ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΚΟΣΜΟΘΕΩΡΙΑ
Η Συνείδηση (η κάθε συνείδηση) από
την στιγμή που αντιλαμβάνεται ότι υπάρχει, ενστικτωδώς, σχεδόν αυτόματα,
συλλαμβάνει τον κόσμο σαν μία ολική εικόνα, για να μπορέσει να υπάρξει και να
επιβιώσει εκεί μέσα, προσαρμόζοντας την δραστηριότητά της. Φυσικά, η ανθρώπινη
συνείδηση δεν μπορεί να έχει ακριβή αντίληψη του συνόλου των φαινομένων κι έτσι
συχνά, στοιχεία που αγνοεί αλλά τα χρειάζεται για να δομήσει την συνολική
εικόνα του κόσμου τα κατασκευάζει. Αυτό δεν έχει και πολύ σημασία, από την
στιγμή που δεν φέρνει την συνείδηση σε σύγκρουση με το περιβάλλον. Κάθε
συνείδηση προσλαμβάνει από τον φαινομενικό κόσμο κάποια στοιχεία αλλά τα
επεξεργάζεται ατομικά σύμφωνα με το επίπεδο των γνώσεων της και την ποιότητα
της αντίληψής της. Έτσι όλοι αντιλαμβάνονται τον κόσμο με μικρές παραλλαγές. Η
πραγματικότητα λοιπόν που αντιλαμβανόμαστε είναι όχι αντικειμενική αλλά
διυποκειμενική. Η υιοθέτηση λοιπόν μίας κοινής κοσμοθεωρίας από πολλές συνειδήσεις
δεν σημαίνει ότι αυτή είναι αντικειμενική, αλλά μόνο διυποκειμενική. Αυτή είναι
η πρωτογενής κοσμοθεωρία που σχηματίζει ενστικτωδώς κάθε συνείδηση και είναι
φυσικά «ελλιπής».
ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ
Όταν η Συνείδηση, για να δομήσει την
αντίληψή της για τον κόσμο, χρησιμοποιεί αυστηρά κριτήρια, λογικούς κανόνες,
πράξεις επαλήθευσης και τελικά δομεί μία αντίληψη που περιορίζεται σε όσα
μπορούν να αποδειχθούν λογικά και επιστημονικά τότε έχουμε όχι μία απλή
κοσμοθεωρία αλλά μία λογική, επιστημονική, κοσμοθεωρία. Όταν η Συνείδηση
χρησιμοποιεί περισσότερο την θεωρητική διερεύνηση, πηγαίνοντας πέρα από τις
επιμέρους επιστήμες, περνά στον χώρο της επιστημολογίας, που αποτελεί τον
ουσιαστικό χαρακτήρα της Φιλοσοφίας. Μία σοβαρή φιλοσοφική θεώρηση διερευνά
καταρχήν την δυνατότητα της γνώσης, τους λογικούς κανόνες της γνώσης και μετά
δομεί μία θεώρηση του κόσμου για να βγάλει τελικά ηθικά συμπεράσματα. Όλες όμως
οι φιλοσοφικές θεωρήσεις δεν είναι παρά αντιλήψεις, κατασκευές. Η Συνείδηση
μπορεί να δομήσει με αυτό τον τρόπο απεριόριστο αριθμό αντιλήψεων. Η Αλήθεια,
τελικά, δεν μπορεί να βρεθεί στο περιεχόμενο των αντιλήψεων.
ΜΕΤΑΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Η δυνατότητα της Αλήθειας θα πρέπει
να διερευνηθεί όχι στο περιεχόμενο των αντιλήψεων αλλά στην ίδια την λειτουργία
της αντίληψης. Η Συνείδηση μπορεί να δομήσει ξανά και ξανά άπειρες φορές
διάφορες αντιλήψεις. Μπορεί αυτή η λειτουργία να οδηγήσει πραγματικά στην
Αλήθεια; Πως, γιατί και με ποιο απώτερο σκοπό λειτουργεί η αντίληψη και τελικά
τι συμβαίνει; Συλλαμβάνει πάντα εικόνα του κόσμου, των σχέσεων της με τον
κόσμο, της ύπαρξής της μέσα στον κόσμο. Όλα αυτά όμως, η δραστηριότητα που
συλλαμβάνει «εικόνες», οι υποκειμενικές σχέσεις, αυτό που βιώνουμε δεν είναι η
Αλήθεια, η Πραγματικότητα. Η Πραγματικότητα πρέπει να αναζητηθεί αλλού πέρα από
την αντίληψη, σαν λειτουργία, είτε είναι εξωτερική, είτε είναι εσωτερική, σε
ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΑΝΤΙΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ.
Η ΑΛΗΘΙΝΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ
Η διερεύνηση, όχι αυτού που έχουμε απέναντί μας, είτε με απλοϊκό, είτε με επιστημονικό τρόπο, όχι της ίδιας της λειτουργίας της αντίληψης, αλλά ΑΥΤΟΥ ΤΟΥ ΙΔΙΟΥ ΠΟΥ ΑΝΤΙΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ, μας οδηγεί στον ΕΑΥΤΟ, στο ΕΓΩ, στην ΑΛΗΘΙΝΗ ΟΥΣΙΑ ΜΑΣ, στην ΠΡΩΤΑΡΧΗ, που παράγει όλα τα φαινόμενα. Όταν στρεφόμαστε προς τον ΕΑΥΤΟ, έχοντας υπερβεί την εξωτερική ζωή, την εξωτερική αντίληψη, τις εσωτερικές διεργασίες, αντιλαμβανόμαστε ότι ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ Είναι Άπειρο, χωρίς ιδιότητες, χωρίς περιορισμούς. ΑΥΤΟ Είναι το ΑΛΗΘΙΝΟ ΕΙΝΑΙ, το Άπειρο και δεν έχει σχέση με το μικρό «ψυχολογικό» εγώ, που βρίσκεται μέσα στον κόσμο. Για να μιλήσουμε την γλώσσα της φιλοσοφίας ΑΥΤΟ Είναι το Sein του Χάϊντεγκερ κι όχι το da-sein, είναι ο Παγκόσμιος Ωκεανός του Ασυνειδήτου του Γιούνγκ κι όχι το μικρό συνειδητό που αναδύεται στην επιφάνεια του Ασυνειδήτου. Η Αναζήτηση του ΑΛΗΘΙΝΟΥ ΕΑΥΤΟΥ, του ΑΝΘΡΩΠΟΥ που είναι πίσω από τα φαινόμενα, είτε γίνεται μέσα από τον δρόμο που χαράζουμε μόνοι μας, είτε μέσα από δρόμους που χάραξαν κάποιοι άλλοι, σαν τον Βούδα ή τον Χριστό είναι η ΑΛΗΘΙΝΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ.
ΒΟΥΔΙΣΜΟΣ
Πριν από είκοσι πέντε αιώνες ο Βούδας
διέσχισε ολόκληρη σχεδόν την Ινδία για να κηρύξει τον Δρόμο προς την Φώτιση,
προς το Νιρβάνα. Σύμφωνα με την βουδιστική διδασκαλία «Αυτό που είμαστε», «Αυτό
που αντιλαμβάνεται», είναι μία σύνθεση από διάφορες διαδικασίες (σκάντα),
διαδικασίες που συνίστανται από αντίστοιχες ροές, διαδοχές, στιγμιαίων
καταστάσεων, φαινομένων (ντάρμα). Γιά να φτάσουμε στο Νιρβάνα θα πρέπει όλες
αυτές οι διαδικασίες να εξαντληθούν, να ξεπερασθούν. Υπάρχουν διάφορες βαθμίδες
σε αυτό τον δρόμο. Πέρα από κάποιους απλούς κανόνες που καθορίζουν τι πρέπει να
μην κάνουμε και τι πρέπει να κάνουμε θα πρέπει να ξεπερασθεί η αισθητηριακή
δραστηριότητα (γενικά ή με την χρήση κάποιων στάσεων) και μετά η νοητικότητα
που μας συνδέει μέσω των αισθήσεων με τον εξωτερικό κόσμο (βεντάνα). Τα τέσσερα
ντυάνα έχουν σκοπό να εξαλείψουν την εσωτερική νοητικότητα (σάμτζνα, σαμσκάρα,
βιτζνάνα). Τα τέσσερα σαμαπάτι διαχειρίζονται την αντίληψη της ύπαρξης σε
καθαρά μεταφυσικό πεδίο (βιτζνάνα, τεσσάρων κατηγοριών). Η Ύστατη
Πραγματικότητα μας οδηγεί σε μία Συνείδηση χωρίς «συνείδηση», χωρίς «ύπαρξη»,
χωρίς δραστηριότητες. Η Φώτιση. το Νιρβάνα, είναι όχι μία κατάσταση ανυπαρξίας
με την απόλυτη έννοια αλλά μία Κατάσταση όπου απουσιάζει οποιαδήποτε αντίληψη σχετικής
ύπαρξης. Το τι είναι πραγματικά πρέπει να το ανακαλύψει κάποιος μόνος του,
βιώνοντάς το.
ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ
Πέντε αιώνες μετά τον Βούδα ο Χριστός
κήρυξε τον δικό του δρόμο προς την Αλήθεια, στην ευρύτερη περιοχή της Γαλιλαίας
και της Ιουδαίας. Το «Κατά Ιωάννη» Ευαγγέλιο (άσχετα με το ποιος είναι ο
πραγματικός συγγραφέας κι αν τα λόγια που βάζει στο στόμα του Χριστού είναι του
Χριστού ή όχι) είναι το πιο εσωτερικό από όλα τα ιερά κείμενα. Η Ιωάννεια
θεολογία χειρίζεται μεταφυσικές έννοιες και αντιλήψεις που σαφώς πηγάζουν από
μία εσωτερική ελληνική αντίληψη της Πραγματικότητας αλλά με ένα τρόπο που
προχωρά πέρα από μία απλή μεταφυσική θεώρηση προωθώντας το βίωμα του Χριστού ως
την Έσχατη Πραγματικότητα. Όλη η Ιωάννεια Θεολογία συμπυκνώνεται σε μία φράση που
ο συγγραφέας βάζει στο στόμα του Χριστού «εγώ και ο πατήρ εν εσμέν». Τα δύο
υποκείμενα ταυτίζονται στο «εσμέν». Αν το μικρό ανθρώπινο εγώ χωράει τον Θεό,
τότε ο Θεός είναι «μικρός». Αν όμως το Εγώ επεκτάθηκε και έγινε απέραντο σαν
τον ουρανό τότε έχει νόημα η ταύτιση. Έτσι όμως ο Χριστός, το «εγώ» δεν είναι
πιά ένας συνηθισμένος άνθρωπος. Στην πραγματικότητα Θεός, Αλήθεια, υιός του
Θεού, υιός του ανθρώπου, εγώ, άνθρωπος, Όλα αυτά, ταυτίζονται. Πρέπει ο
άνθρωπος σαν το Πρότυπο Χριστός να ανυψωθεί, να επεκταθεί ως το Άπειρο για να
χωρέσει τον Θεό.
Λίγους αιώνες μετά τον Χριστό και τον
Ιωάννη οι νηπτικοί πατέρες περιέγραψαν με λεπτομέρειες τον δρόμο προς την
Θέωση. Πέρα από κάποιους εξωτερικούς κανόνες θα πρέπει να ξεπεράσουμε την
αισθητηριακή δραστηριότητα καθώς και την νοητικότητα που στρέφεται προς τον
κόσμο και να στραφούμε προς τα έσω, προς τον εσωτερικό άνθρωπο. Υπάρχουν τρία
στάδια στο ξεπέρασμα της εσωτερικής νοητικότητας, που αντιστοιχούν στις τρεις
ποικιλίες του λογισμού. Στα τρία επόμενα στάδια η Συνείδηση, ο νους, στην
ορολογία των νηπτικών, πρέπει να καθαρθεί από κάθε αντίληψη προσωπικής ύπαρξης
και να καταστεί άμορφος, ασχημάτιστος, μονοειδής (ή ανείδεος). Η Τελική
Επίτευξη καθιστά τον νου απέραντο ώστε να δεχτεί την Θεότητα και να θεωθεί
(κατά χάριν λένε τα κείμενα, κατά φύση πιστεύουμε εμείς, αλλά δεν έχει σημασία
αυτό).
ΥΠΑΡΞΙΣΜΟΣ
Τον περασμένο αιώνα το πιο σημαντικό
φιλοσοφικό κίνημα του αιώνα, ο Υπαρξισμός, αναζητά την Ύπαρξη με όρους
ανάλογους με αυτούς του βουδισμού και του χριστιανισμού και με ενέργειες που
δεν διαφέρουν από τις ανάλογες ενέργειες του βουδιστή διαλογιζόμενου, η του
χριστιανού νηπτικού. Στην Φιλοσοφία του Χάιντεγκερ το Da-sein (εδώ-είναι,
παρούσα ύπαρξη, παρούσα συνείδηση) είναι «Αυτό που είμαστε», «Αυτό που αντιλαμβάνεται».
Αυτό το «Εδώ-είναι» θα πρέπει να καθαρθεί από όλα τα «εδώ» για να μείνει Καθαρό
Sein. Όλοι αυτοί οι προσδιορισμοί της Ύπαρξης είναι εξωτερικές δραστηριότητες,
νοητικότητα, εσωτερικές διαδικασίες, ακόμα και η ίδια η αντίληψη της ύπαρξης,
της σχετικής ύπαρξης.
Η ΑΙΩΝΙΑ ΑΛΗΘΕΙΑ
Τελικά φαίνεται πως η Αλήθεια Είναι
Αιώνια και διατυπώνεται ξανά και ξανά κι ο καθένας μπορεί ψάχνοντας να την
διατυπώσει με τον δικό του τρόπο. Η ανθρώπινη νοημοσύνη χτίζεται παντού και
πάντα με τον ίδιο τρόπο και οδηγεί πάντα στην Ίδια Αλήθεια, σε ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΕΙΜΑΣΤΕ
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ, στην ΘΕΟΤΗΤΑ. Όλα αυτά όμως θα είναι κατανοητά ευρέως, από τον
κοινό άνθρωπο, στην επόμενη χιλιετία.