο σκιές από γνωστά έπιπλα, δεν τρέμει πια το σκοτάδι. Δεν υπάρχει βία σε αυτή τη στροφή μακριά, καμία πικρή αποταγή, καμία άρνηση με σφιγμένα δόντια. Αντίθετα, είναι τόσο φυσική όσο το λουλούδι που στρέφεται προς τον ήλιο, μακριά όχι επειδή οι σκιές είναι κακές αλλά επειδή το φως είναι ακαταμάχητο.

 

Ο αναζητητής που έχει γευτεί έστω και μία σταγόνα του Πραγματικού βρίσκει ότι οι γεύσεις του κόσμου — που κάποτε φαίνονταν η μόνη τροφή — τώρα έχουν γεύση σκόνης και στάχτης στη γλώσσα. Όχι επειδή έχουν αλλάξει, αλλά επειδή ο ουρανίσκος έχει εξευγενιστεί, εκπαιδευτεί από μια ανώτερη γλυκύτητα. Οι υποσχέσεις ουρανού και γης, αυτές οι λαμπερές ανταμοιβές που προσφέρονται για καλές πράξεις και σωστές ενέργειες, αρχίζουν να φαίνονται σαν φθηνά κοσμήματα που προσφέρονται σε κάποιον που έχει ανακαλύψει έναν θησαυρό που καμία θυρίδα δεν μπορεί να χωρέσει.

 

Αυτή η αποστροφή — αν τολμάμε να την αποκαλέσουμε έτσι — επεκτείνει τις ρίζες της και στους ορατούς και στους αόρατους κόσμους. Οι ηδονές του σώματος, αυτές οι ηλεκτρικές στιγμές αίσθησης που πείθουν τη συνείδηση για τη δουλεία της στη σάρκα, χάνουν την επιτακτική τους δύναμη. Αλλά ακόμα πιο λεπτή, ακόμα πιο πλήρης, είναι η στροφή μακριά από τους λεπτούς καρπούς — τους παραδείσους που υπόσχονται πέρα από τον θάνατο, τους κήπους της παραδείσου, τους χρυσούς κόσμους των θεών. Γιατί ακόμα και αυτοί, όσο μεγαλοπρεπείς κι αν είναι, είναι ακόμα μέσα στο όνειρο, ακόμα υποκείμενοι στη διάλυση του χρόνου, ακόμα όχι Αυτό που η βαθύτερη πείνα λαχταρά.

 

Οι Έξι Πολύτιμοι Λίθοι της Εσωτερικής Κατάκτησης

 

Όπως ένας κήπος απαιτεί όχι μόνο σπόρο αλλά και κατάλληλο έδαφος, έτσι και ο δρόμος προς την απελευθέρωση απαιτεί την καλλιέργεια συγκεκριμένων ιδιοτήτων — έξι πολύτιμους λίθους που στολίζουν την προετοιμασμένη καρδιά, έξι πόρτες μέσα από τις οποίες το Θείο μπορεί να εισέλθει στο σπίτι της συνείδησης.

 

Πρώτος ανάμεσά τους λάμπει ο «shama», η μεγάλη ηρεμία, η στάση της ασταμάτητης κίνησης του νου. Φανταστείτε την επιφάνεια μιας ορεινής λίμνης την αυγή, πριν ξυπνήσει ο άνεμος, πριν πέσει μια πέτρα και σπάσει την καθρεφτική της επιφάνεια. Σε τέτοια νηνεμία, ο ουρανός πάνω αντανακλάται τέλεια — αστέρια, φεγγάρι, το απέραντο κενό που περιέχει όλα τα πράγματα. Αλλά ας φυσήξει ο άνεμος, ας πέσει έστω ένα βότσαλο, και η αντανάκλαση θρυμματίζεται σε δέκα χιλιάδες χορευτικά θραύσματα. Έτσι και ο νους που δεν έχει επιτύχει ηρεμία δεν μπορεί να αντανακλά την αλήθεια του Μπράχμαν. Κάθε σκέψη, κάθε επιθυμία, κάθε φόβος δημιουργεί κυματισμούς που παραμορφώνουν την Θεϊκή αντανάκλαση σε αγνώριστα κομμάτια.

 

Έπειτα έρχεται ο «dama», η διακυβέρνηση των αισθήσεων — αυτές τις πέντε πύλες μέσα από τις οποίες ο κόσμος χύνει το ατελείωτο ρεύμα πληροφοριών, πειρασμών και περισπασμών. Οι αισθήσεις δεν είναι εχθροί για να καταστραφούν αλλά άγρια άλογα για να εκπαιδευτούν, ισχυροί υπηρέτες όταν καθοδηγούνται από τη διάκριση, τύραννοι αφέντες όταν επιτρέπεται να κυβερνούν ανεξέλεγκτα. Η αφυπνισμένη ψυχή δεν τυφλώνει τον εαυτό της ούτε βουλώνει τα αυτιά της, αλλά μάλλον φυλάει τις πύλες με επαγρύπνηση, επιτρέποντας πέρασμα σε ό,τι εξυπηρετεί τον υψηλότερο σκοπό, αρνούμενη είσοδο σε ό,τι θα διαταράξει την ιερή ηρεμία.

 

Ο «uparati», η απόσυρση, ακολουθεί φυσικά — όχι μια βίαιη στροφή μακριά αλλά ένα απαλό βήμα πίσω, όπως κάποιος κάνει πίσω από έναν πίνακα για να δει ολόκληρη τη σύνθεσή του. Η ψυχή που έχει γευτεί τη σιωπή βρίσκει τον θόρυβο του κόσμου λιγότερο συναρπαστικό, όχι από μίσος αλλά από την αναγνώριση ότι η συνεχής ενασχόληση με την επιφάνεια των πραγμάτων εμποδίζει το βάθος της όρασης. Υπάρχει μια ιερή απομόνωση που δεν είναι απόδραση αλλά στρατηγική τοποθέτηση — ο τοξότης που κάνει πίσω για να στοχεύσει πιο αληθινά στον στόχο.

 

Ο «titiksha», η αντοχή, η υπομονή, η ικανότητα να παραμένει αδιατάραχτη από τις αναπόφευκτες εναλλαγές της εμπειρίας — ζέστη και κρύο, έπαινος και μομφή, ηδονή και πόνος. Αυτή δεν είναι η ζοφερή αντοχή του στωικού, με σφιγμένα δόντια ενάντια στον πόνο, αλλά κάτι πιο βαθύ: η αναγνώριση ότι όλα τα ζεύγη των αντιθέτων αναδύονται από και διαλύονται πίσω σε μια ενότητα που δεν αγγίζεται από τις διακυμάνσεις τους. Η υπομονετική ψυχή δεν αντιστέκεται στα κύματα αλλά αναγνωρίζει τον εαυτό της ως τον ωκεανό.

 

Ο «shraddha», η πίστη, αυτή η μυστηριώδης ιδιότητα που δεν είναι ούτε τυφλή πεποίθηση ούτε απλή διανοητική αποδοχή, αλλά ένα είδος διαισθητικής γνώσης που προηγείται της απόδειξης. Είναι η πίστη του σπόρου στην άνοιξη που δεν έχει δει ποτέ, η εμπιστοσύνη του πουλιού στον αέρα που κρατά τα φτερά του. Αυτή η πίστη δεν αντιτίθεται στη λογική αλλά την υπερβαίνει — μια άμεση αντίληψη της αλήθειας που η λογική μπορεί αργότερα να επιβεβαιώσει αλλά ποτέ να δημιουργήσει.

 

Τέλος, ο «samadhana», η μονότροπη εστίαση, η συγκέντρωση όλων των διασκορπισμένων ακτίνων της προσοχής σε μια μοναδική δέσμη συνείδησης που μπορεί να διεισδύσει στην καρδιά της πραγματικότητας. Ο νους συνήθως διασκορπίζεται σε δέκα χιλιάδες αντικείμενα, σαν νερό που χύνεται σε επίπεδο έδαφος, χάνοντας τη δύναμή του στη διασπορά. Αλλά συγκεντρωμένος σε ένα κανάλι, κατευθυνόμενος προς μια υπέρτατη αλήθεια, γίνεται μια δύναμη που μπορεί να φθείρει βουνά άγνοιας, που μπορεί να φωτίσει τα πιο σκοτεινά μυστικά.

 

Η Καταναλωτική Φωτιά της Απελευθέρωσης

 

Από το προετοιμασμένο έδαφος αυτών των ιδιοτήτων, ποτισμένο από τη διάκριση και την αποταγή, αναδύεται το υπέρτατο άνθος: η «mumukshutva», η λαχτάρα για απελευθέρωση — όχι ως μία επιθυμία ανάμεσα σε πολλές, αλλά ως η επιθυμία που καταναλώνει όλες τις άλλες επιθυμίες, η δίψα που κάνει όλες τις άλλες δίψες να φαίνονται σαν χλωμές σκιές πόθου.

 

Αυτή δεν είναι η περιστασιακή ευχή για βελτίωση, ούτε η ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο ή μια πιο άνετη ύπαρξη. Είναι μια φωτιά που έχει αρχίσει να καίει στο ίδιο το μεδούλι του είναι — μια αναγνώριση ότι τίποτα λιγότερο από πλήρη ελευθερία, απόλυτη πραγματικότητα, ολική ένωση με το Θεϊκό έδαφος δεν θα ικανοποιήσει την βαθύτερη πείνα της ψυχής. Είναι η κραυγή του φυλακισμένου πουλιού που έχει ρίξει μια ματιά στον ουρανό μέσα από τα κάγκελα, ο πόνος του εξόριστου που θυμάται το σπίτι, η αγωνία και η έκσταση του εραστή χωρισμένου από τον Αγαπημένο.

 

Κάθε μυστικός που έχει ποτέ βαδίσει στη γη έχει γνωρίσει αυτή τη φωτιά. Καίει τον ύπνο, κάνει το φαγητό να έχει γεύση σκόνης, μετατρέπει την συνηθισμένη ζωή σε ένα διαφανές πέπλο μέσα από το οποίο λάμπει η αιωνιότητα. Ωστόσο δεν είναι μια καταστροφική φωτιά — είναι η ιερή φλόγα που καθαρίζει τον χρυσό, καίγοντας τα απόβλητα για να αποκαλύψει το καθαρό μέταλλο από κάτω. Καταναλώνει το ψεύτικο για να αποκαλύψει το αληθινό, καταστρέφει τη φυλακή για να απελευθερώσει τον φυλακισμένο.

 

Αυτή η λαχτάρα δεν μπορεί να κατασκευαστεί με τη θέληση, δεν μπορεί να προκληθεί από πνευματική φιλοδοξία. Αναδύεται αυθόρμητα όταν η ψυχή έχει ωριμάσει μέσα από αμέτρητες εμπειρίες, όταν έχει γευτεί αρκετά από τις προσφορές του κόσμου για να ξέρει ότι δεν ικανοποιούν και δεν μπορούν να ικανοποιήσουν, όταν η διάκριση έχει κάνει το έργο της αρκετά σχολαστικά ώστε η διάκριση ανάμεσα στο Πραγματικό και το μη πραγματικό να έχει γίνει όχι απλώς μια διανοητική θέση αλλά μια σπλαχνική γνώση.

 

Η Σύγκλιση των Τεσσάρων Ποταμών

 

Αυτά τα τέσσερα μεγάλα προσόντα — η διάκριση, η απάθεια, ο εξαπλός πλούτος της εσωτερικής κατάκτησης και η λαχτάρα για απελευθέρωση — δεν είναι ξεχωριστοί δρόμοι αλλά τέσσερις ποταμοί που ρέουν από διαφορετικά βουνά και συναντιούνται στην κοιλάδα της ετοιμότητας, δημιουργώντας μια σύγκλιση πνευματικής δύναμης αρκετής για να μεταφέρει την ψυχή πέρα από τον ωκεανό του γίγνεσθαι στην ακτή του Είναι καθαυτού.

 

Υποστηρίζουν και ενισχύουν το ένα το άλλο σε μια ιερή οικολογία της αφύπνισης. Η διάκριση βαθαίνει την απάθεια, γιατί πώς μπορεί κάποιος να προσκολλάται σε αυτό που έχει δει ότι είναι μη πραγματικό; Η απάθεια καθαρίζει τη διάκριση, γιατί ο νους απελευθερωμένος από την επιθυμία βλέπει πιο καθαρά. Οι εσωτερικές ιδιότητες δημιουργούν το σταθερό δοχείο στο οποίο τόσο η διάκριση όσο και η απάθεια μπορούν να ωριμάσουν χωρίς να κατακλύζονται από την αναταραχή του κόσμου. Και η λαχτάρα για απελευθέρωση παρέχει την κινητήρια δύναμη, την ακαταμάχητη ορμή που μεταφέρει τον αναζητητή μέσα από όλα τα εμπόδια, όλες τις αμφιβολίες, όλες τις ερημιές της πνευματικής πορείας.

 

Χωρίς αυτά τα προσόντα, οι υψηλότερες διδασκαλίες πέφτουν σε απροετοίμαστο έδαφος σαν σπόροι σκορπισμένοι σε βράχο — μπορεί να μένουν στην επιφάνεια, μπορεί ακόμα να απομνημονεύονται και να επαναλαμβάνονται, αλλά δεν μπορούν να ριζώσουν, δεν μπορούν να μεταμορφώσουν, δεν μπορούν να καρποφορήσουν με τον καρπό της πραγμάτωσης. Αλλά στην προετοιμασμένη ψυχή, ακόμα και μία λέξη αλήθειας μπορεί να εκραγεί σαν αστραπή, να φωτίσει σε μία λάμψη αυτό που αιώνες μελέτης μπορεί να μην αποκάλυπταν.

 

Το Μυστήριο Πέρα από τα Προσόντα

 

Ωστόσο, παραμένει ένα τελικό παράδοξο, ένα μυστήριο στην καρδιά αυτής της διδασκαλίας που ο νους μπορεί να αγγίξει αλλά ποτέ να καταλάβει. Αυτά τα προσόντα, όσο απαραίτητα κι αν είναι, τελικά δεν είναι η αιτία της απελευθέρωσης αλλά η προετοιμασία της — το καθάρισμα του εδάφους, όχι η φύτευση της σοδειάς. Γιατί η απελευθέρωση δεν είναι κάτι που επιτυγχάνεται, κάτι που αποκτάται από έξω, μια κατάσταση που κερδίζεται με προσόντα ή εκτιμάται με αρετή.

 

Η αλήθεια είναι ότι αυτό που αναζητά ο αναζητητής, ήδη είναι. Ο Άτμαν, ο Εαυτός, η ενοικούσα Θεότητα δεν είναι μακρινή, δεν είναι χωριστή, δεν περιμένει στο τέλος του δρόμου. Είναι η ίδια η συνείδηση που διαβάζει αυτές τις λέξεις, η συνείδηση που αισθάνεται την λαχτάρα, το είναι που αναλαμβάνει το ταξίδι. Το μεγάλο αστείο, το κοσμικό παιχνίδι, είναι ότι ο αναζητητής και το αναζητούμενο είναι ένα — πάντα ήταν ένα, δεν μπορούν ποτέ να είναι τίποτα άλλο παρά ένα.

 

Τα προσόντα, λοιπόν, δεν είναι τα μέσα για να γίνουμε αυτό που δεν είμαστε, αλλά για να αφαιρέσουμε τις αποκρύψεις που εμποδίζουν την αναγνώριση αυτού που πάντα ήμασταν. Είναι η διαδικασία με την οποία το μάτι της ψυχής καθαρίζεται από τη σκόνη της άγνοιας, τους καταρράκτες της πλάνης, μέχρι να μπορέσει τελικά να δει τη δική του φύση — φωτεινή, αιώνια, ελεύθερη, μία με το Απόλυτο που δεν έχει δεύτερο.

 

Η Σιωπή που Μιλά

 

Στο τέλος, όλες οι λέξεις πρέπει να πέσουν σιωπηλές μπροστά στην Πραγματικότητα που προσπαθούν να περιγράψουν. Το δάχτυλο που δείχνει το φεγγάρι δεν είναι το φεγγάρι· ο χάρτης δεν είναι η επικράτεια· η διδασκαλία δεν είναι η Αλήθεια. Ωστόσο σε εκείνη τη σιωπή, παραδόξως, συμβαίνει η πραγματική διδασκαλία — όχι ως πληροφορία που μεταδίδεται από έναν νου σε άλλον, αλλά ως αναγνώριση που αφυπνίζεται στα βάθη του είναι.

 

Ο προσοντούχος αναζητητής, στεκόμενος στο κατώφλι με τη διάκριση ως όραση, την απάθεια ως ελευθερία, τις εσωτερικές κατακτήσεις ως θεμέλιο και την λαχτάρα ως άνεμο στα πανιά, βρίσκει ότι το τελικό βήμα δεν είναι καθόλου βήμα. Δεν υπάρχει πουθενά να πάει, τίποτα να επιτύχει, κανείς να γίνει. Υπάρχει μόνο η αναγνώριση — ξαφνική ή σταδιακή, απαλή ή συντριπτική — ότι το βασίλειο των ουρανών ήταν πάντα μέσα, ότι το Μπράχμαν δεν ήταν ποτέ απόν, ότι ο χωρισμός ήταν μόνο φαινομενικός, ένα όνειρο από το οποίο η αφύπνιση δεν είναι επίτευγμα αλλά ένα απλό άνοιγμα ματιών που ποτέ δεν ήταν πραγματικά κλειστά.

 

Και σε εκείνη την αναγνώριση, που είναι επίσης ανάμνηση, που είναι επίσης επιστροφή στο σπίτι, ο δρόμος αποκαλύπτεται ότι ήταν χωρίς δρόμο, το ταξίδι ότι δεν κάλυψε καμία απόσταση, ο αναζητητής ότι πάντα ήταν αυτό που αναζητούνταν. Το σύμπαν, σε όλη του την τρομερή ομορφιά και τραγική δόξα, βλέπεται ως το παιχνίδι της συνείδησης με τον εαυτό της — όχι αρνημένο, όχι υποβαθμισμένο, αλλά κατανοημένο τελικά ως ο Θεϊκός χορός, η αιώνια γιορτή του Είναι που ευχαριστιέται με την ίδια του την ύπαρξη.

 

Ο προσοντούχος αναζητητής γίνεται ο πραγματωμένος σοφός, και ακόμα και αυτή η διάκριση διαλύεται στο φως της μη-δυϊκής συνείδησης που αναγνωρίζει τον εαυτό της σε κάθε μάτι που βλέπει, κάθε καρδιά που χτυπά, κάθε αστέρι που καίει στο άπειρο σκοτάδι του διαστήματος. Η απελευθέρωση δεν είναι απόδραση από τον κόσμο αλλά το να βλέπει κανείς τον κόσμο όπως πραγματικά είναι — όχι χωριστό από το Θείο, αλλά το ίδιο το σώμα του Αγαπημένου, το ορατό πρόσωπο του Αόρατου, η χρονική έκφραση του Αιώνιου.

 

Η Πρόσκληση

 

Αυτή η διδασκαλία, αρχαία σαν τα βουνά και φρέσκια σαν τη πρωινή δροσιά, επεκτείνει την πρόσκλησή της μέσα στον χρόνο σε κάθε ψυχή έτοιμη να την ακούσει. Τα προσόντα δεν είναι εμπόδια υψωμένα για να αποκλείσουν, αλλά περιγραφές της φυσικής ανάπτυξης της συνείδησης καθώς στρέφεται από την περιφέρεια στο κέντρο, από τις σκιές στο φως, από το όνειρο στην αφύπνιση.

 

Είθε όλα τα όντα να αναπτύξουν διάκριση, είθε η απάθεια να ανθίσει φυσικά από αυτή την όραση, είθε οι εσωτερικές ιδιότητες να ενισχυθούν και να ωριμάσουν, και είθε η φωτιά της απελευθέρωσης να καταναλώσει όλα όσα είναι ψεύτικα, αποκαλύπτοντας την αιώνια αλήθεια που λάμπει στην καρδιά όλης της ύπαρξης — Ένα χωρίς δεύτερο, Ύπαρξη-Συνείδηση-Μακαριότητα, το Απόλυτο στο οποίο τελειώνουν όλοι οι δρόμοι και από το οποίο αρχίζουν όλοι οι δρόμοι, για πάντα πέρα αλλά ποτέ απόν, το αιώνιο Σπίτι στο οποίο επιστρέφουν όλα τα ταξίδια.


 

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

jKRISHNAMURTI

jKRISHNAMURTI
The Only Revolution / California: 2. The Unbidden Grace: A Meditation on the Pathless Path
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

RELIGION

RELIGION
17. The Unveiling: A Journey to the Shores of Transcendence
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Quotes

Constantinos’s quotes


"A "Soul" that out of ignorance keeps making mistakes is like a wounded bird with helpless wings that cannot fly high in the sky."— Constantinos Prokopiou

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Copyright

Copyright © Esoterism Academy 2010-2025. All Rights Reserved .

Intellectual property rights


The entire content of our website, including, but not limited to, texts, news, graphics, photographs, diagrams, illustrations, services provided and generally any kind of files, is subject to intellectual property (copyright) and is governed by the national and international provisions on Intellectual Property, with the exception of the expressly recognized rights of third parties.
Therefore, it is expressly prohibited to reproduce, republish, copy, store, sell, transmit, distribute, publish, perform, "download", translate, modify in any way, in part or in summary, without the express prior written consent of the Foundation. It is known that in case the Foundation consents, the applicant is obliged to explicitly refer via links (hyperlinks) to the relevant content of the Foundation's website. This obligation of the applicant exists even if it is not explicitly stated in the written consent of the Foundation.
Exceptionally, it is permitted to individually store and copy parts of the content on a simple personal computer for strictly personal use (private study or research, educational purposes), without the intention of commercial or other exploitation and always under the condition of indicating the source of its origin, without this in any way implies a grant of intellectual property rights.
It is also permitted to republish material for purposes of promoting the events and activities of the Foundation, provided that the source is mentioned and that no intellectual property rights are infringed, no trademarks are modified, altered or deleted.
Everything else that is included on the electronic pages of our website and constitutes registered trademarks and intellectual property products of third parties is their own sphere of responsibility and has nothing to do with the website of the Foundation.

Δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας

Το σύνολο του περιεχομένου του Δικτυακού μας τόπου, συμπεριλαμβανομένων, ενδεικτικά αλλά όχι περιοριστικά, των κειμένων, ειδήσεων, γραφικών, φωτογραφιών, σχεδιαγραμμάτων, απεικονίσεων, παρεχόμενων υπηρεσιών και γενικά κάθε είδους αρχείων, αποτελεί αντικείμενο πνευματικής ιδιοκτησίας (copyright) και διέπεται από τις εθνικές και διεθνείς διατάξεις περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας, με εξαίρεση τα ρητώς αναγνωρισμένα δικαιώματα τρίτων.

Συνεπώς, απαγορεύεται ρητά η αναπαραγωγή, αναδημοσίευση, αντιγραφή, αποθήκευση, πώληση, μετάδοση, διανομή, έκδοση, εκτέλεση, «λήψη» (download), μετάφραση, τροποποίηση με οποιονδήποτε τρόπο, τμηματικά η περιληπτικά χωρίς τη ρητή προηγούμενη έγγραφη συναίνεση του Ιδρύματος. Γίνεται γνωστό ότι σε περίπτωση κατά την οποία το Ίδρυμα συναινέσει, ο αιτών υποχρεούται για την ρητή παραπομπή μέσω συνδέσμων (hyperlinks) στο σχετικό περιεχόμενο του Δικτυακού τόπου του Ιδρύματος. Η υποχρέωση αυτή του αιτούντος υφίσταται ακόμα και αν δεν αναγραφεί ρητά στην έγγραφη συναίνεση του Ιδρύματος.

Κατ’ εξαίρεση, επιτρέπεται η μεμονωμένη αποθήκευση και αντιγραφή τμημάτων του περιεχομένου σε απλό προσωπικό υπολογιστή για αυστηρά προσωπική χρήση (ιδιωτική μελέτη ή έρευνα, εκπαιδευτικούς σκοπούς), χωρίς πρόθεση εμπορικής ή άλλης εκμετάλλευσης και πάντα υπό την προϋπόθεση της αναγραφής της πηγής προέλευσής του, χωρίς αυτό να σημαίνει καθ’ οιονδήποτε τρόπο παραχώρηση δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας.

Επίσης, επιτρέπεται η αναδημοσίευση υλικού για λόγους προβολής των γεγονότων και δραστηριοτήτων του Ιδρύματος, με την προϋπόθεση ότι θα αναφέρεται η πηγή και δεν θα θίγονται δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, δεν θα τροποποιούνται, αλλοιώνονται ή διαγράφονται εμπορικά σήματα.

Ό,τι άλλο περιλαμβάνεται στις ηλεκτρονικές σελίδες του Δικτυακού μας τόπου και αποτελεί κατοχυρωμένα σήματα και προϊόντα πνευματικής ιδιοκτησίας τρίτων ανάγεται στη δική τους σφαίρα ευθύνης και ουδόλως έχει να κάνει με τον Δικτυακό τόπο του Ιδρύματος.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~