Ο Εσωτερισμός αποτελεί το υπόστρωμα όλων των
θρησκειών, όλων των θρησκευτικών αντιλήψεων…
Ο
Εσωτερισμός είναι παράδοση, χωρίς όμως σαφή ιστορικό (χρονικό, τοπικό,
ιδεολογικό) προσδιορισμό, που χάνεται μέσα στους αιώνες. Ο Εσωτερισμός αποτελεί
μία αρχαϊκή αντίληψη που «συλλαμβάνει» την αντίθεση Συνείδηση-Αντικειμενικό, κι
αποτελεί το υπόβαθρο για κάθε περαιτέρω θρησκευτική αντίληψη. Αποτελεί δηλαδή
μία κατηγορία αντίληψης κι όχι ένα συγκεκριμένο σύστημα σαφώς προσδιορισμένο.
Παραμένοντας στο επίπεδο της διαισθητικής αντίληψης χαρακτηρίζεται σαν
Εσωτερισμός. Όταν συγκεκριμενοποιείται, μετουσιώνεται σε θρησκευτικό σύστημα.
Οι ιδρυτές θρησκειών ή φιλοσοφικών συστημάτων πάντα προχωρούσαν σε
συγκεκριμένες αντιλήψεις με σαφείς προσδιορισμένους όρους... Με άλλα λόγια ο
Εσωτερισμός ταυτίζεται, ως ένα σημείο, με την Θρησκεία, στην γενική, αφηρημένη,
μορφή της.
Ο
Εσωτερισμός σαν στάση ζωής εμφανίζεται από την αρχή της ανθρώπινης ιστορίας και
γίνεται η δεξαμενή όλων των θρησκευτικών συστημάτων... Συγκεκριμένη ιστορική
εξέλιξη δεν μπορεί να καταγραφεί. Ο Εσωτερισμός, σαν αντίληψη, εξελίσσεται μαζί
με την ανθρώπινη συνείδηση...
Στην
πάροδο του χρόνου (από την αρχή της ανθρώπινης ιστορίας μέχρι σήμερα) η
Ανθρώπινη Συνείδηση υιοθετεί όλο και πιο ολοκληρωμένες αντιλήψεις. Στην
κατάσταση του Προσυνειδητού επικρατεί μία χαοτική αντίληψη. Καθώς η Συνείδηση
ξεφεύγει από το χαοτικό προσυνειδητό κι αναδύεται στο Συνειδητό διατηρεί την
αντίληψη του Χάους σαν υπόβαθρο από το οποίο δημιουργείται ο κόσμος, η τάξη. Σε
αυτή την περίοδο υιοθετούνται διαδοχικά διάφορες αντιλήψεις. Αυτό που η
Συνείδηση ξεχωρίζει προσπαθεί να το γνωρίσει, να το αφομοιώσει. Ό,τι δεν μπορεί
να καταλάβει είναι λόγω του αγνώστου κάτοχος μίας άλλης δύναμης –είναι ταμπού-,
άγιο ή καταραμένο. Έτσι η Συνείδηση «ξεκινά» με τον κόσμο άγνωστο. Καθώς η
Συνείδηση γνωρίζει το περιβάλλον το Άγνωστο (και συνεπώς το Ιερό) μετατίθεται
σε «ανώτερες» σφαίρες. Έτσι η Συνείδηση υιοθετεί διαδοχικά, μέσα στην ιστορία,
τις ακόλουθες πέντε κοσμοθεωρητικές αντιλήψεις:
1.
Η Συνείδηση αντιλαμβάνεται την Κοσμική Απεραντοσύνη στο σύνολό της (που τα
περιλαμβάνει όλα), με χαώδη μορφή.
2.
Η Συνείδηση διακρίνει το Κοσμικό από τον Ουρανό (που περιλαμβάνει ακόμα το
Άπειρο, το Υπερβατικό και το Πραγματικό).
3.
Η Συνείδηση διακρίνει το Κοσμικό, τον Ουρανό, από την Θεότητα του Ουρανού(που
περιλαμβάνει ακόμα το Υπερβατικό και το Πραγματικό).
4.
Η Συνείδηση διακρίνει το Κοσμικό, τον Ουρανό, τον Ανώτερο Ουρανό, από το
Υπερβατικό (που περιλαμβάνει ακόμα το Πραγματικό).
5.
Η Συνείδηση διακκρίνει το Κοσμικό, τον Ουρανό, τον Ανώτερο Ουρανό, το
Υπερβατικό από το Πραγματικό.
Το
Ιερό, το Θείο, εξελίσσεται μέσα στην ιστορία και παίρνει μέσα στις διάφορες
κοσμοθεωρητικές αντιλήψεις, μία διαφορετική έννοια:
1.
Υπαρξιακή
2.
«Τοπική» (γη, Ουρανός)
3.
Λειτουργική
4.
Υπερβατική
5.
Πραγματική.
Όσο
εξελίσσεται η Συνείδηση υπερβαίνει την παλιά αντίληψη για τον κόσμο και την
υποκαθιστά με μία πιο ολοκληρωμένη αντίληψη. Η παλιά αντίληψη περνά σε δεύτερο
επίπεδο αλλά δεν εξαφανίζεται, συνυπάρχει με την νέα αντίληψη. Σιγά-σιγά
συσσωρεύονται οι αντιλήψεις. Αυτή η εξέλιξη των αντιλήψεων, ερμηνεύεται σαν
«εξέλιξη» του Θείου (Θεογονία), σε κάποιες θρησκείες.
Ο
Εσωτερισμός παραμένει πάντα σαν υπόστρωμα όλων των θρησκευτικών αντιλήψεων. Στο
πέρασμα των αιώνων αυτή η στάση ζωής υιοθετείται από πολλούς ανθρώπους και οι
γενικές αρχές του Εσωτερισμού αντανακλούν ξανά και ξανά, είτε αυθόρμητα, είτε
με την βοήθεια της συσσωρευμένης γνώσης, στην ζωή του ανθρώπου. Ποτέ δεν έπαψαν
αυτές οι αρχές να εμπνέουν και να γεννούν νέες αντιλήψεις (πάνω στο παλιό).
Σήμερα μιλώντας για Εσωτερισμό αναφερόμαστε απλά στις γενικές αρχές αυτού του
τρόπου αντίληψης.
Αυτό
που χαρακτηρίζει τον Εσωτερισμό είναι η αντίληψη του Έσω (Συνείδηση) – Έξω
(αντικειμενικότητα) σε μία σχέση αλληλεξάρτησης, μεταβαλλόμενη, στην οποία οι
όροι Έσω-Έξω μπορούν να αποσαφηνισθούν, μόνο όταν θεωρούμε ποια σχέση υφίσταται
μεταξύ τους. Πιο συγκεκριμένα: Το Έσω, η Συνείδηση, τίθεται σαν Αρχή από την
Οποία προέρχεται το Αντικειμενικό (με όλη την ποικιλία του). Υπάρχουν Πέντε
Πεδία Ύπαρξης της Συνείδησης, στα οποία εκδηλώνεται διαφορετικά το
Αντικειμενικό: Συνεπώς Πέντε Πεδία, στα οποία η Σχέση Συνείδηση-Αντικειμενικό
είναι διαφορετική. Πιο συγκεκριμένα:
1.
Συνείδηση.
2.
Συνείδηση και Τρεις ποικιλίες του Παγκόσμιου Πνεύματος.
3.
Συνείδηση, Παγκόσμιο και Τρεις ποικιλίες της νοητικής ζωής.
4.
Συνείδηση, Παγκόσμιο, Νόηση και Τρεις ποικιλίες του δυναμούχου αόρατου.
5.
Συνείδηση, Παγκόσμιο, Νόηση, Δυναμισμός και Τρεις ποικιλίες του ορατού κόσμου
(όργανο συνείδησης, ζωή, ύλη).
Η
οντότητα, εκδηλώνεται μία δεδομένη στιγμή, σε κάποιο συγκεκριμένο πεδίο
ύπαρξης, με ένα φορέα που συντίθεται από «στοιχεία» του συγκεκριμένου πεδίου.
Στον φυσικό κόσμο η οντότητα εκδηλώνεται σαν Συνείδηση (που περιλαμβάνει όλες
τις ανώτερες πνευματικές, νοητικές και δυναμικές λειτουργίες) που συνδέεται με
ένα όργανο συνείδησης (εγκέφαλος, νευρικό σύστημα), που είναι το κέντρο ελέγχου
ενός ζωντανού οργανισμού, που είναι οργανωμένη ύλη.
Η
Συνείδηση αντιλαμβάνεται τον Εαυτό της, την Ουσία της, σαν Έσω, άμεσα, χωρίς
διαδικασία, σαν Άχρονη Ουσία, που ταυτίζεται (ή είναι της Ίδιας Ουσίας) με το
Απόλυτο, το Θείο, κλπ., σαν Κάτι που δεν Προσδιορίζεται... όταν υπερβαίνει όλες
τις εξωστρεφείς λειτουργίες που την κατευθύνουν προς το εξωτερικό, το
αντικειμενικό...
Με
αυτή την έννοια (που περιγράψαμε), ο Εσωτερισμός, σαν Καθαρή Θεώρηση, δεν
πρέπει να «συγχέεται» με τον «θρησκευτικό εσωτερισμό»: Σε όλες τις θρησκείες
(που άλλωστε εμπνέονται από τις Γενικές Αρχές του Εσωτερισμού), υπάρχει μία
«εσωτερική αντίληψη» της Πραγματικότητας (το Απόλυτο, ο Θεός, ανακαλύπτεται
Έσω), υπάρχει μία εσωτερική διδασκαλία, σε αντιπαράθεση με την εξωτερική,
διανοητική προσέγγιση της θρησκείας, της θρησκείας σαν κοινωνικού θεσμού,
«ηθικής» και λατρευτικών συνηθειών. Με αυτή την έννοια υπάρχει ένας
«βουδιστικός εσωτερισμός», ένας «χριστιανικός εσωτερισμός», ένας «ισλαμικός
εσωτερισμός», κλπ. Αυτού του είδους τους «θρησκευτικούς εσωτερισμούς» μπορούμε
απλά να τους θεωρούμε σαν ιδιαίτερες περιπτώσεις του Γενικού Εσωτερισμού.
