CIRCLE OF LIGHT

CIRCLE OF LIGHT
16. The Emergence into Timelessness: A Journey Beyond the Veil of Time
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ESOTERISM STUDIES

ESOTERISM STUDIES
*BOOKS*
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ESOTERISM ACADEMY NEW ARTICLE

ESOTERISM ACADEMY NEW ARTICLE
Sunday, 12 October, 2025

Tuesday, April 15, 2025

The Way of Jesus: The Silent Path to Divine Union


 

The Way of Jesus: The Silent Path to Divine Union

In the heart of the teachings of Jesus lies a profound and timeless truth: the Way of Silence, the path that leads the soul back to its divine origin. This Way, entrusted to his disciples, is not a doctrine of words or rituals but a living practice of stillness, a sacred surrender to the eternal presence of God. It is in this silence that the soul discovers its true essence, stripped of the veils of sensation, memory, and ego. As the desert father Evagrius Ponticus so eloquently articulates in his “Discourse on Prayer”, the Way of Silence is the essence of true prayer, a movement of the mind toward God that transcends all earthly attachments and opens the heart to divine reverence and joy.

The Call to Silence

Jesus, the embodiment of divine love, often retreated into solitude to commune with the Father. In the quiet of the desert, on the mountainside, or in the stillness of the early morning, he modeled a way of being that invited his disciples to follow. “Be still, and know that I am God,” sings the Psalmist (Psalm 46:10), and in this stillness, Jesus revealed the path to divine knowing. Silence, in the Way of Jesus, is not merely the absence of sound but the presence of God—a space where the soul, unencumbered by the noise of the world, can hear the whisper of eternity.

For the disciples of Jesus, silence was not an escape from life but a deepening into it. It was a practice of withdrawal, not from the world itself, but from the distractions that bind the soul to illusion. As Evagrius writes in chapter 62 of his “Discourse on Prayer”, “When your mind longs for God much, the flesh withdraws a little, and all the meanings of sensation or memory or disposition are turned away, becoming filled with reverence and joy.” Here, Evagrius unveils the mystical heart of prayer: the turning of consciousness toward the pure energy of the mind, beyond the fleeting impressions of the senses, the weight of memory, or the constructs of personality.

The Withdrawal of the Mind

To walk the Way of Jesus is to practice this sacred withdrawal, a movement of attention away from the lower functions of the mind toward its divine source. This is not a rejection of the body or the world, for Jesus himself lived fully within both, healing the sick, breaking bread with sinners, and weeping for the suffering. Rather, it is a liberation of the mind from its entanglement in the transient, a refusal to let sensation, memory, or ego define the soul’s reality.

Evagrius speaks of this withdrawal as a turning away, a gentle release of the mind’s preoccupation with the external. The senses, which so often clamor for attention, are quieted not through force but through longing—a deep, burning desire for God that naturally draws the soul inward. Memory, the repository of the intellect, which weaves stories of the past and projections of the future, is set aside. Disposition, the ego’s assertion of identity, softens in the light of divine presence. In this withdrawal, the mind becomes like a still lake, reflecting the infinite.

This is the “proper condition of prayer” that Evagrius describes—a state of being where the mind is no longer fragmented but whole, no longer bound but free. It is a return to what he calls the “natural state” of the mind, a state of pure awareness that exists prior to thought, prior to form, prior to separation. In this state, the soul is filled with reverence, a holy awe that arises not from fear but from recognition of the divine mystery. And with reverence comes joy, the ineffable delight of resting in the presence of God.

Prayer as the Laying Aside of Meanings

In chapter 71 of his “Discourse on Prayer”, Evagrius offers a profound definition of prayer: “Prayer is the laying aside of meanings.” This simple yet radical statement unveils the essence of the Way of Jesus. To pray is not to accumulate knowledge, to recite formulas, or to petition for desires. It is to let go—to release the mind from its attachment to meanings, concepts, and constructs. It is to stand naked before God, stripped of all that is not eternal.

The “meanings” Evagrius speaks of are the mental structures that shape our perception of reality: the labels we assign to things, the judgments we form, the stories we tell ourselves about who we are and what the world is. These meanings, while useful in navigating the material world, become barriers to divine union when they dominate the mind. They are the noise that drowns out the still, small voice of God.

To lay aside meanings is to enter the silence of pure being, where the mind rests in God without intermediary. It is to follow Jesus into the desert, where the temptations of power, possession, and pride are seen for what they are—illusions that fade in the light of truth. It is to sit with Mary at the feet of the Master, choosing the “one thing needful” (Luke 10:42) over the distractions of the world. It is to become like a little child, as Jesus taught, entering the kingdom with a heart unburdened by the complexities of the ego (Matthew 18:3).

The Mystical Path of Silence

The Way of Jesus, as illuminated by the teachings of Evagrius, is a mystical path that leads the soul through silence to divine union. It is a journey inward, not to escape the world but to transform it. In silence, the soul discovers that it is not separate from God, that the kingdom is within (Luke 17:21). In silence, the soul learns to see the world through the eyes of Christ, with compassion, humility, and love.

This path is not without its challenges. The mind, accustomed to activity, resists stillness. The ego, fearing its dissolution, clings to familiar patterns. Yet Jesus assures us, “My yoke is easy, and my burden is light” (Matthew 11:30). The Way of Silence is not a striving but a surrendering, not a doing but a being. It is a practice of trust, of resting in the assurance that God is nearer than our own breath.

Evagrius, echoing the teachings of Jesus, reminds us that the mind’s longing for God is itself the beginning of prayer. This longing, like a flame, burns away the dross of distraction and reveals the soul’s true nature. As the mind withdraws from sensation, memory, and disposition, it becomes a vessel for divine light, a temple where God dwells. In this sacred space, prayer becomes not an act but a state of being—a continuous communion with the One who is all in all.

Living the Way of Silence

To live the Way of Jesus is to carry the silence of prayer into every moment. It is to walk through the world with a heart attuned to the divine, to see the face of Christ in every stranger, to hear the voice of God in every whisper of the wind. It is to let go of the need to control, to judge, to possess, and to rest instead in the mystery of divine love.

This Way does not require retreat to a monastery or abandonment of worldly responsibilities. Jesus himself lived among the people, teaching, healing, and serving. The silence he taught is an inner silence, a stillness of the heart that can be cultivated amid the busyness of life. It is a practice of pausing, of breathing, of turning the mind toward God in the midst of daily tasks.

As Evagrius suggests, the proper condition of prayer arises naturally when the mind longs for God. This longing is the key that unlocks the door to silence, the spark that ignites the soul’s journey. It is a longing that grows through practice—through moments of solitude, through contemplation of scripture, through acts of love and service. It is a longing that transforms the soul, making it a dwelling place for the divine.

The Joy of Divine Union

In the silence of the Way of Jesus, the soul discovers a joy that surpasses all earthly pleasures. It is the joy of knowing God, not as a distant deity but as the very ground of being. It is the joy of realizing that the soul is never alone, that every step of the journey is guided by divine love. It is the joy of becoming one with Christ, who prayed, “That they may be one, as we are one” (John 17:11).

This joy is the fruit of silence, the gift of a mind liberated from the tyranny of meanings. It is the reverence Evagrius speaks of, the awe of standing in the presence of the infinite. It is the fulfillment of Jesus’ promise: “Blessed are the pure in heart, for they shall see God” (Matthew 5:8). In the silence of prayer, the heart is purified, and God is seen—not with the eyes of the body, but with the eyes of the soul.

Conclusion

The Way of Jesus is the Way of Silence, a path of withdrawal and surrender that leads to divine union. As Evagrius teaches, it is a way of laying aside meanings, of turning the mind toward God until it rests in the pure energy of divine presence. It is a way of longing, of joy, of reverence—a way that transforms the soul and the world.

To walk this Way is to follow Jesus into the heart of God, to discover the kingdom within, to live in the eternal now. It is to embrace the silence that speaks louder than words, the stillness that moves mountains, the love that overcomes all. In the Way of Silence, the soul finds its true home, and the promise of Jesus is fulfilled: “I am with you always, even to the end of the age” (Matthew 28:20).

Ο Δρόμος του Ιησού: Η Σιωπηλή Οδός προς τη Θεία Ένωση

Στην καρδιά των διδασκαλιών του Ιησού βρίσκεται μια βαθιά και διαχρονική αλήθεια: ο Δρόμος της Σιωπής, η οδός που οδηγεί την ψυχή πίσω στην θεία της προέλευση. Αυτός ο Δρόμος, που εμπιστεύτηκε στους μαθητές του, δεν είναι ένα δόγμα λέξεων ή τελετουργιών, αλλά μια ζωντανή πρακτική της ησυχίας, μια ιερή παράδοση στην αιώνια παρουσία του Θεού. Μέσα σε αυτή τη σιωπή, η ψυχή ανακαλύπτει την αληθινή της ουσία, απαλλαγμένη από τα πέπλα της αίσθησης, της μνήμης και του εγώ. Όπως ο πατέρας της ερήμου Ευάγριος ο Ποντικός διατυπώνει τόσο εύγλωττα στον «Λόγο περί Προσευχής», ο Δρόμος της Σιωπής είναι η ουσία της αληθινής προσευχής, μια κίνηση του νου προς τον Θεό που υπερβαίνει όλες τις γήινες προσκολλήσεις και ανοίγει την καρδιά στη θεία ευλάβεια και χαρά.

Το Κάλεσμα στη Σιωπή

Ο Ιησούς, η ενσάρκωση της θείας αγάπης, συχνά αποσυρόταν στη μοναξιά για να κοινωνήσει με τον Πατέρα. Στην ησυχία της ερήμου, στην πλαγιά του βουνού ή στη γαλήνη του πρώτου πρωινού, έδειξε έναν τρόπο ύπαρξης που καλούσε τους μαθητές του να ακολουθήσουν. «Στάσου ήσυχος και γνώρισε ότι εγώ είμαι ο Θεός», ψάλλει ο Ψαλμωδός (Ψαλμός 46:10), και μέσα σε αυτή την ησυχία, ο Ιησούς αποκάλυψε την οδό προς τη θεία γνώση. Η σιωπή, στον Δρόμο του Ιησού, δεν είναι απλώς η απουσία ήχου, αλλά η παρουσία του Θεού—ένας χώρος όπου η ψυχή, απαλλαγμένη από τον θόρυβο του κόσμου, μπορεί να ακούσει τον ψίθυρο της αιωνιότητας.

Για τους μαθητές του Ιησού, η σιωπή δεν ήταν μια απόδραση από τη ζωή, αλλά μια εμβάθυνση σε αυτήν. Ήταν μια πρακτική απόσυρσης, όχι από τον ίδιο τον κόσμο, αλλά από τις περισπάσεις που δένουν την ψυχή στην ψευδαίσθηση. Όπως γράφει ο Ευάγριος στο κεφάλαιο 62 του «Λόγου περί Προσευχής», «Όταν ο νους σου λαχταρά πολύ τον Θεό, η σάρκα αποσύρεται λίγο, και όλες οι έννοιες της αίσθησης ή της μνήμης ή της διάθεσης απομακρύνονται, γεμίζοντας με ευλάβεια και χαρά». Εδώ, ο Ευάγριος αποκαλύπτει την μυστική καρδιά της προσευχής: τη στροφή της συνείδησης προς την καθαρή ενέργεια του νου, πέρα από τις φευγαλέες εντυπώσεις των αισθήσεων, το βάρος της μνήμης ή τις κατασκευές της προσωπικότητας.

Η Απόσυρση του Νου

Το να βαδίζεις στον Δρόμο του Ιησού σημαίνει να εξασκείσαι σε αυτή την ιερή απόσυρση, μια κίνηση της προσοχής μακριά από τις κατώτερες λειτουργίες του νου προς την θεία του πηγή. Αυτό δεν είναι απόρριψη του σώματος ή του κόσμου, γιατί ο ίδιος ο Ιησούς έζησε πλήρως μέσα και στα δύο, θεραπεύοντας τους αρρώστους, μοιράζοντας ψωμί με αμαρτωλούς και κλαίγοντας για τους πονεμένους. Αντίθετα, είναι μια απελευθέρωση του νου από την εμπλοκή του στο παροδικό, μια άρνηση να αφήσουμε την αίσθηση, τη μνήμη ή το εγώ να καθορίσουν την πραγματικότητα της ψυχής.

Ο Ευάγριος μιλά για αυτή την απόσυρση ως μια απομάκρυνση, μια ήπια απελευθέρωση της ενασχόλησης του νου με το εξωτερικό. Οι αισθήσεις, που τόσο συχνά διεκδικούν την προσοχή, ησυχάζουν όχι με βία, αλλά με λαχτάρα—μια βαθιά, φλογερή επιθυμία για τον Θεό που φυσικά οδηγεί την ψυχή προς τα μέσα. Η μνήμη, το αποθετήριο της διάνοιας, που πλέκει ιστορίες του παρελθόντος και προβολές του μέλλοντος, παραμερίζεται. Η διάθεση, η επιβεβαίωση της ταυτότητας από το εγώ, μαλακώνει στο φως της θείας παρουσίας. Σε αυτή την απόσυρση, ο νους γίνεται σαν μια ήρεμη λίμνη, που αντανακλά το άπειρο.

Αυτή είναι η «κατάλληλη κατάσταση της προσευχής» που περιγράφει ο Ευάγριος—μια κατάσταση ύπαρξης όπου ο νους δεν είναι πλέον κατακερματισμένος αλλά ολόκληρος, δεν είναι πλέον δεσμευμένος αλλά ελεύθερος. Είναι μια επιστροφή σε αυτό που αποκαλεί «φυσική κατάσταση» του νου, μια κατάσταση καθαρής επίγνωσης που υπάρχει πριν από τη σκέψη, πριν από τη μορφή, πριν από τον διαχωρισμό. Σε αυτή την κατάσταση, η ψυχή γεμίζει με ευλάβεια, ένα ιερό δέος που πηγάζει όχι από φόβο, αλλά από την αναγνώριση του θεϊκού μυστηρίου. Και μαζί με την ευλάβεια έρχεται η χαρά, η ανείπωτη απόλαυση του να αναπαύεσαι στην παρουσία του Θεού.

Η Προσευχή ως Παραμέρισμα των Εννοιών

Στο κεφάλαιο 71 του «Λόγου περί Προσευχής», ο Ευάγριος προσφέρει έναν βαθύ ορισμό της προσευχής: «Η προσευχή είναι το παραμέρισμα των εννοιών». Αυτή η απλή αλλά ριζοσπαστική δήλωση αποκαλύπτει την ουσία του Δρόμου του Ιησού. Το να προσεύχεσαι δεν είναι να συσσωρεύεις γνώση, να απαγγέλλεις τύπους ή να ικετεύεις για επιθυμίες. Είναι να αφήνεις—να απελευθερώνεις τον νου από την προσκόλλησή του σε έννοιες, ιδέες και κατασκευές. Είναι να στέκεσαι γυμνός μπροστά στον Θεό, απαλλαγμένος από όλα όσα δεν είναι αιώνια.

Οι «έννοιες» για τις οποίες μιλά ο Ευάγριος είναι οι νοητικές δομές που διαμορφώνουν την αντίληψή μας για την πραγματικότητα: οι ετικέτες που αποδίδουμε στα πράγματα, οι κρίσεις που σχηματίζουμε, οι ιστορίες που λέμε στον εαυτό μας για το ποιοι είμαστε και τι είναι ο κόσμος. Αυτές οι έννοιες, αν και χρήσιμες για την πλοήγηση στον υλικό κόσμο, γίνονται εμπόδια στη θεία ένωση όταν κυριαρχούν στον νου. Είναι ο θόρυβος που πνίγει τη σιωπηλή, μικρή φωνή του Θεού.

Το να παραμερίζεις τις έννοιες είναι να εισέρχεσαι στη σιωπή της καθαρής ύπαρξης, όπου ο νους αναπαύεται στον Θεό χωρίς μεσολαβητή. Είναι να ακολουθείς τον Ιησού στην έρημο, όπου οι πειρασμοί της εξουσίας, της κατοχής και της υπερηφάνειας φαίνονται για αυτό που είναι—ψευδαισθήσεις που ξεθωριάζουν στο φως της αλήθειας. Είναι να κάθεσαι με τη Μαρία στα πόδια του Διδασκάλου, επιλέγοντας το «εν δέον» (Λουκάς 10:42) αντί για τις περισπάσεις του κόσμου. Είναι να γίνεσαι σαν μικρό παιδί, όπως δίδαξε ο Ιησούς, εισερχόμενος στη βασιλεία με μια καρδιά απαλλαγμένη από τις πολυπλοκότητες του εγώ (Ματθαίος 18:3).

Η Μυστική Οδός της Σιωπής

Ο Δρόμος του Ιησού, όπως φωτίζεται από τις διδασκαλίες του Ευαγρίου, είναι μια μυστική οδός που οδηγεί την ψυχή μέσω της σιωπής στη θεία ένωση. Είναι ένα ταξίδι προς τα μέσα, όχι για να ξεφύγει από τον κόσμο, αλλά για να τον μεταμορφώσει. Στη σιωπή, η ψυχή ανακαλύπτει ότι δεν είναι ξεχωριστή από τον Θεό, ότι η βασιλεία είναι μέσα μας (Λουκάς 17:21). Στη σιωπή, η ψυχή μαθαίνει να βλέπει τον κόσμο μέσα από τα μάτια του Χριστού, με συμπόνια, ταπεινότητα και αγάπη.

Αυτή η οδός δεν είναι χωρίς προκλήσεις. Ο νους, συνηθισμένος στην δραστηριότητα, αντιστέκεται στην ησυχία. Το εγώ, φοβούμενο τη διάλυσή του, προσκολλάται σε γνωστά μοτίβα. Ωστόσο, ο Ιησούς μας διαβεβαιώνει: «Ο ζυγός μου είναι χρηστός, και το φορτίον μου ελαφρόν» (Ματθαίος 11:30). Ο Δρόμος της Σιωπής δεν είναι μια προσπάθεια, αλλά μια παράδοση, όχι μια πράξη, αλλά μια ύπαρξη. Είναι μια πρακτική εμπιστοσύνης, του να αναπαύεσαι στη βεβαιότητα ότι ο Θεός είναι πιο κοντά από την ίδια μας την ανάσα.

Ο Ευάγριος, αντηχώντας τις διδασκαλίες του Ιησού, μας υπενθυμίζει ότι η λαχτάρα του νου για τον Θεό είναι η ίδια η αρχή της προσευχής. Αυτή η λαχτάρα, σαν φλόγα, καίει τα υπολείμματα της περισπάσης και αποκαλύπτει την αληθινή φύση της ψυχής. Καθώς ο νους αποσύρεται από την αίσθηση, τη μνήμη και τη διάθεση, γίνεται δοχείο για το θεϊκό φως, ναός όπου κατοικεί ο Θεός. Σε αυτόν τον ιερό χώρο, η προσευχή δεν γίνεται πράξη, αλλά κατάσταση ύπαρξης—μια συνεχής κοινωνία με τον Ένα που είναι τα πάντα εν πάσι.

Ζώντας τον Δρόμο της Σιωπής

Το να ζεις τον Δρόμο του Ιησού σημαίνει να φέρεις τη σιωπή της προσευχής σε κάθε στιγμή. Είναι να βαδίζεις στον κόσμο με μια καρδιά συντονισμένη στο θείο, να βλέπεις το πρόσωπο του Χριστού σε κάθε ξένο, να ακούς τη φωνή του Θεού σε κάθε ψίθυρο του ανέμου. Είναι να αφήνεις την ανάγκη για έλεγχο, κρίση, κατοχή, και να αναπαύεσαι αντίθετα στο μυστήριο της θείας αγάπης.

Αυτός ο Δρόμος δεν απαιτεί απομόνωση σε μοναστήρι ή εγκατάλειψη των εγκόσμιων ευθυνών. Ο ίδιος ο Ιησούς έζησε ανάμεσα στους ανθρώπους, διδάσκοντας, θεραπεύοντας και υπηρετώντας. Η σιωπή που δίδαξε είναι μια εσωτερική σιωπή, μια ησυχία της καρδιάς που μπορεί να καλλιεργηθεί μέσα στη φασαρία της ζωής. Είναι μια πρακτική παύσης, αναπνοής, στροφής του νου προς τον Θεό εν μέσω καθημερινών εργασιών.

Όπως υποδηλώνει ο Ευάγριος, η κατάλληλη κατάσταση της προσευχής προκύπτει φυσικά όταν ο νους λαχταρά τον Θεό. Αυτή η λαχτάρα είναι το κλειδί που ξεκλειδώνει την πόρτα στη σιωπή, η σπίθα που ανάβει το ταξίδι της ψυχής. Είναι μια λαχτάρα που μεγαλώνει μέσω της πρακτικής—μέσα από στιγμές μοναξιάς, μέσω της μελέτης των Γραφών, μέσω πράξεων αγάπης και υπηρεσίας. Είναι μια λαχτάρα που μεταμορφώνει την ψυχή, καθιστώντας την κατοικία του θείου.

Η Χαρά της Θείας Ένωσης

Στη σιωπή του Δρόμου του Ιησού, η ψυχή ανακαλύπτει μια χαρά που υπερβαίνει όλες τις γήινες απολαύσεις. Είναι η χαρά της γνώσης του Θεού, όχι ως μακρινού θεού, αλλά ως το ίδιο το έδαφος της ύπαρξης. Είναι η χαρά της συνειδητοποίησης ότι η ψυχή δεν είναι ποτέ μόνη, ότι κάθε βήμα του ταξιδιού καθοδηγείται από τη θεία αγάπη. Είναι η χαρά του να γίνεσαι ένα με τον Χριστό, ο οποίος προσευχήθηκε: «Ίνα ώσιν εν, καθώς ημείς εν εσμέν» (Ιωάννης 17:11).

Αυτή η χαρά είναι ο καρπός της σιωπής, το δώρο ενός νου απελευθερωμένου από την τυραννία των εννοιών. Είναι η ευλάβεια για την οποία μιλά ο Ευάγριος, το δέος του να στέκεσαι στην παρουσία του απείρου. Είναι η εκπλήρωση της υπόσχεσης του Ιησού: «Μακάριοι οι καθαροί τη καρδία, ότι αυτοί τον Θεόν όψονται» (Ματθαίος 5:8). Στη σιωπή της προσευχής, η καρδιά καθαρίζεται, και ο Θεός φαίνεται—όχι με τα μάτια του σώματος, αλλά με τα μάτια της ψυχής.

Συμπέρασμα

Ο Δρόμος του Ιησού είναι ο Δρόμος της Σιωπής, μια οδός απόσυρσης και παράδοσης που οδηγεί στη θεία ένωση. Όπως διδάσκει ο Ευάγριος, είναι ένας τρόπος παραμέρισης των εννοιών, στροφής του νου προς τον Θεό μέχρι να αναπαυθεί στην καθαρή ενέργεια της θείας παρουσίας. Είναι ένας δρόμος λαχτάρας, χαράς, ευλάβειας—ένας δρόμος που μεταμορφώνει την ψυχή και τον κόσμο.

Το να βαδίζεις σε αυτόν τον Δρόμο είναι να ακολουθείς τον Ιησού στην καρδιά του Θεού, να ανακαλύπτεις τη βασιλεία μέσα σου, να ζεις στο αιώνιο τώρα. Είναι να αγκαλιάζεις τη σιωπή που μιλά πιο δυνατά από τις λέξεις, την ησυχία που κινεί βουνά, την αγάπη που υπερνικά τα πάντα. Στον Δρόμο της Σιωπής, η ψυχή βρίσκει το αληθινό της σπίτι, και η υπόσχεση του Ιησού εκπληρώνεται: «Ιδού, εγώ μεθ’ υμών ειμι πάσας τας ημέρας έως της συντελείας του αιώνος» (Ματθαίος 28:20).


 


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

TAOΪSM

TAOΪSM
Chapter 16. The Sacred Return: A Journey into the Eternal Stillness
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

BUDDHISM

BUDDHISM
Chapter 16. Pleasure
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

VEDANTA

VEDANTA
Viveka Chudamani, by Adi Sankaracharya, 6-10 / 2. The Pathless Path: A Journey Beyond the Threshold of Becoming
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

jKRISHNAMURTI

jKRISHNAMURTI
The Only Revolution / California: 1. The Sacred Emptiness: A Journey Beyond the Self
Monday, 13 October, 2025

1. The Sacred Emptiness: A Journey Beyond the Self

 

The False Gardens of Seeking

 

In the vastness of the human heart, there exists a peculiar hunger—a restlessness that drives the soul toward distant horizons, seeking visions of light and experiences of transcendence. Yet this hunger, born of incompleteness, carries within itself the seeds of its own deception. For the seeker who ventures forth with maps drawn by desire finds only the territories his own longing has created, landscapes that mirror the contours of his fear rather than the boundless reality that lies beyond all naming.

 

The immature consciousness, small as a fist clutching at shadows, dreams itself into expansiveness. It experiences what it calls awakening, what it names enlightenment, what it celebrates as breakthrough—and yet these experiences are but reflections in a pond disturbed by its own reaching. The mind recognizes only what it has been conditioned to recognize, sees only through the colored glass of its accumulated knowledge. A man raised among mirrors mistakes reflections for windows and believes he has seen beyond the walls of his prison.

 

Such souls often achieve great success in the marketplace of spirituality. They gather followers as a merchant gathers coins, they speak with authority born not of silence but of borrowed words, they wear the robes of wisdom as costume rather than nakedness. The gurus they follow are themselves dwellers in the same illusion—guides who know only the paths they have memorized from ancient books, teachers whose certainty is the rigidity of fear disguised as knowledge. Together, teacher and disciple construct elaborate architectures of belief, building towers toward heaven with bricks made of concepts, never noticing that the foundation itself rests upon nothing but air.

 

True meditation does not dwell in such marketplaces. It is not a commodity to be purchased through effort, not a state to be achieved through technique, not an experience to be collected and preserved in the museum of memory. The realm of meditation lies forever beyond the reach of the seeker, for seeking itself is the barrier that prevents entry. As long as one searches, one confirms the existence of the searcher—that persistent shadow self that believes itself separate from what it seeks, that imagines a distance between here and there, between now and then, between itself and the infinite.

 

The comfort the seeker derives from his spiritual practices becomes the morality by which he measures his progress. He creates a hierarchy of states, a ladder of attainment, and climbs steadily upward, never suspecting that each rung is woven from the threads of his own fear of groundlessness. He wants certainty where only mystery can flower. He wants arrival where only journey exists. He wants to possess the unpossessable, to contain the infinite within the thimble of his understanding.

 

The Death of Conviction

 

Freedom is not a distant shore to be reached after long meditation. It is not the fruit of practice, not the reward for discipline, not the achievement that crowns a lifetime of spiritual effort. Freedom is the first breath, the initial movement, the primary condition without which meditation remains forever a word without substance, a promise without fulfillment.

 

This freedom demands something that few are willing to offer: the total death of everything one has been taught to value. Society constructs its elaborate web of moralities, each thread a constraint disguised as virtue. From birth, the individual is wrapped in these threads until he forgets the sensation of nakedness, until he mistakes the cocoon for his skin. Social morality teaches him what to seek and what to avoid, what to call good and what to name evil, how to measure himself against others and find himself either superior or lacking. All of this—the entire structure of social values, religious dogmas, and collective beliefs—must be seen through completely, not gradually but instantaneously, like a veil torn away in a single gesture.

 

The man who carries belief cannot enter meditation's territory. Belief is always about something not present, something hoped for or remembered, something constructed by thought to fill the abyss of not-knowing. Whether one believes in God or in atheism, in rebirth or in annihilation, in progress or in decline—all such beliefs are furniture arranged in the mind's room, decorations meant to make emptiness feel inhabited. But meditation is not a furnished room. It is the vast desert where no structure stands, the ocean without islands, the sky that contains no borders.

 

Dogma is thought's attempt to crystallize the living into the dead, to transform the flowing river into ice that can be grasped and held. Religious doctrines, philosophical systems, psychological theories—all are maps claiming to describe a territory that exists beyond all mapping. The mystics of old spoke in paradox and poetry not because they lacked clarity but because direct expression of truth would immediately become false the moment it hardened into statement. They pointed at the moon and warned against mistaking the finger for the destination.

 

This denial of social morality and the structures of belief is not rebellion. Rebellion is merely the opposite pole of conformity, still bound to what it rejects. True freedom is neither conformity nor rebellion but a stepping outside the entire field where these opposites exist. It is not a public affair, not something that can be practiced in congregations or shared in gatherings. Meditation stands alone as each soul stands alone before the infinite—not isolated but singular, not separate but unique, not divided but whole unto itself.

 

Beyond the Borders of Thought

 

Truth does not reside in the realm of thought. This must be understood not conceptually but with the entirety of one's being. Thought is a magnificent instrument for navigating the practical world, for building bridges and solving equations, for organizing experience into categories that can be communicated. But thought is always and only a response to memory, a reaction born of the past. It knows nothing of the present except through the lens of what has been. It encounters the new and immediately translates it into the known, reducing the infinite to the familiar, taming the wild into the domesticated.

 

What thought calls truth is merely an arrangement of ideas that achieves internal consistency. Philosophical systems pride themselves on their logical coherence, religious theologies claim validity through scriptural reference, scientific theories demonstrate their worth through predictive power. Yet all of these are constructions within thought's domain, edifices built from thought's materials, monuments to thought's capacity to organize symbols. They may be useful, even beautiful, but they are not truth in the sense that meditation reveals truth.

 

For meditation opens a door—or rather, dissolves the wall—into a dimension where thought cannot follow. This is not the absence of thinking, not a blank unconsciousness or a void of mental activity. Rather, it is consciousness aware of itself without the mediation of thought, perception unfiltered by the screen of concept, being itself without the constant narration of becoming. When thought falls silent not through suppression but through the seeing of its own limitations, something else emerges—or perhaps it was always present but obscured by thought's noise.

 

This something cannot be named without betraying it, yet the mystic impulse throughout ages has attempted to point toward it through symbol and metaphor. It has been called the Ground of Being, the Absolute, the Void, the Tao, the Divine Presence, Pure Consciousness, the Eternal Now. Each name immediately becomes inadequate, each description falls short, yet the pointing continues because the human heart cannot contain such recognition without expressing it, even knowing the expression will fail.

 

The complete negation of thought's entire structure is the positive reality of meditation. This sounds paradoxical to the rational mind, which understands construction but not dissolution, which comprehends building up but not emptying out. How can negation be positive? How can the denial of structure lead to presence rather than absence? Yet this paradox resolves itself not through intellectual understanding but through direct experience. The man who spends his life filling his house with possessions and one day removes everything discovers not emptiness but space itself—that living spaciousness which was always present but hidden beneath accumulation.

 

The Luminous Desert

 

When the seeker ceases seeking, when belief releases its grip, when thought recognizes its boundaries and rests—what remains is not nothing but everything. The mystics speak of this in languages of light and darkness, of fullness and emptiness, of sound and silence, knowing that any description will be misunderstood yet trusting that something will reach across the gulf of words to kindle recognition in another heart.

 

There is a quality of vastness to this state that meditation reveals—not the vastness of space that extends infinitely outward, but an inner boundlessness that has no dimensions yet contains all possibilities. It is like standing in a desert at midnight, the sky so full of stars that darkness itself becomes luminous, and feeling oneself both infinitesimally small and identical with the entire cosmos. The boundaries that normally define the self as separate from the world become porous, then transparent, then disappear entirely—not in a loss of identity but in a recognition of one's true nature as not separate from the whole.

 

This is the union the mystics describe, though union implies two things joining whereas this is the recognition that there never was a division. The wave discovers it is the ocean. The ray of light realizes it is the sun. The individual consciousness awakens to its nature as consciousness itself, not enclosed in a body but appearing through this particular form as the universal appears through every particular, as the infinite dances in every finite manifestation.

 

In such moments—though moment is the wrong word, for this exists outside time—there is no experience of transcendence because there is no experiencer separate from what is experienced. There is simply being, pure and unmediated. The sacred is not somewhere else, not in heavens above or depths below, but right here in the ordinary made extraordinary through complete attention. The ineffable reveals itself not as something hidden that must be uncovered but as the obvious that was overlooked because it was too close, too simple, too immediate to be noticed by a mind always reaching elsewhere.

 

The Silence That Speaks

 

Yet one cannot dwell permanently in such recognition any more than one can hold the wind or capture the sky in a jar. The body continues its breathing, thought resumes its movement, daily life calls with its endless demands and necessities. The transformation meditation brings is not an escape from the world but a different way of being within it—a presence that no longer mistakes the surface for the depths, the wave for the ocean, the dream for the dreamer.

 

After touching this reality, the individual returns to thought's realm carrying something inexpressible—not as memory but as a fragrance that clings to all subsequent experience. Colors appear more vivid yet less important. Relationships deepen yet burden less. Suffering occurs but does not define. Joy arises but need not be clutched. Everything continues as before yet nothing is the same, for the one who acts and perceives and thinks has been fundamentally altered at a level beneath personality, beneath character, beneath all that makes one person different from another.

 

This is the sacred ordinariness that mystics celebrate—not an extraordinary state achieved through heroic practice but the recognition of the extraordinary within the ordinary, the eternal within the temporal, the infinite within the finite. The sacred reveals itself in the fall of light through a window, in the breath entering and leaving the body, in the movement of thought across the mind's sky like clouds across the blue expanse. Everything becomes sacramental not because it has changed but because perception has been cleansed.

 

The peace that arises is not the peace of escape or the tranquility of suppression. It is the peace that comes from no longer being at war—with oneself, with others, with existence itself. Resistance ceases when there is nothing to resist, struggle ends when there is nowhere to go, seeking stops when it is seen that what was sought was seeking itself. This peace coexists with action, with passion, with the full engagement with life. It is not passivity but a groundedness that allows everything to flow through without leaving residue, without creating the karmic knots that bind consciousness to perpetual becoming.

 

The Pathless Path

 

To speak of meditation as a path is already to mislead, for a path implies movement from here to there, from ignorance to knowledge, from bondage to liberation. Yet meditation is not a going but a staying, not an achieving but a being, not a becoming but a recognizing of what already is. The pathless path is this paradox: that one must make tremendous effort to realize that no effort was ever needed, must seek intensely to discover that seeking is the obstacle, must strive to reach the point where striving dissolves into effortless presence.

 

This is why true meditation cannot be taught as technique or transmitted as method. A teacher can point, can create circumstances where understanding might flower, can remove obstacles through questioning and challenging—but the essential breakthrough must occur alone, in the privacy of one's own consciousness, where no external authority can reach. The guru who promises to give enlightenment, who claims to transfer wisdom through initiation or grace, is offering comfort rather than truth, a pleasant dream rather than the awakening that shatters all dreams.

 

The aloneness of meditation is not loneliness. It is the aloneness of a mountain peak that stands complete unto itself yet is inseparable from the earth, the aloneness of consciousness that cannot be shared yet is the very ground of all sharing, the aloneness of existence that each must face directly without intermediary yet which reveals itself as the unity that contains all apparent separation.

 

In this aloneness, boundaries dissolve. The carefully maintained walls between inner and outer, between observer and observed, between self and other, are seen as mental constructs that have no reality beyond the thought that creates them. What remains when these walls fall is not a merging—for there were never truly separate things to merge—but a recognition of the seamless wholeness that was always present but obscured by the mind's habitual division of reality into fragments.

 

The Return to Silence

 

Words eventually exhaust themselves attempting to describe what lies beyond language. The mystic, having spoken, must finally fall silent, not in defeat but in recognition that silence itself is the most eloquent expression of truth. For silence is not the absence of sound but the space in which sound arises and into which it returns. It is the canvas upon which all experience is painted, the screen upon which all phenomena appear, the consciousness within which all content emerges and dissolves.

 

Meditation is the practice of returning to this silence—not as escape but as homecoming, not as achievement but as recognition of what never left. It is available in any moment, not as a future attainment but as present reality obscured only by the mind's constant motion, by thought's endless commentary, by the seeker's perpetual reaching toward what he imagines lies elsewhere.

 

The revolution that meditation brings is total because it occurs not in the content of consciousness but in consciousness itself. It is not a rearrangement of psychological furniture but a recognition of the space in which all furniture appears. Political revolutions change external structures while leaving internal patterns intact. Psychological revolutions modify behavior and attitude while maintaining the fundamental sense of separate self. But meditation's revolution dissolves the very ground upon which all other revolutions are built—the illusion of the separate self struggling for survival, for meaning, for purpose in a universe imagined as alien and threatening.

 

What emerges from this dissolution is not nothing but everything—not in the sense of possessing all things but in the sense of being one with the totality, no longer standing apart as observer but recognized as the very consciousness through which the universe becomes aware of itself. This is the ultimate mystical recognition: that the seeker and the sought are one, that the meditator and meditation are not two, that the individual and the Absolute were never separate except in the dream of separation.

 

And so the journey that seemed to travel immense distances arrives where it began, seeing with new eyes what was always present. The sacred that was sought in distant temples and exotic practices reveals itself in this breath, this moment, this ordinary extraordinary here and now. The revolution that transformed everything leaves everything exactly as it is—only now, nothing is merely what it appears to be. Every moment opens into eternity, every atom vibrates with the infinite, every breath is the respiration of the Divine.

 

In this recognition, there is peace—not as the opposite of conflict but as the ground from which both conflict and harmony arise. There is freedom—not as the achievement of will but as the surrender of will's burden. There is love—not as emotion but as the recognition of unity, the seeing that all apparent others are movements of the one consciousness that wears infinite masks while remaining forever itself.

 

The mystic falls silent. The meditation deepens. The word dissolves into the wordless. And in that dissolution, everything is revealed as it truly is: sacred, ineffable, eternally present, waiting only for recognition to flower into the peace that was never truly lost.

 

The revolution is complete. Nothing has changed. Everything is transformed.

Η Ιερή Κενότητα: Ένα Ταξίδι Πέρα από τον Εαυτό

 

Οι Ψεύτικοι Κήποι της Αναζήτησης

 

Στην απεραντοσύνη της ανθρώπινης καρδιάς, υπάρχει μια περίεργη πείνα—μια ανησυχία που ωθεί την ψυχή προς μακρινούς ορίζοντες, αναζητώντας οράματα φωτός και εμπειρίες υπέρβασης. Ωστόσο, αυτή η πείνα, γεννημένη από την ατέλεια, φέρει μέσα της τους σπόρους της δικής της απάτης. Γιατί ο αναζητητής που προχωρά με χάρτες σχεδιασμένους από την επιθυμία βρίσκει μόνο τα εδάφη που η δική του λαχτάρα έχει δημιουργήσει, τοπία που αντανακλούν τα περιγράμματα του φόβου του και όχι την απεριόριστη πραγματικότητα που βρίσκεται πέρα από κάθε ονομασία.

 

Η ανώριμη συνείδηση, μικρή σαν μια γροθιά που αρπάζει σκιές, ονειρεύεται τον εαυτό της σε επέκταση. Βιώνει αυτό που αποκαλεί αφύπνιση, αυτό που ονομάζει φώτιση, αυτό που γιορτάζει ως ρήγμα—και όμως αυτές οι εμπειρίες είναι μόνο αντανακλάσεις σε μια λιμνούλα ταραγμένη από την ίδια της την προσπάθεια. Ο νους αναγνωρίζει μόνο ό,τι έχει εκπαιδευτεί να αναγνωρίζει, βλέπει μόνο μέσα από το χρωματιστό γυαλί της συσσωρευμένης γνώσης του. Ένας άνθρωπος που μεγάλωσε ανάμεσα σε καθρέφτες μπερδεύει τις αντανακλάσεις με παράθυρα και πιστεύει ότι έχει δει πέρα από τα τείχη της φυλακής του.

 

Τέτοιες ψυχές συχνά επιτυγχάνουν μεγάλη επιτυχία στην αγορά της πνευματικότητας. Συγκεντρώνουν οπαδούς όπως ένας έμπορος συγκεντρώνει νομίσματα, μιλούν με αυθεντία γεννημένη όχι από τη σιωπή αλλά από δανεικές λέξεις, φορούν τα ρούχα της σοφίας ως κοστούμι και όχι ως γυμνότητα. Οι γκουρού που ακολουθούν είναι οι ίδιοι κάτοικοι της ίδιας ψευδαίσθησης—οδηγοί που γνωρίζουν μόνο τα μονοπάτια που έχουν απομνημονεύσει από αρχαία βιβλία, δάσκαλοι των οποίων η βεβαιότητα είναι η ακαμψία του φόβου μεταμφιεσμένη σε γνώση. Μαζί, δάσκαλος και μαθητής κατασκευάζουν περίπλοκες αρχιτεκτονικές πίστης, χτίζοντας πύργους προς τον ουρανό με τούβλα φτιαγμένα από έννοιες, χωρίς ποτέ να παρατηρούν ότι το θεμέλιο βασίζεται σε τίποτα άλλο παρά σε αέρα.

 

Ο αληθινός διαλογισμός δεν κατοικεί σε τέτοιες αγορές. Δεν είναι εμπόρευμα που αγοράζεται με προσπάθεια, δεν είναι κατάσταση που επιτυγχάνεται με τεχνική, δεν είναι εμπειρία που συλλέγεται και διατηρείται στο μουσείο της μνήμης. Το βασίλειο του διαλογισμού βρίσκεται για πάντα πέρα από την εμβέλεια του αναζητητή, γιατί η αναζήτηση η ίδια είναι το εμπόδιο που εμποδίζει την είσοδο. Όσο κάποιος αναζητά, επιβεβαιώνει την ύπαρξη του αναζητητή—εκείνης της επίμονης σκιάς του εαυτού που πιστεύει ότι είναι χωριστός από αυτό που αναζητά, που φαντάζεται μια απόσταση μεταξύ εδώ και εκεί, μεταξύ τώρα και τότε, μεταξύ εαυτού και του άπειρου.

 

Η άνεση που αντλεί ο αναζητητής από τις πνευματικές του πρακτικές γίνεται η ηθική με την οποία μετρά την πρόοδό του. Δημιουργεί μια ιεραρχία καταστάσεων, μια σκάλα επίτευξης, και σκαρφαλώνει σταθερά προς τα πάνω, χωρίς ποτέ να υποψιάζεται ότι κάθε σκαλί είναι υφασμένο από τα νήματα του δικού του φόβου για την απουσία εδάφους. Θέλει βεβαιότητα εκεί όπου μόνο το μυστήριο μπορεί να ανθίσει. Θέλει άφιξη εκεί όπου υπάρχει μόνο ταξίδι. Θέλει να κατέχει το ακατέχτητο, να περιέχει το άπειρο μέσα στη δαχτυλήθρα της κατανόησής του.

 

Ο Θάνατος της Πίστης

 

Η ελευθερία δεν είναι μια μακρινή ακτή που φτάνεται μετά από μακρύ διαλογισμό. Δεν είναι ο καρπός της πρακτικής, δεν είναι η ανταμοιβή για την πειθαρχία, δεν είναι το επίτευγμα που στεφανώνει μια ζωή πνευματικής προσπάθειας. Η ελευθερία είναι η πρώτη ανάσα, η αρχική κίνηση, η πρωταρχική συνθήκη χωρίς την οποία ο διαλογισμός παραμένει για πάντα μια λέξη χωρίς ουσία, μια υπόσχεση χωρίς εκπλήρωση.

 

Αυτή η ελευθερία απαιτεί κάτι που λίγοι είναι πρόθυμοι να προσφέρουν: τον ολοκληρωτικό θάνατο όλων όσων έχουν διδαχθεί να εκτιμούν. Η κοινωνία κατασκευάζει τον περίπλοκο ιστό των ηθικών της, κάθε νήμα ένας περιορισμός μεταμφιεσμένος σε αρετή. Από τη γέννηση, το άτομο τυλίγεται σε αυτά τα νήματα μέχρι να ξεχάσει την αίσθηση της γυμνότητας, μέχρι να μπερδέψει το κουκούλι με το δέρμα του. Η κοινωνική ηθική του διδάσκει τι να αναζητά και τι να αποφεύγει, τι να αποκαλεί καλό και τι να ονομάζει κακό, πώς να μετρά τον εαυτό του σε σχέση με τους άλλους και να βρίσκει τον εαυτό του είτε ανώτερο είτε ελλιπή. Όλο αυτό—η ολόκληρη δομή των κοινωνικών αξιών, των θρησκευτικών δογμάτων και των συλλογικών πεποιθήσεων—πρέπει να διαπεραστεί πλήρως, όχι σταδιακά αλλά ακαριαία, σαν ένα πέπλο που σκίζεται με μια μόνο χειρονομία.

 

Ο άνθρωπος που κουβαλά πίστη δεν μπορεί να εισέλθει στο έδαφος του διαλογισμού. Η πίστη αφορά πάντα κάτι που δεν είναι παρόν, κάτι που ελπίζεται ή θυμάται, κάτι που κατασκευάζεται από τη σκέψη για να γεμίσει το χάος του μη-γνωρίζειν. Είτε κάποιος πιστεύει στον Θεό είτε στον αθεϊσμό, στην αναγέννηση είτε στην εξόντωση, στην πρόοδο είτε στην παρακμή—όλες αυτές οι πίστεις είναι έπιπλα τοποθετημένα στο δωμάτιο του νου, διακοσμήσεις προορισμένες να κάνουν το κενό να φαίνεται κατοικημένο. Αλλά ο διαλογισμός δεν είναι ένα επιπλωμένο δωμάτιο. Είναι η απέραντη έρημος όπου καμία δομή δεν στέκεται, ο ωκεανός χωρίς νησιά, ο ουρανός που δεν έχει σύνορα.

 

Το δόγμα είναι η προσπάθεια της σκέψης να κρυσταλλώσει το ζωντανό στο νεκρό, να μετατρέψει το ρέον ποτάμι σε πάγο που μπορεί να αρπαχτεί και να κρατηθεί. Οι θρησκευτικές δοξασίες, τα φιλοσοφικά συστήματα, οι ψυχολογικές θεωρίες—όλα είναι χάρτες που ισχυρίζονται ότι περιγράφουν ένα έδαφος που υπάρχει πέρα από κάθε χαρτογράφηση. Οι μυστικιστές των παλιών εποχών μιλούσαν με παράδοξα και ποίηση όχι επειδή έλειπε η σαφήνεια αλλά επειδή η άμεση έκφραση της αλήθειας θα γινόταν αμέσως ψευδής τη στιγμή που σκληραινόταν σε δήλωση. Δείχνανε το φεγγάρι και προειδοποιούσαν ενάντια στο να μπερδέψουν το δάχτυλο με τον προορισμό.

 

Αυτή η άρνηση της κοινωνικής ηθικής και των δομών της πίστης δεν είναι επανάσταση. Η επανάσταση είναι απλώς ο αντίθετος πόλος της συμμόρφωσης, ακόμα δεμένη με αυτό που απορρίπτει. Η αληθινή ελευθερία δεν είναι ούτε συμμόρφωση ούτε επανάσταση αλλά ένα βήμα έξω από ολόκληρο το πεδίο όπου αυτά τα αντίθετα υπάρχουν. Δεν είναι δημόσια υπόθεση, δεν είναι κάτι που μπορεί να ασκηθεί σε συγκεντρώσεις ή να μοιραστεί σε συναντήσεις. Ο διαλογισμός στέκεται μόνος όπως κάθε ψυχή στέκεται μόνη μπροστά στο άπειρο—όχι απομονωμένη αλλά μοναδική, όχι χωριστή αλλά μοναδική, όχι διαιρεμένη αλλά ολόκληρη από μόνη της.

 

Πέρα από τα Σύνορα της Σκέψης

 

Η αλήθεια δεν κατοικεί στο βασίλειο της σκέψης. Αυτό πρέπει να κατανοηθεί όχι εννοιολογικά αλλά με ολόκληρο το ον του ανθρώπου. Η σκέψη είναι ένα υπέροχο εργαλείο για την πλοήγηση στον πρακτικό κόσμο, για την κατασκευή γεφυρών και την επίλυση εξισώσεων, για την οργάνωση της εμπειρίας σε κατηγορίες που μπορούν να επικοινωνηθούν. Αλλά η σκέψη είναι πάντα και μόνο μια απάντηση στη μνήμη, μια αντίδραση γεννημένη από το παρελθόν. Δεν γνωρίζει τίποτα για το παρόν εκτός από μέσα από τον φακό του ό,τι υπήρξε. Συναντά το νέο και αμέσως το μεταφράζει στο γνωστό, μειώνοντας το άπειρο στο οικείο, εξημερώνοντας το άγριο στο οικιακό.

 

Αυτό που η σκέψη αποκαλεί αλήθεια είναι απλώς μια διάταξη ιδεών που επιτυγχάνει εσωτερική συνέπεια. Τα φιλοσοφικά συστήματα υπερηφανεύονται για τη λογική τους συνοχή, οι θρησκευτικές θεολογίες ισχυρίζονται εγκυρότητα μέσω αναφορών στις γραφές, οι επιστημονικές θεωρίες αποδεικνύουν την αξία τους μέσω προβλεπτικής δύναμης. Ωστόσο, όλα αυτά είναι κατασκευές μέσα στο πεδίο της σκέψης, οικοδομήματα χτισμένα από υλικά της σκέψης, μνημεία στην ικανότητα της σκέψης να οργανώνει σύμβολα. Μπορεί να είναι χρήσιμα, ακόμα και όμορφα, αλλά δεν είναι αλήθεια με την έννοια που ο διαλογισμός αποκαλύπτει την αλήθεια.

 

Γιατί ο διαλογισμός ανοίγει μια πόρτα—ή μάλλον, διαλύει το τείχος—σε μια διάσταση όπου η σκέψη δεν μπορεί να ακολουθήσει. Αυτό δεν είναι η απουσία σκέψης, όχι μια κενή ασυνειδησία ή ένα κενό πνευματικής δραστηριότητας. Μάλλον, είναι η συνείδηση που γνωρίζει τον εαυτό της χωρίς τη μεσολάβηση της σκέψης, η αντίληψη χωρίς το φίλτρο της έννοιας, το ον το ίδιο χωρίς την συνεχή αφήγηση της γένεσης. Όταν η σκέψη σιωπά όχι μέσω καταστολής αλλά μέσω της όρασης των δικών της περιορισμών, κάτι άλλο αναδύεται—ή ίσως ήταν πάντα παρόν αλλά κρυμμένο από τον θόρυβο της σκέψης.

 

Αυτό το κάτι δεν μπορεί να ονομαστεί χωρίς να προδοθεί, ωστόσο το μυστικιστικό ένστικτο μέσα στους αιώνες έχει προσπαθήσει να δείξει προς αυτό μέσω συμβόλων και μεταφορών. Έχει ονομαστεί το Έδαφος του Όντος, το Απόλυτο, το Κενό, το Ταο, η Θεϊκή Παρουσία, η Καθαρή Συνείδηση, το Αιώνιο Τώρα. Κάθε όνομα γίνεται αμέσως ανεπαρκές, κάθε περιγραφή πέφτει κοντά, ωστόσο το δείξιμο συνεχίζεται επειδή η ανθρώπινη καρδιά δεν μπορεί να περιέχει τέτοια αναγνώριση χωρίς να την εκφράσει, ακόμα και γνωρίζοντας ότι η έκφραση θα αποτύχει.

 

Η πλήρης άρνηση ολόκληρης της δομής της σκέψης είναι η θετική πραγματικότητα του διαλογισμού. Αυτό ακούγεται παράδοξο στον ορθολογικό νου, ο οποίος κατανοεί την κατασκευή αλλά όχι τη διάλυση, ο οποίος καταλαβαίνει το χτίσιμο αλλά όχι το άδειασμα. Πώς μπορεί η άρνηση να είναι θετική; Πώς μπορεί η άρνηση της δομής να οδηγήσει σε παρουσία και όχι σε απουσία; Ωστόσο, αυτό το παράδοξο επιλύεται όχι μέσω διανοητικής κατανόησης αλλά μέσω άμεσης εμπειρίας. Ο άνθρωπος που περνά τη ζωή του γεμίζοντας το σπίτι του με αντικείμενα και μια μέρα αφαιρεί τα πάντα ανακαλύπτει όχι κενό αλλά τον ίδιο τον χώρο—εκείνη τη ζωντανή ευρυχωρία που ήταν πάντα παρούσα αλλά κρυμμένη κάτω από τη συσσώρευση.

 

Η Φωτεινή Έρημος

 

Όταν ο αναζητητής σταματά να αναζητά, όταν η πίστη απελευθερώνει το κράτημά της, όταν η σκέψη αναγνωρίζει τα όριά της και ησυχάζει—αυτό που μένει δεν είναι τίποτα αλλά τα πάντα. Οι μυστικιστές μιλούν γι' αυτό σε γλώσσες φωτός και σκότους, πληρότητας και κενότητας, ήχου και σιωπής, γνωρίζοντας ότι οποιαδήποτε περιγραφή θα παρεξηγηθεί ωστόσο εμπιστευόμενοι ότι κάτι θα φτάσει πέρα από το χάσμα των λέξεων για να ανάψει αναγνώριση σε μια άλλη καρδιά.

 

Υπάρχει μια ποιότητα απεραντοσύνης σε αυτή την κατάσταση που αποκαλύπτει ο διαλογισμός—όχι η απεραντοσύνη του χώρου που εκτείνεται άπειρα προς τα έξω, αλλά μια εσωτερική απεραντοσύνη  που δεν έχει διαστάσεις ωστόσο περιέχει όλες τις δυνατότητες. Είναι σαν να στέκεσαι σε μια έρημο τα μεσάνυχτα, ο ουρανός τόσο γεμάτος αστέρια που το ίδιο το σκοτάδι γίνεται φωτεινό, και να νιώθεις τον εαυτό σου τόσο απειροελάχιστα μικρό όσο και ταυτόσημο με ολόκληρο τον κόσμο. Τα όρια που κανονικά ορίζουν τον εαυτό ως χωριστό από τον κόσμο γίνονται πορώδη, μετά διαφανή, μετά εξαφανίζονται εντελώς—όχι σε απώλεια ταυτότητας αλλά σε αναγνώριση της αληθινής φύσης ως μη χωριστή από το σύνολο.

 

Αυτή είναι η ένωση που περιγράφουν οι μυστικιστές, αν και η ένωση υπονοεί δύο πράγματα που ενώνονται ενώ αυτό είναι η αναγνώριση ότι ποτέ δεν υπήρχε διαίρεση. Το κύμα ανακαλύπτει ότι είναι ο ωκεανός. Η ακτίνα φωτός συνειδητοποιεί ότι είναι ο ήλιος. Η ατομική συνείδηση ξυπνά στη φύση της ως συνείδηση η ίδια, όχι κλεισμένη σε ένα σώμα αλλά εμφανιζόμενη μέσω αυτής της συγκεκριμένης μορφής όπως το καθολικό εμφανίζεται μέσω κάθε συγκεκριμένου, όπως το άπειρο χορεύει σε κάθε πεπερασμένη εκδήλωση.

 

Σε τέτοιες στιγμές—αν και η λέξη στιγμή είναι λάθος, γιατί αυτό υπάρχει έξω από τον χρόνο—δεν υπάρχει εμπειρία υπέρβασης επειδή δεν υπάρχει εμπειρογνώμονας χωριστός από αυτό που βιώνεται. Υπάρχει απλώς ον, καθαρό και χωρίς μεσολάβηση. Το ιερό δεν είναι κάπου αλλού, όχι σε ουρανούς πάνω ή βάθη κάτω, αλλά εδώ ακριβώς στο συνηθισμένο που γίνεται εξαιρετικό μέσω πλήρους προσοχής. Το ανέκφραστο αποκαλύπτει τον εαυτό του όχι ως κάτι κρυμμένο που πρέπει να αποκαλυφθεί αλλά ως το προφανές που παραβλέφθηκε επειδή ήταν πολύ κοντά, πολύ απλό, πολύ άμεσο για να το παρατηρήσει ένας νους που πάντα απλώνεται αλλού.

 

Η Σιωπή που Μιλά

 

Ωστόσο, κανείς δεν μπορεί να κατοικεί μόνιμα σε τέτοια αναγνώριση περισσότερο από όσο μπορεί να κρατήσει τον άνεμο ή να πιάσει τον ουρανό σε ένα βάζο. Το σώμα συνεχίζει την αναπνοή του, η σκέψη επαναλαμβάνει την κίνησή της, η καθημερινή ζωή καλεί με τις ατελείωτες απαιτήσεις και ανάγκες της. Η μεταμόρφωση που φέρνει ο διαλογισμός δεν είναι μια απόδραση από τον κόσμο αλλά ένας διαφορετικός τρόπος ύπαρξης μέσα σε αυτόν—μια παρουσία που δεν μπερδεύει πια την επιφάνεια με τα βάθη, το κύμα με τον ωκεανό, το όνειρο με τον ονειρευόμενο.

 

Μετά την αγκαλιά αυτής της πραγματικότητας, το άτομο επιστρέφει στο βασίλειο της σκέψης φέροντας κάτι ανέκφραστο—όχι ως μνήμη αλλά ως άρωμα που κολλά σε όλες τις επόμενες εμπειρίες. Τα χρώματα φαίνονται πιο ζωντανά αλλά λιγότερο σημαντικά. Οι σχέσεις βαθαίνουν αλλά βαραίνουν λιγότερο. Ο πόνος συμβαίνει αλλά δεν ορίζει. Η χαρά αναδύεται αλλά δεν χρειάζεται να αρπαχτεί. Τα πάντα συνεχίζονται όπως πριν αλλά τίποτα δεν είναι το ίδιο, γιατί αυτός που ενεργεί και αντιλαμβάνεται και σκέφτεται έχει αλλάξει ριζικά σε ένα επίπεδο κάτω από την προσωπικότητα, κάτω από τον χαρακτήρα, κάτω από όλα όσα κάνουν ένα άτομο διαφορετικό από ένα άλλο.

 

Αυτή είναι η ιερή καθημερινότητα που γιορτάζουν οι μυστικιστές—όχι μια εξαιρετική κατάσταση που επιτυγχάνεται μέσω ηρωικής πρακτικής αλλά η αναγνώριση του εξαιρετικού μέσα στο συνηθισμένο, του αιώνιου μέσα στο χρονικό, του άπειρου μέσα στο πεπερασμένο. Το ιερό αποκαλύπτει τον εαυτό του στην πτώση του φωτός μέσα από ένα παράθυρο, στην ανάσα που μπαίνει και βγαίνει από το σώμα, στην κίνηση της σκέψης πάνω από τον ουρανό του νου όπως τα σύννεφα πάνω από την γαλάζια έκταση. Τα πάντα γίνονται μυστηριακά όχι επειδή έχουν αλλάξει αλλά επειδή η αντίληψη έχει καθαριστεί.

 

Η ειρήνη που αναδύεται δεν είναι η ειρήνη της απόδρασης ή η ηρεμία της καταστολής. Είναι η ειρήνη που έρχεται από το να μην είσαι πια σε πόλεμο—με τον εαυτό σου, με τους άλλους, με την ίδια την ύπαρξη. Η αντίσταση σταματά όταν δεν υπάρχει τίποτα να αντισταθείς, ο αγώνας τελειώνει όταν δεν υπάρχει πουθενά να πας, η αναζήτηση σταματά όταν φανεί ότι αυτό που αναζητούνταν ήταν η ίδια η αναζήτηση. Αυτή η ειρήνη συνυπάρχει με δράση, με πάθος, με πλήρη εμπλοκή με τη ζωή. Δεν είναι παθητικότητα αλλά μια σταθερότητα που επιτρέπει τα πάντα να ρέουν μέσα χωρίς να αφήνουν κατάλοιπα, χωρίς να δημιουργούν τους καρμικούς κόμπους που δένουν τη συνείδηση σε αιώνια γένεση.

 

Η Ατραπός Χωρίς Μονοπάτι

 

Το να μιλάς για τον διαλογισμό ως μονοπάτι είναι ήδη να παραπλανάς, γιατί ένα μονοπάτι υπονοεί κίνηση από εδώ προς εκεί, από την άγνοια στη γνώση, από τη δουλεία στη λύτρωση. Ωστόσο, ο διαλογισμός δεν είναι ένα πήγαινε αλλά ένα μένει, όχι ένα επίτευγμα αλλά ένα ον, όχι μια γένεση αλλά μια αναγνώριση αυτού που ήδη είναι. Η ατραπός χωρίς μονοπάτι είναι αυτό το παράδοξο: ότι πρέπει να κάνεις τεράστια προσπάθεια για να συνειδητοποιήσεις ότι καμία προσπάθεια δεν χρειαζόταν ποτέ, πρέπει να αναζητήσεις έντονα για να ανακαλύψεις ότι η αναζήτηση είναι το εμπόδιο, πρέπει να αγωνιστείς για να φτάσεις στο σημείο όπου ο αγώνας διαλύεται σε αβίαστη παρουσία.

 

Αυτός είναι ο λόγος που ο αληθινός διαλογισμός δεν μπορεί να διδαχθεί ως τεχνική ή να μεταδοθεί ως μέθοδος. Ένας δάσκαλος μπορεί να δείξει, μπορεί να δημιουργήσει συνθήκες όπου η κατανόηση μπορεί να ανθίσει, μπορεί να αφαιρέσει εμπόδια μέσω ερωτήσεων και προκλήσεων—αλλά το ουσιαστικό ρήγμα πρέπει να συμβεί μόνο, στην ιδιωτικότητα της δικής σου συνείδησης, όπου καμία εξωτερική αυθεντία δεν μπορεί να φτάσει. Ο γκουρού που υπόσχεται να δώσει φώτιση, που ισχυρίζεται ότι μεταφέρει σοφία μέσω μύησης ή χάριτος, προσφέρει άνεση αντί για αλήθεια, ένα ευχάριστο όνειρο αντί για την αφύπνιση που σπάει όλα τα όνειρα.

 

Η μοναξιά του διαλογισμού δεν είναι μοναχικότητα. Είναι η μοναξιά μιας κορυφής βουνού που στέκεται πλήρης από μόνη της ωστόσο αδιαχώριστη από τη γη, η μοναξιά της συνείδησης που δεν μπορεί να μοιραστεί ωστόσο είναι το ίδιο το έδαφος όλου του μοιράσματος, η μοναξιά της ύπαρξης που ο καθένας πρέπει να αντιμετωπίσει άμεσα χωρίς μεσάζοντα ωστόσο που αποκαλύπτει τον εαυτό της ως την ενότητα που περιέχει όλη την εμφανή διαίρεση.

 

Σε αυτή τη μοναξιά, τα όρια διαλύονται. Τα προσεκτικά διατηρούμενα τείχη μεταξύ εσωτερικού και εξωτερικού, μεταξύ παρατηρητή και παρατηρούμενου, μεταξύ εαυτού και άλλου, φαίνονται ως νοητικές κατασκευές που δεν έχουν πραγματικότητα πέρα από τη σκέψη που τις δημιουργεί. Αυτό που μένει όταν αυτά τα τείχη πέσουν δεν είναι μια συγχώνευση—γιατί ποτέ δεν υπήρχαν πραγματικά χωριστά πράγματα να συγχωνευτούν—αλλά μια αναγνώριση της άψογης ολότητας που ήταν πάντα παρούσα αλλά κρυμμένη από τη συνήθεια του νου να διαιρεί την πραγματικότητα σε κομμάτια.

 

Η Επιστροφή στη Σιωπή

 

Οι λέξεις τελικά εξαντλούνται προσπαθώντας να περιγράψουν αυτό που βρίσκεται πέρα από τη γλώσσα. Ο μυστικιστής, έχοντας μιλήσει, πρέπει τελικά να σιωπήσει, όχι σε ήττα αλλά σε αναγνώριση ότι η σιωπή η ίδια είναι η πιο εύγλωττη έκφραση της αλήθειας. Γιατί η σιωπή δεν είναι η απουσία ήχου αλλά ο χώρος στον οποίο ο ήχος αναδύεται και στον οποίο επιστρέφει. Είναι ο καμβάς πάνω στον οποίο ζωγραφίζεται όλη η εμπειρία, η οθόνη πάνω στην οποία εμφανίζονται όλα τα φαινόμενα, η συνείδηση μέσα στην οποία όλο το περιεχόμενο αναδύεται και διαλύεται.

 

Ο διαλογισμός είναι η πρακτική της επιστροφής σε αυτή τη σιωπή—όχι ως απόδραση αλλά ως επιστροφή στο σπίτι, όχι ως επίτευγμα αλλά ως αναγνώριση αυτού που ποτέ δεν έφυγε. Είναι διαθέσιμη σε οποιαδήποτε στιγμή, όχι ως μελλοντική επίτευξη αλλά ως παρούσα πραγματικότητα που κρύβεται μόνο από την συνεχή κίνηση του νου, από τον ατελείωτο σχολιασμό της σκέψης, από το αιώνιο άπλωμα του αναζητητή προς αυτό που φαντάζεται ότι βρίσκεται αλλού.

 

Η επανάσταση που φέρνει ο διαλογισμός είναι ολοκληρωτική επειδή συμβαίνει όχι στο περιεχόμενο της συνείδησης αλλά στη συνείδηση η ίδια. Δεν είναι μια αναδιάταξη ψυχολογικών επίπλων αλλά μια αναγνώριση του χώρου στον οποίο εμφανίζονται όλα τα έπιπλα. Οι πολιτικές επαναστάσεις αλλάζουν εξωτερικές δομές ενώ αφήνουν εσωτερικά μοτίβα άθικτα. Οι ψυχολογικές επαναστάσεις τροποποιούν συμπεριφορά και στάση ενώ διατηρούν την θεμελιώδη αίσθηση χωριστού εαυτού. Αλλά η επανάσταση του διαλογισμού διαλύει το ίδιο το έδαφος πάνω στο οποίο χτίζονται όλες οι άλλες επαναστάσεις—την ψευδαίσθηση του χωριστού εαυτού που αγωνίζεται για επιβίωση, για νόημα, για σκοπό σε ένα σύμπαν που φαντάζεται ως ξένο και απειλητικό.

 

Αυτό που αναδύεται από αυτή τη διάλυση δεν είναι τίποτα αλλά τα πάντα—όχι με την έννοια της κατοχής όλων των πραγμάτων αλλά με την έννοια του να είσαι ένα με την ολότητα, χωρίς πια να στέκεσαι χωριστά ως παρατηρητής αλλά αναγνωρισμένος ως η ίδια η συνείδηση μέσω της οποίας το σύμπαν γίνεται ενήμερο του εαυτού του. Αυτή είναι η απόλυτη μυστικιστική αναγνώριση: ότι ο αναζητητής και το αναζητούμενο είναι ένα, ότι ο διαλογιστής και ο διαλογισμός δεν είναι δύο, ότι το άτομο και το Απόλυτο ποτέ δεν ήταν χωριστά εκτός από στο όνειρο της διαίρεσης.

 

Και έτσι το ταξίδι που φάνηκε να ταξιδεύει απεριόριστες αποστάσεις φτάνει εκεί όπου ξεκίνησε, βλέποντας με νέα μάτια αυτό που ήταν πάντα παρόν. Το ιερό που αναζητήθηκε σε μακρινούς ναούς και εξωτικές πρακτικές αποκαλύπτει τον εαυτό του σε αυτή την ανάσα, αυτή τη στιγμή, αυτό το συνηθισμένο εξαιρετικό εδώ και τώρα. Η επανάσταση που μεταμόρφωσε τα πάντα αφήνει τα πάντα ακριβώς όπως είναι—μόνο τώρα, τίποτα δεν είναι απλώς αυτό που φαίνεται. Κάθε στιγμή ανοίγει στην αιωνιότητα, κάθε άτομο δονείται με το άπειρο, κάθε ανάσα είναι η αναπνοή του Θεϊκού.

 

Σε αυτή την αναγνώριση, υπάρχει ειρήνη—όχι ως το αντίθετο της σύγκρουσης αλλά ως το έδαφος από το οποίο αναδύονται και η σύγκρουση και η αρμονία. Υπάρχει ελευθερία—όχι ως επίτευγμα της θέλησης αλλά ως παράδοση του βάρους της θέλησης. Υπάρχει αγάπη—όχι ως συναίσθημα αλλά ως αναγνώριση ενότητας, το βλέμμα ότι όλοι οι εμφανείς άλλοι είναι κινήσεις της μιας συνείδησης που φορά άπειρες μάσκες ενώ παραμένει για πάντα ο εαυτός της.

 

Ο μυστικιστής σιωπά. Ο διαλογισμός βαθαίνει. Η λέξη διαλύεται στο άλεκτο. Και σε αυτή τη διάλυση, τα πάντα αποκαλύπτονται όπως πραγματικά είναι: ιερά, ανέκφραστα, αιώνια παρόντα, περιμένοντας μόνο την αναγνώριση για να ανθίσουν στην ειρήνη που ποτέ δεν χάθηκε πραγματικά.

 

Η επανάσταση ολοκληρώνεται. Τίποτα δεν έχει αλλάξει. Τα πάντα έχουν μεταμορφωθεί.


 

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

RELIGION

RELIGION
15. The Ineffable Path: Toward the Experiential Heart of Reality
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Quotes

Constantinos’s quotes


"A "Soul" that out of ignorance keeps making mistakes is like a wounded bird with helpless wings that cannot fly high in the sky."— Constantinos Prokopiou

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Copyright

Copyright © Esoterism Academy 2010-2025. All Rights Reserved .

Intellectual property rights


The entire content of our website, including, but not limited to, texts, news, graphics, photographs, diagrams, illustrations, services provided and generally any kind of files, is subject to intellectual property (copyright) and is governed by the national and international provisions on Intellectual Property, with the exception of the expressly recognized rights of third parties.
Therefore, it is expressly prohibited to reproduce, republish, copy, store, sell, transmit, distribute, publish, perform, "download", translate, modify in any way, in part or in summary, without the express prior written consent of the Foundation. It is known that in case the Foundation consents, the applicant is obliged to explicitly refer via links (hyperlinks) to the relevant content of the Foundation's website. This obligation of the applicant exists even if it is not explicitly stated in the written consent of the Foundation.
Exceptionally, it is permitted to individually store and copy parts of the content on a simple personal computer for strictly personal use (private study or research, educational purposes), without the intention of commercial or other exploitation and always under the condition of indicating the source of its origin, without this in any way implies a grant of intellectual property rights.
It is also permitted to republish material for purposes of promoting the events and activities of the Foundation, provided that the source is mentioned and that no intellectual property rights are infringed, no trademarks are modified, altered or deleted.
Everything else that is included on the electronic pages of our website and constitutes registered trademarks and intellectual property products of third parties is their own sphere of responsibility and has nothing to do with the website of the Foundation.

Δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας

Το σύνολο του περιεχομένου του Δικτυακού μας τόπου, συμπεριλαμβανομένων, ενδεικτικά αλλά όχι περιοριστικά, των κειμένων, ειδήσεων, γραφικών, φωτογραφιών, σχεδιαγραμμάτων, απεικονίσεων, παρεχόμενων υπηρεσιών και γενικά κάθε είδους αρχείων, αποτελεί αντικείμενο πνευματικής ιδιοκτησίας (copyright) και διέπεται από τις εθνικές και διεθνείς διατάξεις περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας, με εξαίρεση τα ρητώς αναγνωρισμένα δικαιώματα τρίτων.

Συνεπώς, απαγορεύεται ρητά η αναπαραγωγή, αναδημοσίευση, αντιγραφή, αποθήκευση, πώληση, μετάδοση, διανομή, έκδοση, εκτέλεση, «λήψη» (download), μετάφραση, τροποποίηση με οποιονδήποτε τρόπο, τμηματικά η περιληπτικά χωρίς τη ρητή προηγούμενη έγγραφη συναίνεση του Ιδρύματος. Γίνεται γνωστό ότι σε περίπτωση κατά την οποία το Ίδρυμα συναινέσει, ο αιτών υποχρεούται για την ρητή παραπομπή μέσω συνδέσμων (hyperlinks) στο σχετικό περιεχόμενο του Δικτυακού τόπου του Ιδρύματος. Η υποχρέωση αυτή του αιτούντος υφίσταται ακόμα και αν δεν αναγραφεί ρητά στην έγγραφη συναίνεση του Ιδρύματος.

Κατ’ εξαίρεση, επιτρέπεται η μεμονωμένη αποθήκευση και αντιγραφή τμημάτων του περιεχομένου σε απλό προσωπικό υπολογιστή για αυστηρά προσωπική χρήση (ιδιωτική μελέτη ή έρευνα, εκπαιδευτικούς σκοπούς), χωρίς πρόθεση εμπορικής ή άλλης εκμετάλλευσης και πάντα υπό την προϋπόθεση της αναγραφής της πηγής προέλευσής του, χωρίς αυτό να σημαίνει καθ’ οιονδήποτε τρόπο παραχώρηση δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας.

Επίσης, επιτρέπεται η αναδημοσίευση υλικού για λόγους προβολής των γεγονότων και δραστηριοτήτων του Ιδρύματος, με την προϋπόθεση ότι θα αναφέρεται η πηγή και δεν θα θίγονται δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, δεν θα τροποποιούνται, αλλοιώνονται ή διαγράφονται εμπορικά σήματα.

Ό,τι άλλο περιλαμβάνεται στις ηλεκτρονικές σελίδες του Δικτυακού μας τόπου και αποτελεί κατοχυρωμένα σήματα και προϊόντα πνευματικής ιδιοκτησίας τρίτων ανάγεται στη δική τους σφαίρα ευθύνης και ουδόλως έχει να κάνει με τον Δικτυακό τόπο του Ιδρύματος.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~