Η Θρησκεία, ως προς το περιεχόμενό της αποτελεί, κατ’
αρχήν, για την ανθρώπινη συνείδηση, μία ολική αντίληψη της ύπαρξης και των
φαινομένων της, μία κοσμοθεωρία που ερμηνεύει όλα τα φαινόμενα…
ΘΡΗΣΚΕΙΑ
Η
Θρησκεία είναι κατ’ αρχήν ένα ιστορικό φαινόμενο, με ποικίλες εκδηλώσεις. Σαν
ιστορικό φαινόμενο είναι δημιούργημα κάποιας κοινωνίας, είτε άμεσα, είτε
έμμεσα. Είτε δημιουργείται από μέλη της κοινωνίας που έχουν κοινές αντιλήψεις
και διαμορφώνουν σιγά-σιγά το φαινόμενο της θρησκείας, είτε δημιουργείται από
ένα άτομο, που στηρίζεται όμως στις κοινές αντιλήψεις, τις χρησιμοποιεί, τις
ερμηνεύει, τις παρουσιάζει ίσως με κάποιο άλλο τρόπο, και με την μετάδοση
γίνεται αποδεκτό κι από άλλα μέλη της κοινωνίας και παίρνει πάλι, έτσι, την
κοινωνική του διάσταση. Παράδειγμα του πρώτου τύπου θρησκείας είναι το
Σαναντάνα Ντάρμα. Παράδειγμα του δεύτερου τύπου είναι ο Βουδισμός, κι ακόμα οι
δυτικές θρησκείες, ο Χριστιανισμός, ο Ισλαμισμός...
ΚΟΣΜΟΘΕΩΡΙΑ
Η
Θρησκεία, ως προς το περιεχόμενό της αποτελεί, κατ’ αρχήν, για την ανθρώπινη
συνείδηση, μία ολική αντίληψη της ύπαρξης και των φαινομένων της, μία
κοσμοθεωρία που ερμηνεύει όλα τα φαινόμενα. Από αυτή την γενική θεώρηση,
απορρέει μία ηθική, που έχει μία ατομική και μία κοινωνική διάσταση. Μετά η
Θρησκεία εκφράζεται σαν τρόπος ζωής, αφού οργανώνει την όλη ζωή του ανθρώπου
πάνω σε θρησκευτική βάση, καθιερώνει λατρευτικές εκδηλώσεις, κι εντάσσει όλες
τις ανθρώπινες δραστηριότητες στα πλαίσιά της.
ΜΥΗΣΗ
Η
Συνείδηση που σχηματίζει ή μυείται, ή αποδέχεται, την στιγμή που
«αντιλαμβάνεται συνειδητά», δέχεται κάποιες βασικές, ολοφάνερες, και γενικά
βέβαιες αντιλήψεις, που δεν μπορούν να αμφισβητηθούν γιατί απορρέουν από την
ίδια την «αντίληψη της ύπαρξης». Αλήθεια, Αρχή, Αξίωμα, είναι όροι που
χρησιμοποιούνται για να χαρακτηρίσουν αυτές τις πρώτες βεβαιότητες. Η Συνείδηση
αντιλαμβάνεται πρωταρχικά το Είναι της (την Ύπαρξη), το Οποίο όμως δεν μπορεί
να προσδιορισθεί παρά μόνο κατά σύμβαση... Είναι Υπερβατικό, Άπειρο, πέραν του
χώρου και του χρόνου (άσχετα από το κατά πόσο το συνειδητοποιούμε αυτό...). Η
Συνείδηση, είτε αναφέρεται σε Αυτό το Υπερβατικό (αντιλαμβάνεται ότι «είναι
έτσι»), είτε αντιλαμβάνεται ότι είναι Αυτό το Υπερβατικό. Από Αυτό το
Υπερβατικό απορρέουν (με τον ένα ή τον άλλο τρόπο) οι κόσμοι, αόρατοι, ορατοί,
τα υλικά όντα και φαινόμενα... Η συνείδηση, η κάθε συνείδηση, είναι Αυτή η
Συνείδηση, το Είναι στο Σύνολό του, «αναφέρεται» σε Αυτό. Η «ατομικότητα» δεν
μπορεί παρά να είναι αυταπάτη... Από την στιγμή που η Συνείδηση «εγκαταλείπει»
το Καθαρό Είναι (στον «μεταφυσικό» χώρο και χρόνο...) και βυθίζεται στην
αντίληψη μίας ατομικότητας, περνά σε μία κατάσταση που δεν μπορεί παρά να είναι
πλασματική...
ΚΟΣΜΟΑΝΤΙΛΗΨΗ
Η
Συνείδηση αντιλαμβάνεται έτσι «Όλο τον Χώρο της Ύπαρξης», κι ερμηνεύει εντός
αυτού του πλαισίου αντίληψης, όλες τις πιθανές καταστάσεις της. Αυτό που
αντιλαμβάνεται με την νόηση και με άλλους μηχανισμούς (όπως η αίσθηση), είναι
εμπειρία από τον χώρο της λογικής και τον εξωτερικό κόσμο, που επαληθεύεται,
θεμελιώνεται, κι έτσι γίνεται αντικειμενικότητα. Η Συνείδηση αντιλαμβάνεται
διαισθητικά, συμπεραίνει νοητικά (χωρίς να μπορεί να το αποδείξει στον νοητικό
χώρο), ότι υπάρχουν διάφοροι κόσμοι, κι ότι αυτός ο υλικός κόσμος είναι
τελευταίος στην σειρά... Στην παρούσα κατάσταση η Συνείδηση (που είναι κάτι
περισσότερο από την απλή νόηση, το νοητικό σύμπλεγμα «εγώ», την διανόηση...),
μαζί με την νοητική της δύναμη και τον δυναμισμό της, είναι συνδεδεμένη με ένα
ζωντανό οργανισμό. Η Συνείδηση «υπερβαίνει» τον υλικό φορέα της αλλά ταυτόχρονα
είναι παρούσα μέσα στον φορέα, και σαν Παρουσία, και με τις κατώτερες δυνάμεις
της. Η Συνείδηση εκδηλώνει την νοητική της δύναμη και την αισθητηριακή
δραστηριότητα μέσω ενός νευρικού συστήματος, που αποτελεί την «καρδιά» του
οργανισμού. Η Συνείδηση αντιλαμβάνεται (δηλαδή, έχει συνείδηση, νοεί,
αισθάνεται, σαν μία λειτουργία με πολλές εκδηλώσεις...), ότι είναι Παρούσα εδώ
με τον υλικό φορέα της, μέσα στον υλικό κόσμο, έρχεται σε σχέση με τον κόσμο,
βιώνει εμπειρίες, κλπ...
Η
Συνείδηση, όντας Υπερβατική, Άπειρη, μπορεί να είναι «Εκτός», ή να
αντιλαμβάνεται ότι είναι «εντός» του υλικού κόσμου. Εδώ στηρίζεται όλη
μεταφυσική θεώρηση, όλη η πνευματική προσπάθεια, πορεία, εξέλιξη (αν και όλα
αυτά είναι συμβατικές εκφράσεις).
Έχοντας
αυτή την αντίληψη η Συνείδηση σχηματίζει ηθικές επιταγές και ακολουθεί ηθικές
συμπεριφορές (οργανώνει δηλαδή την ζωή της σύμφωνα με τις πιο πάνω
αντιλήψεις...)...
Η ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ
Περιγράψαμε
πιο πάνω τι είναι το θρησκευτικό φαινόμενο, από την άποψη της Συνείδησης,
θεωρητικά.
Ιστορικά
όμως μιλώντας, υπάρχουν Συνειδήσεις που Βίωσαν αυτό το φαινόμενο. Μέσα στα
πλαίσια μίας κοινής αντίληψης Συνειδήσεις Βίωσαν την «Ίδια» Πραγματικότητα. Την
εξέφρασαν, την κωδικοποίησαν, την μετέδωσαν, κι έτσι εμφανίστηκε το φαινόμενο
της Θρησκείας μέσα στην ιστορία.
Από
αυτή την ιστορική άποψη η Θρησκεία είναι μία ολική θεωρία της ύπαρξης, μία
κοσμοθεωρία η οποία αποδέχεται τα εξής:
1.
Το Όντως Ον (στο Οποίο αποδίδονται διάφορα Ονόματα και Προσδιορισμοί), Είναι
Υπερβατικό, Αιώνιο, Άπειρο, πέρα από τον χώρο και τον χρόνο.
2.
Από Αυτό το Όντως Ον προέρχονται όλα τα φαινόμενα της ύπαρξης (η δημιουργία, οι
κόσμοι, τα όντα, τα φαινόμενα...)...
3.
Με Αυτό το Όντως Ον ταυτίζονται (στην Βαθύτερη Ουσία τους, η σε Αυτό
«αναφέρονται», ή με Αυτό έχουν «σχέση» όλα τα όντα.
4.
Με βάση αυτή την «σχέση» του όντος με το Όντως Ον, το ον προσδιορίζεται ως προς
την Ουσία του, τον προορισμό του, την εξέλιξή του, την δραστηριότητά του, την
ολοκλήρωσή του... Ειδικότερα, από αυτή την «σχέση» με το Όντως Ον και την θέση
του μέσα στον χώρο της ύπαρξης γεννιέται στο ον η αναγκαιότητα μίας ορισμένης
δραστηριότητας μέσα στα πλαίσια αυτής της «σχέσης». Η ζωή θρησκευτικοποιείται,
θεμελιώνονται ηθικά αιτήματα, και διαμορφώνεται μία ηθική, καθορίζεται ένας
προορισμός, κι η δραστηριότητα προσδιορίζεται με βάση το σκοπό που έχει τεθεί,
κλπ...
5.
Τίθεται το κυριότερο αίτημα που αποτελεί και την ουσία όλης της θρησκευτικής
αντίληψης που είναι η «τελείωση του ανθρώπου», και που νοείται με διάφορους
τρόπους μέσα στις ιστορικές θρησκείες.
ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΚΑΙ ΑΤΟΜΟ
Στα
πλαίσια της Ιστορίας, πάντα, αυτή η ολική θεωρία για την Ύπαρξη, γίνεται
αποδεκτή από πολλούς ανθρώπους, δημιουργεί μία θρησκευτική κοινότητα, που έχει
την δική της ιστορική πορεία. Στα πλαίσια αυτής της ιστορικής πορείας
εμφανίζονται σημαντικές ιστορικές μορφές, οι θεωρίες και τα δόγματα
εξελίσσονται, δημιουργούνται και συσσωρεύονται διάφορα πολιτιστικά στοιχεία...
Έτσι,
ένα άτομο που γεννιέται και εξελίσσεται μέσα στα πλαίσια μίας θρησκείας που
λειτουργεί σαν κοινωνικό φαινόμενο, πρέπει να δεχθεί αντιλήψεις, να συμμορφωθεί
με την ηθική της κοινότητας και να τοποθετεί την δραστηριότητά του μέσα στα
πλαίσια της κοινής θρησκευτικής ζωής. Μέσα σε αυτά τα κοινωνικά πλαίσια το
άτομο πρέπει να πραγματοποιήσει την δική του εξέλιξη και να επιτύχει τον δικό
του προορισμό και να φθάσει στην ολοκλήρωσή του. Σε τελευταία ανάλυση και από αυτή
την άποψη η Θρησκεία αποτελεί ένα προσωπικό και μάλιστα εσωτερικό επίτευγμα...
ΕΚΚΟΣΜΙΚΕΥΣΗ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΙΩΝ
Η
Θρησκεία όπως προσδιορίζεται πιο πάνω, δεν ταυτίζεται απόλυτα με τους επίσημους
θρησκευτικούς οργανισμούς που συχνά λειτουργούν όχι σαν θρησκευτικές
κοινότητες, αλλά σαν κομμάτια μίας εκκοσμικευμένης κοινωνίας.... Τέτοιες
εκκοσμικευμένες θρησκείες που λειτουργούν απλά σαν κοινωνικοί θεσμοί, όχι μόνο
έχουν χάσει την Εσωτερική Ζωή, το Βίωμα της Πραγματικότητας, και την δυνατότητα
καθοδήγησης άλλων ανθρώπων, αλλά συχνά λειτουργούν εναντίον των λαών...